مافه‌گه
مافه یا مافه‌گه نوعی معماری یادمان ویژۀ مردم مردم بختیاری است که برای آن‌ها مکانی مقدس به شمار می‌آید. مافه‌گه توسط اعضای خانواده یا ایل، به عنوان یادبودی برای شخصی برپا داشته می‌شود که به دور از سرزمین خود و در غربت درگذشته باشد.[1]
ویژگی‌های معماری
مافه یک سازه به شکل چهارگوش هم‌اندازۀ قد انسان یا بیشتر است که در چند رج ساخته‌شده و به سمت بالا کوچک و کوچکتر می‌شود. مافه‌گه مکعب مربع یا مستطیل است که درون آن پر شده و اغلب پس از برگزاری مراسم ترحیم، به صورت دایمی ساخته می شود.
نمونه‌های مافه‌گه
در نقاط مختلف سرزمین بختیاری مافه‌های زیادی دیده می‌شود بعضی از آن‌ها متعلق به کشته‌شدگان جنگ ایران و عراق است که پیکر آن‌ها پیدا نشده‌است. یک مافه‌گه معروف در جادۀ تاراز به عنوان یادمان بهمن علاءالدین خوانندۀ بختیاری ساخته شده که دور از سرزمین خود در شهر کرج دفن شده‌است.
همچنین در منطقۀ نفتک مسجدسلیمان یک مافه‌گه در یادبود حسین بن علی سومین امام شیعیان به اهتمام حمید حیدری سورشجانی و توسط ستاد برگزاری مراسم اربعین، شورای فرهنگ عمومی شهرستان و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان مسجدسلیمان ساخته شده‌است که که در روز ۲۷ مهر ۱۳۹۸ همزمان با مراسم اربعین رونمایی شد.[2]
ثبت در فهرست میراث ملی
پروندۀ ثبت مافه‌گه به عنوان میراث معنوی ناملموس، در فهرست آثار فرهنگی استان خوزستان به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور ارسال شده‌است.[3][4]
منابع
- قنبری عدیوی، عباس. «مافه گه»؛ یادمان بزرگان ایل بختیاری. دریافت‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۹.
- باشگاه روزنامه‌نگاران مسجد سلیمان: آئین کتل همراه با رونمایی از مافگه و یادمان امام حسین (ع) برگزار شد، نوشته‌شده در ۲۸ مهر ۱۳۹۸؛ بازدید در ۲ آبان ۱۳۹۸.
- «ارسال پرونده مافه گه جهت ثبت در آثار ملی». دریافت‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۹.
- «اثر فرهنگی ناملموس "مافه گَه " در راه ثبت ملی». خبرگزاری صدا و سیما. دریافت‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۹.