نسل‌های فرهنگی ایران

پیکان، خودروی محبوب در دههٔ ۱۳۶۰ و پس از آن که از سال ۱۳۴۶ در ایران خودرو تولید می‌شده‌است.

در دههٔ ۱۳۶۰، با وجود اینکه ایران درگیر مشکلات شدید جنگ ایران و عراق بود، نرخ باروری در ایران به بالای ۳ رسید که در پی آن، ایران میزبان حجم بالایی از زاد و ولد در کشور شد. نخستین چالش زادگان دهه ۱۳۶۰ در بدو تولد، کمبود خدمات بهداشتی و درمانی و پس از آن مربوط به مواردی همچون، مراقبت‌های کودک بود. براساس آمارهای رسمی کشوری، در دهه ۱۳۶۰، مرگ و میر کودکان ایرانی ۷٫۷ مرگ در میان هر هزار کودک بود. ماجراهایی همچون کمبود شیر خشک و وسایل مراقبتی کودکان، نیز نشان‌دهنده این هستند که کودکی این نسل قربانی سیاست‌های افزایش جمعیت دولت ایران شد. چالش‌های کودکی، آموزشی، اشتغال و تجاری، مسکن و آسیب‌های اجتماعی همگی کمک کردند این نسل از ایرانیان دچار انواع مشکلات در زندگی باشند. به گزارش دنیای اقتصاد، زادگان دهه ۱۳۶۰ با مشکلات فراوانی در اشتغال و تجارت روبرو بوده‌اند و در صورتی که تحصیل‌کرده‌های بیکار دهه ۱۳۷۰ نیز قصد ورود به بازار کار کنند، بحران بیکاری در کشور نمود بیشتری خواهد یافت. همچنین بر اساس گزارش‌ها، هنگام سالمندی نسل دهه ۱۳۶۰ ایران، احتمالاً کمبودهایی در نگهداری و خدمات درمانی برای آنان وجود خواهد داشت.[1]

زادگان دهه ۱۳۶۰ همچنین نمادهای فرهنگی خود را داشته‌اند. در رسانه‌ها از علی کوچولو، خانواده دکتر ارنست، آنشرلی، اوشین، دختری به نام نل، پت و مت، باز مدرسه‌ام دیر شد، بیسکویت مادر، شامپو تخم‌مرغی داروگر، دفتر مشق تعاونی، کیهان بچه‌ها و پاک‌کن دورنگ سلیکون به عنوان نمادهای فرهنگی این نسل یاد شده‌است.[2]

مرکز آمار ایران براساس نتایج سرشماری نفوس و مسکن ۱۳۹۵، داده‌نمایی از سهم جمعیت دهه شصت به همراه نرخ بیکاری، وضعیت مدرک تحصیلی، وضع زناشویی و تعداد فرزندان متولدان دهه ۱۳۶۰ را ارائه کرد. بر این اساس، دهه شصتی‌ها با ۱۶ میلیون و ۸۰۲ هزار و ۴۶ نفر بیشترین سهم از جمعیت ایران را دارند، به گونه ای که ۲۱ درصد سهم جمعیت مربوط به این دهه است. از جمعیت هشت میلیون و ۴۸۳ هزار و ۸۹۳ نفری، ۱۶ درصد بیکارند؛ همچنین ۳۲ درصد از هشت میلیون و ۳۱۸ هزار و ۱۵۳ نفری زنان نیز شغلی ندارند. ۱۹ درصد زنهای دهه شصتی و ۳۳ درصد مردها هنوز ازدواج نکرده‌اند. ۲۷ درصد آنها تحصیلات ابتدایی، راهنمایی و متوسطه، ۳۵ درصد تحصیلات عالی و ۲۸ درصد دیپلم و پیش دانشگاهی دارند.[3]

براساس مطالعات رسمی، در دهه ۱۳۶۰، جمعیت دانش‌آموزی با کمبود فضاهای آموزشی مواجه شد. مدارس دو، سه و حتی چهار شیفته به ارائه خدمات آموزشی مشغول بودند که یکی از بدی‌های آن، کاهش کیفیت آموزشی و محروم ماندن برخی ایرانیان از آموزش همگانی است.[1]

دهه هشتادی‌ها یا زادگان دهه ۱۳۸۰ در ایران، در میزان استفاده از فضای مجازی شهرت دارند.[4]