عامل اکسنده

یک عامل اکسید کننده (اکسیدان یا اکسنده) ماده‌ای است که می‌تواند مواد دیگر را اکسید کرده و خود به خود کاهش یابد. اکسیدان‌ها می‌توانند الکترون‌ها را در حالی جذب کنند که عامل کاهش‌دهنده آن‌ها را رها می‌کند. اکسیدان‌ها به همین دلیل به عنوان اتم پذیرنده نیز نامیده می‌شوند. اکسیژن یکی از اصلی‌ترین‌های عامل‌های اکسنده شناخته می‌شود.

نماد خطر عامل اکسنده توسط اتحادیه اروپا

به عبارت ساده‌تر:

عامل اکسیدکننده، کاهش می‌یابد.
عامل کاهش‌ دهنده، اکسیده می‌شود.
به همهٔ اتم‌های موجود در یک مولکول می‌توان یک عدد اکسیداسیون اختصاص داد. این شماره هنگامی که یک آنتی اکسیدان عمل می‌کند تغییر می‌کند.

تشکیل آهن (III) اکسید نمونه‌ای از یک اکسیداسیون است:

\mathrm {Fe\longrightarrow Fe^{2+}+2\ e^{-}}

مفهوم

از نگاه تاریخی، یک عامل اکسنده -همراه با اکسیژن- ماده‌ای است که می‌تواند اکسیژن را آزاد کند (انتقال دهد). این‌طور به نظر می‌آید که اکسیژن در هر احتراق به خودی خود - همانند فلوئور، کلر و غیره - الکترون‌های مادهٔ اکسیدشده را دریافت می‌کند از این‌رو از تعریف امروزی آن به عنوان پذیرنده الکترون به کار گرفته می‌شود. اکسیداسیون واکنشی شیمیایی است که در آن یک اتم، یون یا مولکول، الکترون(هایش) را از دست بدهد.

\mathrm {A\longrightarrow A^{+}+e^{-}}

آ یک الکترون از دست می‌دهد

عامل کاهنده

تفاوت بین عامل اکسنده و کاهنده در این است که عوامل اکسنده موادی هستند که الکترون گرفته و در نتیجه خودبه‌خود کاهش می‌یابند و احیا می‌شوند. لیکن عوامل کاهنده الکترون از دست داده و اکسیده می‌شوند.[1] بین این دو رابطه زیر برقرار است:

عوامل اکسنده رایج و محصولات آن‌ها

عامل	محصول(ها)
O_۲ اکسیژن	گوناگون، شامل اکسیدهای H_۲O and CO_۲
O_۳ اوزون	گوناگون شامل کتون‌ها، آلدهیدها و H_۲O
F_۲ فلوئور	F⁻
Cl_۲ کلر	Cl⁻
Br_۲ برم	Br⁻
I_۲ ید	I⁻, I₃⁻
OCl⁻ هیپوکلریت	Cl⁻, H₂O
ClO_۳⁻ کلرات	Cl⁻, H_۲O
HNO_۳ نیتریک اسید	NO نیتریک اکسید NO₂ نیتروژن دی‌اکسید
کروم هگزاوالنت CrO_۳ کروم تریوکسید CrO_۴^۲− کروم Cr_۲O_۷^۲− دیشرومات	Cr^۳+, H_۲O
MnO_۴⁻ نمک پرمنگنات MnO_۴^۲− منگنات	Mn^۲+ (اسیدی) یا MnO_۲ (بازی)
H_۲O_۲، یا پراکسیدهای دیگر	گوناگون شامل اکسیدها و H_۲O

جستارهای وابسته

منابع

«Oxidationsmittel und Reduktionsmittel». Chemie Master (آلمانی). بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۲.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Oxidationsmittel». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای آلمانی، بازبینی‌شده در ۲۸ آذر ۱۳۹۱.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] «Oxidationsmittel und Reduktionsmittel». Chemie Master (آلمانی). بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۲.