فرهاد میثمی

نمونه پیکسل‌های (بج‌سینه) اعتراض به حجاب اجباری که از منزل فرهاد میثمی یافته شده‌اند

فرهاد میثمی در تاریخ ۹ مرداد ۱۳۹۷ در منزل و کتابخانه خانگی خود توسط مأموران وزارت اطلاعات بازداشت شد.[1] ضیاء نبوی(فعال دانشجویی) که در این روز برای دیدار با فرهاد میثمی در منزل او به سر می‌برد نیز به همراه او بازداشت شد ولی پس از یک روز آزاد گردید.[5][2] مأموران در پی تفتیش منزل فرهاد میثمی چند پیکسل (بج سینه) در اعتراض به حجاب اجباری، چند جلد کتاب کنش‌های کوچک ایستادگی و کتاب حقوق بشر اثر جعفر پوینده را با خود ضبط می‌کنند. پس از بیست روز بی‌خبری از وضعیت فرهاد میثمی، او در روز ۲۸ مرداد در تماسی با مادرش خبر داد که از انفرادی به قرنطینهٔ زندان اوین منتقل شده‌است.[6] در همین تماس او اعلام می‌دارد که از روز ۱۰ مرداد دست به اعتصاب غذای تر زده و تنها آب و نمک مصرف می‌کند.[7] رضا خندان، فعال مدنی و همسر نسرین ستوده، در روز دوم شهریور در صفحه فیس‌بوک خود چکیده تماس‌های تلفنی خود با فرهاد میثمی در ارتباط با اعتصاب غذای او را چنین توصیف کرد.[8]

اتهاماتی که در شعبه ۷ دادسرای اوین به او تفهیم شده‌اند عبارتند از تبانی و اجتماع به قصد برهم زدن امنیت کشور با تحریک زنان به حضور خیابانی به صورت «سر لخت»،[6] تبلیغ علیه نظام، و توهین به حجاب به عنوان یکی از مقدسات ضروری اسلام.[8] دلیل تمامی این اتهامات داشتن پیکسل‌هایی در خانه است که بر روی آن‌ها عبارات «من با حجاب اجباری موافق نیستم» یا «من به حجاب اجباری اعتراض دارم» نوشته شده‌اند.[8][6][2][9]

مادر فرهاد میثمی در روز ۲۱ مرداد به همراه آرش کیخسروی، وکیل دادگستری، برای طی مراحل ثبت وکالت‌نامه به دادسرای اوین مراجعه می‌کنند، اما مسئولان شعبه با اشاره به تبصره ماده ۴۸ آیین دادرسی کیفری جدید از قبول وکالت سر بازمی‌زنند.[10] تبصره ماده ۴۸ آئین دادرسی کیفری جدید حق برخورداری آزادانه از وکیل را در مرحله تحقیقات مقدماتی از متهمانی که تحت اتهامات امنیتی و سیاسی هستند سلب کرده و تنها به ۲۰ وکیل حکومتی گزینش شده توسط رئیس قوه قضاییه امکان برعهده گرفتن وکالت چنین پرونده‌هایی را می‌دهد.[11][10]

نسرین ستوده، فعال مدنی و وکیل مشهور ایرانی، که از ۲۳ خرداد ۱۳۹۷ در بازداشت به سر می‌برد در همراهی با فرهاد میثمی و در اعتراض به بازداشت و فشارهای قضایی متعدد بر خانواده، بستگان و دوستانش از تاریخ ۳ شهریور ۱۳۹۷ دست به اعتصاب غذا زده‌است.[12] نسرین ستوده در نامه‌ای از زندان می‌نویسد:[13]

متعاقب بازداشتم از دو ماه پیش، مأموران وزارت اطلاعات در اقدامی غیرقانونی نه تنها مبادرت به بازداشت شهروند فرهیخته، آقای دکتر فرهاد میثمی نمودند بلکه با تفتیش منزل اینجانب و بستگان و دوستان در صدد کشف نشان‌های سینهٔ اعتراض به حجاب اجباری برآمدند. [...] ز آنجا که تاکنون کلیه مکاتبات اینجانب با مسئولان بی‌نتیجه مانده‌است، ناگزیر در اعتراض به بازداشت و فشارهای قضایی متعدد بر خانواده، بستگان و دوستانم از تاریخ سوم شهریور ۹۷ دست به اعتصاب غذا می‌زنم.

نامهٔ سرگشاده‌ای در حمایت از خواسته‌های دکتر میثمی از طرف بیش از ۶۰۰ تن از استادان، دانشجویان، محققان، کارگران، مدیر بخش صنعت و خدمات، وکلا، فعالان سیاسی، روزنامه‌نگاران و پزشکان منتشر و امضا شد.[14] فرهاد میثمی در آستانه ۳۷امین روز بعد از اعتصاب غذای تر، با قطع آب، نمک و چای وارد اعتصاب غذای کامل شد. او در نامه‌اش از زندان می‌نویسد:

برای مرحله دوم (اعتصاب غذای کامل) خواستهٔ مشخص آزادی بی‌قید و شرط رضا خندان عزیز و رفعِ احضار، بازجویی و بازپرسی از خواهر گرامی‌شان و نیز خانم ژیلا مکوندی و آقای داوود فرهادپور را در میان گذارده‌ام. این خواستهٔ مشخص هم در واقع طرح همان مطالب کلی پیشین است در قالب نزدیک‌ترین و آخرین مصادیقی که با آن مواجه شده‌ام.[15]

