شیره
شیره مادهایست که با عصارهگیری از یک گیاه یا میوههایی مانند انگور، خرما و توت سیب و معمولاً از طریق جوشاندن با کمک یک حلّال مانند آب یا الکل به دست میآید.
شیره برخی گیاهان نیز با تیغ زدن یا خراش دادن پوست گیاه به دست میآید مانند شیره درخت افرا که از آن شکر تولید میشود و نیز شیره درختان کائوچوکی که در صنعت لاستیکسازی کاربرد دارند. تریاک نیز در واقع شیره گرز خشخاش است که با خراش دادن از گیاه خارج شده و در مجاورت هوا سفت میشود.
شیره انگور
شیره انگور مادهای است بسیار شیرین که از آب انگور به دست میآید. شهر ارومیه و سایر شهرستانهای آذربایجان غربی، شهرستانهای اسکو، ملکان و بناب در استان آذربایجان شرقی، شهرستان ملایر در استان همدان ،شهرستان بروجرد در استان لرستان، شهرستانهای بردسکن و نیشابور و کاشمر و خلیل آباد در خراسان رضوی و روستای هزاوه زادگاه میرزا تقی خان امیرکبیر از توابع شهرستان اراک تولیدکننده شیره انگور در ایران هستند. البته استان قزوین در حوالی تاکستان و بویین زهرا هم تولید میشود.شیره انگور فرایند تولید متفاوتی با شیره توت و خرما دارد ابتدا آب انگور را از انگور جدا میکنند سپس نوعی خاک قلیایی به آن اضافه میکنند که باعث میشود تفاله انگور به همراه خاک تهنشین شود بعد آب انگور را داخل دیگهایی ریخته و میجوشانند تا به رنگ طلایی نزدیک به سرخ درآید.طبع برخی از شیره ها گرم و برخی سرد می باشد.
دوشاب
دوشاب را معمولاً از انگور کشمشی سفید که مزهای شیرین دارد بدست میآورند.[1]
دوشاب از کشمش خشک تهیه می شود ولی شیره انگور از انگور خیس پخته می شود
خواص
- باعث برطرف کردن ضعف عمومی بدن میشود
- دارای میزان قابل توجهی از ویتامینهای آ، ب و ث است.
- ترکیب آن با سرکه برای درمان یرقان مفید است.
- برای بهبود لک میتوان مقداری از شیره انگور را روی پوست مالید.
- شیره انگور محرک کبد است و به خونسازی کمک میکند.
- باعث بهبود نفخ میگردد.
شیره خرما
برای تهیه شیره خرما، مقدار فراوانی خرما را در محوطه پاکیزه و سرپوشیدهای بر روی هم انبار میکنند، پس از مدتی بر اثر فشرده شدن، شیره خرما به شکل مایعی غلیظ از زیر توده خرما روان میشود.
شیره پرورده
شیرهٔ پرورده phloem sap محلولی غلیظ حاوی قندها و پروتئینها و مواد معدنی است که در آوند آبکش گیاهان جریان دارد.[2]
شیره تریاک
شیرهٔ تریاک را هم از تریاک و هم از سوختهٔ تریاک میتوان به دست آورد، اما نوع مرغوب آن از ترکیب سه نسبت سوختهٔ تریاک و یک نسبت تریاک خالص به دست میآید. مخلوط سوختهٔ تریاک و تریاک را ابتدا در آب داغ کاملاً حل میکنند و سپس حرارت میدهند. پس از گذراندن این ترکیب از صافی، و گرفتن «تفالهٔ» آن، آن را مجدداً تا نقطهٔ جوش حرارت میدهند تا قوام بیاید و سفت شود. در ایران، گاهی تفاله را مجدداً به تریاک میافزایند و این تریاک تقلبی را به فروش میرسانند.[3][4] به این ترتیب، شیره فقط از ترکیبات محلول در آب تریاک تشکیل میشود.
منابع
- لغتنامه دهخدا: سرواژه شیره
- لغتنامه دهخدا: سرواژه دوشاب.
- برابرهای فرهنگستان زبان فارسی بایگانیشده در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine.
- دهخدا. «نگاری». لغتنامهٔ دهخدا. دریافتشده در ۱۳ آبان ۱۳۸۸.
- «تأثیر «تریاک» بر روی کرتکس مغز بیشتر و ترک آن سختتر است». ستاد مبارزه با مواد مخدر. بایگانیشده از اصلی در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۳ آبان ۱۳۸۸.