مقارنه
مُقارنه یا همدمی در ستاره‌شناسی به هم‌راستا قرار گرفتن دو یا چند جرم سماوی با همدیگر از منظر زمین می‌گویند به گونه‌ای که در آسمان در کنار هم دیده شوند.
مقارنه یک موقعیت است که در ستاره‌شناسی آماتوری و ستاره‌بینی استفاده می‌شود و به نزدیکی ظاهری چند سیاره و ماه یا باهم اشاره دارد.
مقارنهٔ سیارات یا ماه با خورشید مقارنه داخلی یا خارجی است. چنانچه خورشید از اجرام مقارنه نباشد مقارنه سیاره‌ای (دو سیاره) یا ماه و سیاره دیگر یا اجرام سیار با ثوابت خواهد بود؛ و به صورت ترکیبی مقارنه بیش از سه جرم سماوی نیز ممکن است. در حقیقت یک سوی مقارنه همواره ناظر زمینی است. مقارنهٔ ماه با اجرام غیر خورشید را اختفا می‌گویند.
مقارنه بر اساس هم‌راستایی بعد (نصف‌النهار) سماوی یا طول سماوی دو جرم محاسبه می‌شود. نزدیکترین حالت دو جرم در صورت هم‌راستایی طول سماوی رخ می‌دهد.
مقارنهٔ داخلی یا خارجی
وضعیتی که در آن یک سیاره از دید ناظر زمینی درست در پشت خورشید قرار گیرد، مقارنهٔ خارجی (علیا) نام دارد. چنانچه خورشید در میانه قرار گیرد مقارنهٔ خارجی گویند که برای همه سیارات بجز ماه مفروض است. دو سیارهٔ درونی (عطارد یا زهره) وقتی مابین خورشید و زمین قرار گیرند در وضعیت مقارنه داخلی هستند.
وضعیتی که در آن یک سیارهٔ درونی مانند عطارد یا زهره از دید ناظر زمینی درست در بین خورشید و زمین قرار گیرد مقارنهٔ داخلی (سفلی) نام دارد. چنانچه یکی از اجرام خورشید باشد و جرم دوم در میانه قرار گیرد مقارنه داخلی گویند که فقط برای سیارات درونی و ماه امکان‌پذیر است. مقارنه ماه و خورشید از ناظر زمینی همواره مقارنه داخلی است.
مقارنه داخلی یکی از شرایط احتمال پدیده گرفت خورشید اعم از گذر سیاره (زهره یا عطارد) یا خورشیدگرفتگی توسط ماه می‌باشد.
نماد مقارنه در یونیکد ☌ (x260c) و به صورت دستی به صورت 
است.
جدول مقارنه‌های اخیر
جدول مختصات مقارنه‌های سیاره‌ای سال ۲۰۲۰ میلادی:[1]
| تاریخ | زمان (UTC) | سیاره | جدایی زاویه‌ای |
سیاره | جدایی زاویه‌ای از خورشید |
|---|---|---|---|---|---|
| ۲۷ ژانویه ۲۰۲۰ | ۱۹:۲۱ | زهره | ۰°۰۴' جنوب | نپتون | ۳۹٫۵° شرق |
| ۹ مارس ۲۰۲۰ | ۱۴:۳۶ | زهره | ۲°۲۴' شمال | اورانوس | ۴۵٫۴° شرق |
| ۲۰ مارس ۲۰۲۰ | ۰۶:۲۱ | مریخ | ۰°۴۲' جنوب | مشتری | ۶۷٫۴° غرب |
| ۳۱ مارس ۲۰۲۰ | ۱۱:۵۶ | مریخ | ۰°۵۵' جنوب | زحل | ۷۰٫۶° غرب |
| ۳ آوریل ۲۰۲۰ | ۱۶:۱۷ | عطارد | ۱°۲۴' جنوب | نپتون | ۲۵٫۹° غرب |
| ۲۲ مه ۲۰۲۰ | ۰۸:۴۴ | عطارد | ۰°۵۳' جنوب | زهره | ۱۸٫۴° شرق |
| ۱۲ ژوئن ۲۰۲۰ | ۱۳:۱۸ | مریخ | ۱°۴۴' جنوب | نپتون | ۹۱٫۵° غرب |
| ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰ | ۱۳:۲۴ | مشتری | ۰°۰۶' شمال | زحل | ۳۱° شرق |
جدول مختصات مقارنه‌های سیاره‌ای سال ۲۰۲۱ میلادی:
| تاریخ | زمان (ایران) | سیاره | جدایی زاویه‌ای |
سیاره | جدایی زاویه‌ای از خورشید |
|---|---|---|---|---|---|
| ۵ مارس ۲۰۲۱ (۱۵ اسفند ۱۳۹۹) | ۰۶:۰۰ | عطارد | ۰°۲۰' جنوب | مشتری | ۲۷° غرب |
بعضی مقارنه‌های مهم اخیر:[2]
- ۲۸ فروردین ۱۴۰۰ - ماه و مریخ (۷ دقیقه قوسی)
- ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ - ماه و زهره (۴۲ دقیقه قوسی)
- ۸ خرداد ۱۴۰۰ - زهره و عطارد (۲۵ دقیقه قوسی)
- ۲۲ تیر ۱۴۰۰ - زهره و مریخ (۲۹ دقیقه قوسی)
- ۲۸ مرداد ۱۴۰۰ - عطارد و مریخ (۴ دقیقه قوسی)
- ۱۲ آذر ۱۴۰۰ - ماه و مریخ (۴۱ دقیقه قوسی)
- ۱۰ دی ۱۴۰۰ - ماه و مریخ (۵۶ دقیقه قوسی)
- ۱۱ اسفند ۱۴۰۰ - عطارد و زحل (۴۱ دقیقه قوسی)
مقارنه‌های زهره - خورشید
| تاریخ | زمان (UTC) | نوع مقارنه | جدایی زاویه‌ای | کشیدگی پس از مقارنه |
|---|---|---|---|---|
| ۲۴ مارس ۲۰۲۱ (۴ فروردین ۱۴۰۰) | ۰۱:۳۰:۰۰ | شرقی (شامگاهی) |
مقارنه‌های عطارد - خورشید
| تاریخ | زمان (UTC) | نوع مقارنه | جدایی زاویه‌ای | کشیدگی پس از مقارنه |
|---|---|---|---|---|
| ۱۸ آوریل ۲۰۲۱ (۲۹ فروردین ۱۴۰۰) | شرقی (شامگاهی) |
