نامه ۹۰ امضایی
نامه ۹۰ امضایی نامهای است انتقادی که در اردیبهشت سال ۱۳۶۹ توسط اعضای جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران به هاشمی رفسنجانی نوشته شد. اعضای جمعیت دفاع از آزادی، شخصیتهای ملی-مذهبی بودند. پس از امضای این نامه در داخل کشور، تعداد ۲۱۶ نفر از فعالین خارج کشور نیز حمایت خود را از آن اعلام کردند. انتشار این نامه به دستگیری و زندانی کردن گروهی از امضاکنندگان آن در زندان توحید انجامید که اقرار تلویزیونی پخش شد و برخی نیز بعدها خاطرات خود را از فشارهای زندان منتشر کردند.
متن نامه
این نامه در بندهای ۱-از نظر اقتصادی و اجتماعی و زندگی ۲- از نظر آزادی و امنیت و از نظر معنوی و مدیریت ۳- از نظر استقلال و بقا و بازنگری کشور ۴- از نظر روابط جهانی و سیاست خارجی نگاشته شده و در تمام این موارد انتقاداتی را بر کارنامه ده ساله جمهوری اسلامی وارد نموده است. در انتهای نامه سه درخواست ارائه گردیده که عبارتند از: ۱ـ جلوگیری از خلافها و خرابیها و از انعقاد قراردادهای اسارتآور با بیگانگان، بدون نظارت ملی. ۲ـ بازگرداندن حقوق قانونی مردم که در فصول سوم و پنجم قانون اساسی تصریح گردیده است به مردم و جلوگیری از سیاستهای سرکوبگرانه بعضی از نهادها. ۳ـ آزادگذاردن و تأمین فعالیت احزاب و جمعیتهای سیاسی و مطبوعات که فعالیت قانونی و علنی دارند، فرصت دادن خالی از دغدغه و آزار برای بحث و گفتگو و برخورد آراء و عقاید به منظور حل مشکلات و معضلات مملکتی و همکاری صمیمانه مردم و بالاخره امکان و استقرار حاکمیت قانونی ملت.
در انتهای نامه آمده است: امضا کنندگان این بیانیه که در گذشته همواره با حکومتهای خودکامه و انحصارطلب در ستیز بودهاند و بسیاری از آنها به زندان و تبعید محکوم گشتهاند، با اینکه به تجربه میدانند که ممکن است پس از انتشار آن از گزند بدخواهان در امان نباشند، معالوصف بر پایه رضای حق و احساس وظیفه و به خاطر سعادت ملت ایران، این نامه را به مقام ریاست جمهوری ارسال داشته، از ایشان میخواهند که با دستور نشر آن در مطبوعات و رسانههای گروهی قدم اول را در اجرای خواستههای مردم و لغو سانسور بردارند و با عنایت و اجرای بندهای سهگانه بالا پاسخ سریع به انتظارات به حق ملت ایران بدهند.
متن مربوطه در ویکینبشته: نامه ۹۰ امضایی به هاشمی رفسنجانی |
امضا کنندگان
- حاج سید ابوالفضل زنجانی
- دکتر مصطفی اخلاقی
- علی اردلان *
- امیرتوکل امیرابراهیمی *
- حاج محمد تقی انوری
- دکتر غلامعلی اخروی
- مهندس مهدی بازرگان
- مهندس مرتضی بدیعی
- عبدالله برهانمهر
- محمد بستهنگار
- مهندس عبدالعلی بازرگان *
- مهندس سید صالح بنافتی
- دکتر محمدحسین بنیاسدی *
- محمدعلی بهنیا
- دکتر فرهاد بهبهانی *
- دکتر منوچهر بیات
- مهندس رضا پویان
- دکتر نورعلی تابنده *
- مهندس عباس تاج
- محمد توسلی حجتی
- دکتر غلامعباس توسلی
- محمد توسلی
- مهدی چهلتنی
