مردم شبک

شبک‌ها گروهی از کردها[1][2] هستند که در شمال عراق و شهر موصل زندگی می‌کنند. مردم شبک ایرانی‌تبارند؛ و به یکی از گویش‌های زازا-گورانی سخن می‌گویند.[3] جمعیت کردهای شبک بین ۳۰۰ تا ۷۵۰ هزار نفر برآورد شده که در ۸۵ روستا در حوالی کرکوک و موصل سکونت دارند.[4]

پیشینه

ریشه و سر چشمه واژه شبک به طور دقیق نمایان نیست. برخی بر این باور هستند؛ وجه تسمیه واژه شبک از واژه عربی شَبک به معنی در هم آمیختن است؛ و این خود به این موضوع دلالت می‌کند؛ که شبک‌ها از قبایل مختلفی تشکیل شده است.[5] برخی دیگر من جمله آستین هنری لایارد بر این عقیده هستند؛ شبک‌ها از نسل کردان ایرانی و قبایل صحرانشین و دام دار ایرانی هستند؛ که ریشه در خراسان و درسیم در ترکیه دارند.[6]

دین
نوشتار اصلی: شبک (دین)

شبک‌ها پیروی دینی با مناسک صوفیانه هستند، که بسیار به یارسان شباهت داشته و با تشیع نیز نزدیکی‌هایی دارد. شبک‌ها همچنین به زیارت عتبات شیعه اعتقاد دارند.[7] زیارت‌گاه اصلی مردم شبک بارگاه شیخ شهاب‌الدین بین دو روستای دزآور و طویله است که از وی با نام شیخ شهاب‌الدین دزاوری یا شیخ شهاب‌الدین بغدادی نیز یاد شده‌است.[4]

زبان

مقایسه برخی از واژگان کردی شبکی با فارسی و زبان‌های شمال غربی ایرانی؛

کردی شبکی فارسی کردی لکی کردی هورامی کردی سورانی مازندرانی گیلکی
çamceshmcim,camcemcavcashcushm
ziwanzabanzuanziwanzimanzewunzewan

ضمیر

کردی شبکی فارسی کردی لکی کردی هورامی کردی سورانی مازندرانی گیلکی
amn-ammanme,meniemin, minmen
atutotueto, totu, tote
aw, înaouewaewewwe
hima-alama-gishtmaeima,himamaêmeima
ishmasomahumashimaêweshema
ishanishan,anhaouan,ishunAdeEwanweshun

ارتباط با یارسان

طیب طاهری پژوهشگر یارسان معتقد است که مردم شبک قزلباش‌هایی با مذهب یارسان بوده‌اند که به سبب دور افتادن از بقیهٔ مردم یارسان و قرارگیری در منطقه‌ای با اکثریت مسلمان شیعه و عواملی دیگر مانند تعریب و سیاست‌های حکومت‌ها برخی از آداب و رسوم اولیهٔ خود را از یاد برده و با وجود حفظ باورهای یارسانی، به لحاظ مناسکی رنگ تشیع به خود گرفته‌اند. طاهری مردم شبک را به طور کلی «کردان اصیل یارسانی-علوی» می‌نامد.[8]

منابع
  1. Ahmed, M. Iraqi Kurds and Nation-Building. Springer. ISBN 978-1-137-03408-3. Since Shabak Kurds—a minority religious group—were legally deprivedfrom purchasing land in Mosul and those ...
  2. http://www.kurdishacademy.org/?q=node/133
  3. ethnologue. «Shabak».
  4. خبرگزاری فرات: مرقد ممنوعه شبک‌ها در هورامان: شیخ شهاب‌الدین، نوشتۀ سعید اورن، نوشته‌شده در ۳۱ ژوئیۀ ۲۰۱۸؛ بازدید در ۳۱ ژوئیۀ ۲۰۱۸.
  5. (Mina al-Lami (21 August 2014. «ا"Iraq: The Minorities of the Nineveh Plain».
  6. Dr. Michiel Leezenberg. «"The Shabak and the Kakais"».
  7. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در 6 اكتبر 2014. دریافت‌شده در 6 آوریل 2016. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  8. طاهری، طیب، تاریخ و فلسفۀ سرانجام: فرهنگ یارسان و شرحی بر نحله‌های فکری و اعتقادی در کرستان، کردستان عراق: اربیل، چاپ یکم: ۲۰۰۹؛ ص ۱۱۸.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.