فرهاد میثمی مدیر مسئول مؤسسه فرهنگی انتشاراتی اندیشه سازان در دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد شمسی بود.[16] این مؤسسه کتاب‌های شعر و رمان هم منتشر می‌کرد اما به‌ویژه به‌خاطر انتشار کتاب‌های کنکوری شناخته می‌شد.[17]. او موسسه اندیشه‌سازان را در سال ۱۳۸۴ بست.[18]

سازمان عفو بین‌الملل ۲۴ اکتبر ۲۰۱۸ نسبت به وضعیت این زندانی ابراز نگرانی کرد و خواستار آزادی بدون قید و شرط فرهاد میثمی شد. این ارگان خاطر نشان کرد که میثمی بر خلاف میل خود در بهداری زندان اوین در تهران نگهداری می‌شود و برای پایان دادن به اعتصاب غذا تحت فشار قرار دارد.[19][20]

در ۵ دسامبر ۲۰۱۸ چهار استاد دانشگاه‌های آمریکا (فرانسیس فوکویاما، لَری دایموند، مایکل مک‌فاول و عباس میلانی) در مقاله‌ای در روزنامه واشینگتن‌پست، خواستار آن شدند که «شهروندان نگران، فعالان و سازمان‌های حقوق بشر و دولت‌های دموکرات جهان» از رهبران ایران بخواهند که «میثمی بلافاصله آزاد شود و تحت مراقبت‌های پزشکی مستقل قرار گیرد».[21]

وزارت خارجه آمریکا نیز طی بیانه ای از فرهاد میثمی حمایت کرده بود.[22]

پس از حمایت وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا از فرهاد میثمی وی نامه انتقادی تندی را علیه مایک پومپئو وزیر امورخارجه ایالات متحده نوشت: [23][24]:

ترجیح میدهم تمام عمر در حبس گروهی از ظالمان هم وطن خطاکارم بمانم و زندگی ام را صرف تلاش اصلاحگرانهٔ خطاهایشان سازم، اما لحظه ای مشمول ننگ حمایت پیمان شکنانی قرار نگیرم که با پشت کردن به تمام اصول حقوق و اخلاق، از توافق خردمندانه و صلح جویانهٔ «برجام» خارج شدند و با باز تحمیل تحریم های غیر انسانی، میلیون ها تن از هموطنان مرا به زیر خط فقر کشانده اند.

به دنبال انتصاب غلامرضا ضیایی به عنوان رئیس زندان اوین محدویت ها تازه ای بر زندانیان اعمال شد. محدودیت‌هایی چون کاهش ملاقات‌های حضوری تمامی زندانیان سیاسی و حذف روز اختصاصی ملاقات مادران زندانی با کودکانشان، ممنوعیت غیرقانونی دریافت کتاب و نشریات مجاز، و محدودیت تماس تلفنی.[6]

در پی این محدودیت ها فرهاد میثمی و محمد حبیبی نامه ای به رئیس قوه قضاییه ابراهیم رئیسی فرستادند که در بخشی از آن ذکر کردند: [5] :

«با توجه به نقض صریح مفاد عدیده از آیین‌نامه‌ اجرایی سازمان زندان‌ها و سایر قوانین جاری کشور در زمینه‌ حقوق زندانیان و عدم پاسخگویی رئیس زندان به درخواست‌های مکرر زندانیان برای گفتگو در این باره، از این پس خود را ملزم به رعایت قوانین دلبخواهانه‌زندان‌های شما نمی‌دانیم.»

پس از آن «هیچ یک از مسئولین زندان اوین و دستگاه قضایی با فرهاد میثمی و محمد حبیبی دیدارو گفتگو نکرده‌اند و تنها واکنش آنها ایجاد محدودیت‌های بیشتر و ممنوع الملاقات‌کردن این دو زندانی  برای پایان دادن به نافرمانی مدنی بوده است»[6] .

به این دلیل فرهاد میثمی و محمد حبیبی نامه ای را نوشتند که ۳۰ زندانی سیاسی دیگر نیز آنرا امضاء کردند.[25] در بخشی از این نامه نوشته شده بود:

« از این لحظه، تا زمانی که به رعایت حقوق انسانی و قانونی زندانیان متعهد نشوید از رعایت آنچه قواعد زندان‌های خود می‌دانید سرباز می‌زنیم و آن را به رعایت حقوق حداقلی‌مان توسط شما موکول می‌کنیم. دیگر در صف آمارگیری‌های صبح و شب شما نمی‌نشینیم و همزمان با کتابی در دست، گوشه‌ای بیرون از صف‌ها نشسته و به مطالعه می‌پردازیم. همچنین در مراسم صبحگاه اجباری شما شرکت نمی‌کنیم. نیک می‌دانیم تحمل ایستادگی مدنی آن هم در زندان برایتان بسیار سخت‌تر از آن است که به سادگی از کنار آن بگذرید و بعید نمی‌دانیم آرام در کناری نشستن و کتاب خواندن ما را (شورش!) نام نهید. قضاوت وجدان عمومی جامعه در برابر چنین اتهاماتی از پیش مشخص است.» [5]

پس از آن رضا خندان همسر نسرین ستوده اعلام کرد که : «فرهاد در این تماس تلفنی‌ به من گفت صبح روز ۱۸ آبان دفتر بند چهارم اوین او را برای پاسخگویی به سوالاتی صدا کردند. فرهاد هم فکر کرده بود در ادامه «نافرمانی مدنی‌اش» می‌خواهند دوباره با او صحبت کنند،‌ اما در آنجا او را سوار ماشینی کرده و به زندان رجایی‌شهر منتقل کردند، یک ساعت بعد هم ماموران به داخل بند او رفته و همه وسایل شخصی‌اش را جمع کردند که احتمالا برای او به زندان رجایی‌شهر خواهند فرستاد.»[25]