- مهندس حسین حریری
- ابوالفضل حکیمی
- عزتالله خلیلی
- حاج محمد خلیل نیا
- دکتر علی خواجوی
- مهندس هوشنگ خیراندیش
- دکتر حبیب داوران *
- جمال درودی
- عبدالله رادنیا
- مهندس محمد رسولیان
- بهمن رضاخانی
- دکتر شهریار روحانی
- یدالله روشن اردلان
- زینالعابدین زاخری
- اکبر زرینهباف *
- مهندس کورش زعیم
- دکتر یدالله سحابی
- صادق سرفراز
- عباس سمیعی
- مهندس عزتالله سحابی *
- حسین شاهحسینی *
- ابوالفضل میرشمس شهشهانی *
- مهندس هاشم صباغیان *
- احمد صدر حاجسیدجوادی
- دکتر رضا صدر *
- حسن طالبی
- مهندس اکبر طاهری
- دکتر رحیم عابدی *
- محمود عمرانی
- ابراهیم عینکچی *
- دکتر سید علیاصغر غروی *
- حاج سعید غفارزاده
- جلال غنیزاده
- مهندس مرتضی فاضلی
- سرلشگر ناصر فربد
- دکتر غفار فرزدی
- دکتر حسن فرید اعلم
- سرلشگر مرتضی فکور
- مهندس عباس قائمالصباحی *
- مهندس مصطفی کتیرایی
- محمد علی گرجستانی
- حاج محمود مانیان
- دکتر اسدالله مبشری
- سید جواد مادرشاهی
- علی مومنی
- سرتیپ ناصر مجللی
- دکتر علیقلی محمودی بختیاری
- حاج محمد محمدی ارهالی
- دکتر سید رحمتالله میرحقانی
- سید مصطفی مصطفوی
- مهندس علیاکبر معینفر
- مهندس تقی مکینژاد
- هرمز ممیزی *
- خسرو منصوریان *
- مهندس نظامالدین موحد *
- مهندس رضا مسموعی
- سید نورالله میراحمدی
- مصطفی مسکین
- حسن نامی
- سرهنگ غلامرضا نجاتی
- صادق نوبری
- حسین نایب حسینی
- علی وکیل
- دکتر محمدهادی هادیزاده
- مهندس علیرضا هندی
- دکتر ابراهیم یزدی
- مهندس حبیب یکتا
- کسانی که بعداً در این رابطه زندانی شدند
متن نامه حمایت کنندگان خارج کشور
۲۱۶ نفر از فعالین سیاسی خارج از کشور ضمن تحسین امضا کنندگان نامه، آن را به عنوان کوشش جدیدی در گشودن گره کور مشکلات جامعه ستمدیده و سرکوب شده ایران و نجات سرنوشت آرمان های انقلاب ارزیابی کردند، آنها اعلام کردند رژیم ایران در دوران بیش از ۱۰ سال پس از انقلاب ، با لگدمال کردن خونین آزادی ها ، پافشاری بر استبداد و انحصار قدرت ، تاراج ثروت کشور، تشدید وابستگی و ایجاد روابط پنهانی با کشورهای دیگر، علی رغم شعارهای عوامفریبانه و جنجالی نظیر مبارزه با امپریالیسم و بدحجابی و بی حجابی به منظور ارعاب و انحراف اذهان عمومی از مسئله اصلی، تمدید جنگ خانمانسوز و ویرانگر، تجاوز به ابتدایی ترین حقوق فردی به ویژه حقوق زنان و به مهاجرت کشاندن و راندن ظرفیت عظیم نیروی علمی و فرهنگی و فنی ایران به خارج از کشور، جامعه ایران را به هولناک ترین و فاجعه آمیزترین پرتگاه های تاریخ کشانده است. ۲۱۶ نفر از فعالین سیاسی خارج از کشور، سپس اعلام کردند، با آگاهی چنین شرایط خطیر و با اعتقاد راسخ بدین که رهایی جامعه ایران از این ورطه خطرناک تنها در سایه استقرار بی قید و شرط و کامل دموکراسی و حاکمیت ملی عملی است، از اقدام شجاعانه مبارزان آزادیخواه داخل کشور پشتیبانی میکنند.
