فخرالدین اوحد سبزواری
فخرالدین اوحد مستوفی سبزواری (۷۸۷ – ۸۶۸ ه.ق) شاعر، منجم، خوش‌نویس اهل سبزوار در دورهٔ تیموریان بود.
از خاندان مستوفیان سبزوار و از اعقاب سربداران بود.[1] هم‌عصر سلطان حسین بایقرا و علی‌شیر نوایی بود و اشعاری در مدح آن دو سرود، اما بیشتر اشعارش در منقبت ائمهٔ شیعه است.[2] شعر زیر در مدح علی بن موسی‌الرضا از اوست:[3]
| علّام علم دین علی بن موسی‌الرضا | خضر سکندر آئین و شاه فلک جناب |
با وجود ثروت و مکنت، زندگی درویشانه اختیار کرد و تا آخر عمر مجرد باقی ماند. نسبت به زنان بی‌میل بود و این شعر از اوست:[4]
| وصلِ زن هر چند باشد پیشِ مردِ کامجوی | روح و راحت را کفیل و عیش و عشرت را ضمان | |
| لیک با او شمعِ صحبت درنمی‌گیرد از آنک | من سخن از آسمان می‌گویم او از ریسمان |
اوحد مستوفی دیوانی مشتمل بر قصاید و غزلیات از خود بر جای گذاشت[5] که امروزه جز دو بیت و یک قصیده اثری از آن در دست نیست. به نوشتهٔ دولتشاه سمرقندی، اوحد سبزواری کتابخانه‌ای با بیش از هزار کتاب داشت و بسیاری را خود حاشیه‌نویسی کرده بود.[6]
به عقیدهٔ شکوفه قبادی، مصحح منظومهٔ عاشقانهٔ جمال و جلال، اوحدی مستوفی ممدوح محمد نزل‌آبادی، سرایندهٔ مثنوی، بوده‌است.[6]
منابع
- گراوند، مجتبی؛ نظری، داریوش؛ فرستاده، راضیه. «مقاله بررسی وضعیت اقتصادی شیعیان در شهرهای خراسان دوره تیموری». پژوهش نامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی. ۸ (۱).
- «اوحد سبزواری، فخرالدین (سبزوار ۷۸۷–۸۶۸ق)». ویکیجو؛ دانشنامه آزاد پارسی. دریافت‌شده در ۱۱ فروردین ۱۴۰۰.
- عابدین‌پورجوشقانی، وحید؛ سمائی‌دستجردی، معصومه (۱۳۹۶). «درون‌مایه‌های شیعی در هنر عصر تیموری با تأکید بر خط و خوش-نویسی». پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام (۲۱): ۱۶۳–۱۸۴.
- مهدی یساولی (۲۳ مرداد ۱۳۹۶). «اجاق سرد ایران» (۱۱۹۷). روزنامه شهروند.
- «اوحد سبزواری». موسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی. دریافت‌شده در ۱۱ فروردین ۱۴۰۰.
- پورجوادی، نصرالله (۱۳۸۳). «نقد و بررسی: مثنوی جمال و جلال و سراینده آن». آینه میراث (۲۴): ۸۱–۹۱.