فاجعه شاتل فضایی کلمبیا

فاجعه شاتل فضایی کلمبیا (انگلیسی: Space Shuttle Columbia disaster‎) یک حادثه مهلک در برنامه فضایی ایالات متحده آمریکا بود که در اول فوریه سال ۲۰۰۳ به وقوع پیوست. این فاجعه زمانی رخ داد که شاتل فضایی کلمبیا با وارد شدن به جو زمین متلاشی، و هفت عضو خدمه نیز کشته شدند. این فاجعه دومین حادثه مرگبار در برنامه شاتل‌های فضایی بود. نخستین حادثه مربوط به شاتل چلنجر بود که در سال ۱۹۸۶، بلافاصله پس از پرتاب متلاشی‌شد. این سانحه باعث به تعویق افتادن سفرهای فضایی شاتل‌های ناسا تا ژوئن ۲۰۰۵ میلادی شد. تحقیقات سال ۲۰۱۴ ناسا در رابطه با این فاجعه مشخص ساخت که خدمه پرواز، چند لحظه پیش از متلاشی‌شدن شاتل فضایی، بر اثر برون‌جوش و باروتروما شدید جان باختند.[1]

فاجعه شاتل فضایی کلمبیا
اس‌تی‌اس-۱۰۷ نشان پرواز
تاریخ۱ فوریه ۲۰۰۳ (۲۰۰۳-۰۲-01)
زمان۰۸:۵۹ منطقه زمانی شرقی (۱۳:۵۹ ساعت هماهنگ جهانی)
مکانتگزاس و لوئیزیانا
علتآسیب‌دیدگی بال به واسطه برخورد آوار
نتیجهشاتل‌ها برای ۲۹ ماه زمین‌گیر شدند
کشته‌ها
Commanderریک هاسبند
Pilotویلیام سی. مک‌کول
Payload commanderمایکل پی. اندرسون
Mission specialistکالپانا چاولا
Mission specialistدیوید ام. براون
Mission specialistلارل کلارک
Mission specialistایلان رامون
تحقیقاتColumbia Investigation Board

دلایل انهدام
نمونه ای از فوم مخزن خارجی شاتل فضایی

هنگام پرتاب شاتل به فضا، قطعه‌ای ۷۵۰ گرمی از فوم محافظ حرارتی مخزن خارجی شاتل فضایی شاتل کنده شد و به موزاییک کامپوزیت کربن-کربن عایق حرارت بال چپ اصابت کرد. برخورد این قسمت باعث ایجاد شکافی در لبه حمله بال شد و هنگام بازگشت به زمین و در جو که شاتل با گرمای زیادی روبرو بود، دمای زیاد و گازهای گرم باعث شکسته شدن بال از داخل و در نتیجه تکه‌تکه شدن شاتل شد.[2]

آزمایش پرتاب فوم به ماکت بال چپ. کاشی سرامیکی کامپوزیت کربن-کربنی مورد آزمایش از یک شاتل دیگر گرفته شده که سابقه پرواز مشابهی با کاشی دخیل در سانحه داشته‌است.

بررسی فیلم‌ها و عکس‌های پرتاب شاتل، نگرانی‌هایی را در مورد امکان آسیب رساندن این فومها به شاتل در میان مهندسان ایجاد کرده بود و حتی اینان تلاش کرده بودند که از وزارت دفاع آمریکا (فرماندهی راهبردی ایالات متحده آمریکا) خواسته شود تا عکس‌هایی چ را از شاتل در حال گردش مداری تهیه کند، اما مدیران ناسا که نگران ایجاد تأخیر در نتیجه مانورهای مورد نیاز برای عملیات عکسبرداری بودند با این عملیات مخالفت کرده بودند.[3]

قطعات پیداشده از لاشه کلمبیا

در فضاپیمای کلمبیا امکانی برای انجام تعمیرات فضایی در حین گردش مداری وجود نداشت. برخی معتقدند که در صورت کشف آسیب دیدگی موزاییک عایق این امکان بود که فضاپیمای آتلانتیس که در حال آماده‌سازی برای مأموریت عادی اس‌تی‌اس-۱۱۴ بود، سریعاً پرتاب شود و در کنار کلمبیا پهلو بگیرد و فضانوردان کلمبیا را با راهپیمایی فضایی به آن منتقل کنند. استفاده از ایستگاه فضایی بین‌المللی امکانپذیر نبود، زیرا سوخت کلمبیا برای رسیدن به مدار ایستگاه فضایی بین‌المللی کافی‌نبود.

جداشدن فوم از مخزن سوخت خارجی، چندین بار در ماموریت‌های پیشین ناسا نیز اتفاق افتاده بود و معمولاً جداشدن و برخورد فوم و یخ از تانکر خارجی منجر به صدمه دیدن کاشی‌های عایق حرارتی شاتل می‌شد، اما از آنجاکه فضاپیماهای پیشین بدون حادثه از سفر فضایی برگشته بودند، مدیریت ناسا به بررسی و پیشگیری جدی این مشکل نپرداخته بود.

نگارخانه

منابع
  1. Stepaniak, Philip C.; Lane, Helen W.; Davis, Jeffrey R. (May 2014). Loss of Signal: Aeromedical Lessons Learned from the STS-107 Columbia Space Shuttle Mishap. Washington, DC: National Aeronautics and Space Administration. Archived from the original (PDF) on 16 November 2016. Retrieved 22 February 2019.
  2. Columbia Accident Investigation Board page 62 http://s3.amazonaws.com/akamai.netstorage/anon.nasa-global/CAIB/CAIB_lowres_chapter3.pdf accessdate=May 6, 2018
  3. Columbia Accident Investigation Board (2003). "CAIB page 153 (PDF)" (PDF). Archived from the original (PDF) on May 16, 2011. Retrieved December 17, 2010.

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ فاجعه شاتل فضایی کلمبیا موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.