عمارلو (گیلان)

بیشتر ساکنان شهرستان رودبار از ایل عمارلو می‌باشند. ایشان پس از ورود نام خود را بر روی مناطقی که حکومت می‌کردند نهاده‌اند. هنوز هم اسم عمارلو نام یک بخش (با دهستان‌هایی چون جیرنده - کلیشم _خورگام - و بلوکات) در شهرستان رودبار عمارلو می‌باشد. عمارلو به کرمانجی (emarlû/amarlû/omerlû) از ایل‌های بزرگ کردکرمانج و از قوم‌های باستانی خاورمیانه است. مردم این ایل به زبان کُرمانجی سخن می‌گویند. سرزمین اصلی و نخستین ایشان ایالت وان در کردستان ترکیه می‌باشد؛ و امروزه در سوریه، ترکیه، و ایران سکونت دارند. در پی اتحاد با صفویان، طایفه‌هایی از ایشان به همراه دیگر ایل‌ها، حدود ۴۴۰ سال پیش، از کردستان به خراسان کوچیدند. ایل عمارلو یک توقف ۱۳۰ ساله در هجرت تاریخی خود را در سرزمین خراسان سپری کرد. نادرشاه افشار، در سال ۱۱۱۱ هجری خورشیدی، این قوم را به سرپرستی ولی خان بزرگ از قوچان به گیلان، کوچاند؛ تا، جلوی تاخت و تاز و تجاوز روسها در این منطقه گرفته شود. بارزترین نوادگان خان‌های این ایل از همین منطقه هستند.

خوانین و نوادگانشان ساکن شهر جیرنده و روستای داماش می‌باشند. بقیهٔ طوایف این ایل در روستاها یا شهرهای اطراف ساکن هستند. متأسفانه طی این چند سال توسط مسئولین از وسعت جغرافیایی اسم عمارلو به عنوان یک بخش کمتر شده‌است. در پی این تغییرها در منطقه عمارلو، بخش عمارلو به دوبخش عمارلو به مرکزیت جیرنده و بخش خورگام به مرکزیت بره سر تقسیم شده‌است.[4][5]

بیشترین روستاهای که به زبان کردی کرمانجی صحبت می‌کنند در بخش خورگام قرار دارند که عبارتند از برارود سرمل چره چلکاسر شیرکده دوسالده طالکوه قسمتی ازلیاول علیا گردویشه قسمتی ازبره سر پشتاکلاه سیبن چهیش پس طالکوه چمل لیاول سفلیرشی سی دشت ماشمیان گوفل حاجیده می‌باشد اما خیلی از کرمانج‌ها در بخش عمارلو هستند که به گویشی از ترکیبِ (تاتی_کُرمانجی) حرف می‌زنند (شهر جیرنده و روستای داماش و بیورزن و اطراف) یا کُرمانجی هم می‌دانند یا هنوز کاملاً به زبان کُردی کُرمانجی (برخی روستاهای دهستان جیرنده از جمله سنگرود) سخن می‌گویند.[6]