امضا کنندگان خارج کشور
- دکتر مهدی آذر
- مهندس اسفندیاری
- مهندس ابوتراب ابوترابی
- مرتضی امینی
- دکتر یحیی ارمجانی
- مهندس ادریسی
- سارا ادریسی
- فروغ امینی
- ناجی افشار
- محمدتقی اقبال
- حسن اسفندیار فرد
- پرویز آزمون
- مهندس علی امینی
- بابک امیرخسروی
- مهندس عباس احمدی
- سید عبدالله ابهری
- دکتر محسن اداری
- دکتر حسن اعظمی
- حسن اسمنی
- بتول انفراد
- تورج اتابکی
- عسگر آهنی
- رحیم انصاری لاری
- اکبر اصغرپور
- ربابه احمدی
- حمید آزدی
- ناهید اعظمی
- محمد صادق اصغری
- فرزانه اصغری
- شاهین اعتمادی
- سید قدرت الله اتابک
- فرامرز افشار
- خسرو افشار
- مهندس فریدون امیر ابراهیمی
- دکتر محمود برقعی
- شهریار بهرامی
- دکتر داریوش بهرامی
- کیومرث بهرامی
- مهندس کیانوش بهرامی
- عطاءالله بهرامی
- فرامز بهنام
- دکتر غلامحسین باقرزاده
- محمد تقی برومند
- آرش برومند
- حمید بهمنی
- شریفه بنی هاشمی
- حمید بردی نافعی
- دکتر پایدار
- فرامز پاکزاد
- فرهاد پرتویی
- دکتر یونس پارسا بناب
- مهدی پناهی پور
- دکتر کوروش پروین
- اصغر پورکاشانی
- مسعود توانگر
- احمد تقوایی
- اسدالله ترابی
- خسرو توفیق
- فریدون تنکابنی
- اعظم جوادی
- دکتر سیروس جاوید
- جعفر جهانبخش
- علی چنگیزی
- مهندس رضا چرندابی
- مهندس حسین جلالی
- دکتر شاهرخ حقیقی
- عزیز حجتی
- بهروز حقی
- فرشاد حامدی
- دکتر مهدی حائری
- مهندس علی حافظی
- محمد علی خلیلی
- مهدی خانبابا تهرانی
- دکتر کامیار خلیلی
- دکتر جواد خرم
- مهندس رحمت خاقانی
- نسیم خاکسار
- کاویان دولت آبادی
- نوری دهکردی
- دکتر ارمغان دبستانی
- نورالدین داوری
- هایده رضوی
- مهندس شهرام رحیمی
- مسعود رضازاده نیک بخت
- عزیزالله رفیعی
- دکتر علی رضا
- توکل روحی
- مجتبی راجی
- محمود رفیع
- نوشین رفیعی
- حسین رضانیا
- محمدرضا رحیمی
- حمیدرضا رحیمی
- فتحیه زرکش یزدی
- دکتر کشتاسب زندوکیلی
- نادره زریباف
- مهندس حسین زندیه
- فرهاد سمنار
- مهندس سیاوشی
- تقی سمساری لنگرودی
- مهدی سلیمانی
- بهروز سعادتی
- ثریا سعادتی
- مهندس علی سیف امیر حسینی
- دکتر سیاوش سیاه کمری
- میکائیل سیفی
- دکتر محمد سردانی(طارمی)
- ساسان سعادتی
- زری سردانی
- دکتر منوچهر شاهدوست
- رضوانه شجاعی
- مهندس حسن شمسایی
- مهندس مهدی شاطرکریم
- مهدی شیروانی
- فرخ شهابی
- پرویز شوکت
- سیاوش صبا
- دکتر باقر صمصامی
- دکتر نهضت صالحیان(فرنودی)
- مهندس منوچهر صالحی
- فریدون صانعی
- حسن صمدیان
- احمد صراف برین
- حمزه صراحتی
- بیژن صوفی
- حسین طباطبایی پور
- پروین طاهری
- احمد طاهری
- دکتر علی طباطبایی
- دکتر ناصر طهماسبی
- بیژن طایی
- رضا علامه زاده
- میرزا آقا عسگری (مانی)
- عارف عارف نیا
- احمد علی بابایی
- رحمان علوی
- مهندس قوام الدین علوی
- عزیز غفاری
- سیمین فتح الهی فرد
- ارشیر فتح الهی فرد
- صدیقه فاضل
- فهیمه فرسایی
- دکتر حسن فریدونی
- مهدی فرهناک
- فرهاد فرجاد
- مهین فرج زاده
- شیرین فروغی
- حمید قانونی
- مهدی قنبری
- عباس غیاثی
- محمد قاضی طباطبایی
- دکتر محسن قائم مقامی
- کامبیز قائم مقامی
- نهضت قبایی
- خسرو قدیری
- خسرو قدسی
- دکتر رضا قنادان
- مرتضی قهرمانی
- مصطفی قهرمانی
- رحمان کریمی
- دکتر بیژن کوشان
