مثلث آتش
مثلث آتش نظریه سادهای است که توسط متخصصین آتش نشانی برای درک عناصر لازم جهت ایجاد آتش بیان شدهاست. این نظریه در صنعت به شکل گستردهای با نظریه هرم آتش که جایگزین شدهاست، در نظریه عوامل بیشتری اضافه شدهاست. این مثلث نشان دهنده عوامل مورد نیاز جهت سوختن میباشد. یک آتش به سه عامل گرما، سوخت و اکسیدکننده (معمولاً اکسیژن)نیاز دارد. آتش را میتوان با حذف هر یک از این سه عامل خاموش کرده یا از بروز آن جلوگیری بهعمل آورد. بهطور طبیعی آتش هنگامی که عوامل فوق به نسبت مناسب با هم ترکیب شوند به وجود میآید. بدون گرمای کافی آتش شروع نشده و ادامه نمییابد. گرما را میتوان با آب از بین برد. آب با گرفتن گرما به بخار تبدیل شده و بخار نیز به نوبه خود گرما را جذب میکند. پودرخشک و گازها(دیاکسید کربن، هالونها) نیز به همین شکل عمل میکنند. جدا کردن سوختهای شعلهور از یکدیگر نیز گرما را کاهش میدهد. در آتش سوزیهای جنگل تنههای شعلهور درختان از یکدیگر جدا شده و در مکانهای دور از هرگونه سوخت دیگر قرار میگیرد. پراکنده کردن زغال، خاکستر و بقایای ساختمانی در حال سوختن در آتش سوزی ساختمانی نیز باعث کاهش حرارت میشود. همچنین قطع الکتریسیته در آتش سوزیهای ناشی از الکتریسیته باعث حذف عامل جرقهزن (تولیدکننده گرما) میشود.
مربع آتش یا مثلث آتش کدام یک درست است؟
در گذشته متخصصین وجود سه عامل را برای تولید آتش لازم و ضروری میدانستند اما جالب است که بدانید امروزه در مهندسی آتش وجود یک عامل چهارم را برای تولید و گسترش آتش ضروری میدانند؛ بنابراین دیگر از اصطلاح مثلث یا هرم آتش استفاده نمیشود بلکه از مربع آتش یاد میشود؛ بنابراین اضلاع مربع آتش عبارتند از:
- اکسیژن
- سوخت
- حرارت
- واکنشهای زنجیرهای
در گذشته عامل واکنشهای زنجیرهای ناشناخته بود اما امروزه با درک اینکه واکنشهای زنجیرهای نیز یکی از عوامل تأثیرگذار در تولید آتش است آن را به عنوان عامل چهارم میشناسند. جهت برطرف نمودن این عامل از موادی با خاصیت ترکیب پذیری بالا مثل بی کربنات پتاسیم و مونو فسفات آمونیم استفاده شده این مواد مانع از ترکیب رادیکالهای آزاد سوخت با اکسیژن میشوند. واکنشهای زنجیره ای سوختن بیشتر در موادی که پایه کربنی دارند اتفاق میفتد