- دکتر مسعود کریم نیا
- دکتر اکبر کرمانی فر
- محمد علی گلستان
- دکتر فرهاد گل افرا
- فاطمه گلپایگانی
- انوشیروان کیا
- دکتر جواد کوروش
- دکتر محمود کرد درون کلاهی
- اصغر گیتی بین
- امیرحسین گلاب
- عبدالله گودرزی
- دکتر محمد علی گیو
- حاج قاسم لباسچی
- مجید لباسچی
- حبیب لطفی
- دکتر محمد مبلغی اسلامی
- محمد علی مقدم زاده
- مهندس امیر معیری
- محمد مهدی پور
- مهندس مهران میرفخرایی
- حسن ماسالی
- دکتر مهندس حسن علی مهندس
- محمد محمودی
- زیبا فخاری
- صادق محمودی
- علی مقدادی
- دکتر هوشمند ممتاز
- دکتر حسن محفوظی
- اسفندیار منفردزاده
- محمود راسخ
- دکتر تی ملک اسماعیلی
- محمود مقصودی
- ملیحه مصدقی
- اکرم محمدی
- بهمن مفید
- محمد محرابی
- عذرا محسن زاده
- خسرو ناقد
- حسین منتظر حقیقی
- دکتر علی نوروزی
- دکتر سعید نفیسی
- مصطفی نکومرام
- لیدا وزیری
- شاپور وزیری
- لادن وزیری
- اردشیر هوشی
- دکتر محمد علی همایون کاتوزیانی
- مهندس محمد هنجنی
- مهندس کامبیز همایون
- فرهاد یاسایی
- الهه یمینی
- میکائیل سیفی
- سارا یوشین
- مهندس اکبر فنی پور
- حسین طاهر پور
پی آیند
واکنشهای اولیه
از آنجا که رسانهای برای انتشار نامه وجود نداشت و تنها ابزار تکثیر آن توسط ماشینهای پلیکپی و پخش آن بود، انتشار نامه به سختی صورت میگرفت ولی با این حال بازخورد آن مشاهده میشد و از جمله نامهای با ۲۱۶ امضا توسط فعالان ایرانی خارج از کشور تهیه شد که متن نامه را تایید میکرد.
بازداشت امضاکنندگان
در خرداد همان سال (حدود یک ماه بعد از انتشار نامه) ۲۳ نفر از امضا کنندگان نامه بازداشت شدند و در بازداشتگاه توحید بین ۳ تا ۵ ماه مورد بازجویی قرار گرفتند. برخی از آنان نیز اقرار تلویزیونی انجام دادند که این اقرارها در برنامههای مختلف از جمله برنامه هویت پخش گردید. بازداشتشدگان سپس به زندان اوین منتقل شدند که برخی بلافاصله آزاد با وثیقه گردیدند و برخی در اوین محاکمه شدند و به حبسهای تا سه سال محکوم گردیدند ولی در نهایت همه قبل از یکسال آزاد گردیدند.
انتشار خاطرات بازداشت شدگان
سیزده سال بعد در سال ۱۳۸۲ کتابی منتشر گردید با عنوان در مهمانی حاج آقا: داستان یک اعتراف. در این کتاب دو تن از نویسندگان (حبیب داوران و فرهاد بهبهانی) خاطرات خود را از دوران بازداشت منتشر نمودهاند و در آن به موارد شکنجه و فشار و دریافت اقرار تلویزیونی اشاره کردهاند.
نامههای جدید به رییس جمهور آن زمان
عزت الله سحابی و فرهاد بهبهانی دو نامه در سال ۱۳۷۵ به هاشمی رفسنجانی نوشتند و از بازداشت آن زمان و پخش اقرار تلویزیونی که در آن سال در برنامه هویت در حال پخش بود شکایت کردند. در سال ۱۳۷۸ که رفسنجانی بار دیگر در انتخابات مجلس کاندیدا شده بود مجدداً بحث زندانی شدن نویسندگان نامه در مطبوعات مطرح شد. نامه دیگری با ۲۰ امضا خطاب به هاشمی رفسنجانی نوشته شد که در آن به زندانی شدن و شکنجه ۲۳ نفر از نویسندگان نامه اشاره و گفته شد که ۳ نفر از آنها (امیرتوکل امیرابراهیمی، اکبر زرینهباف و ابراهیم عینکچی) در اثر عوارض مصائب زندان، مدت کوتاهی پس از آزادی درگذشتهاند.
منابع
- انصاف نیوز
- خبرنامه تیرماه ۱۳۶۹ جمعیت دفاع از آزادی و حاکمیت ملت ایران، سال پنجم، شماره ۴
- کتاب در مهمانی حاج آقا