شطرنج۹۶۰

شَطرَنج۹۶۰ یا شطرنج بابی فیشر (به انگلیسی: Chess960 یا Fischer Random Chess یا Fischerandom) نوعی از شطرنج است که بابی فیشر قهرمان سابق شطرنج جهان، آن را ابداع کرده و در سال ۱۹۹۶ آن را به دنیای شطرنج معرفی کرد. تنها تفاوت این شطرنج با شطرنج کلاسیک در نحوه قرارگیری مهره‌ها است.

شَطرَنج۹۶۰
Chess960

قدمت	از ۱۹ ژوئن ۱۹۹۶
نوع بازی	بازی‌های تخته‌ای انواع شطرنج
تعداد بازیکن‌ها	۲
زمان لازم برای شروع بازی	تقریباً ۱ دقیقه؛ an additional min. to determine starting position
مدت‌زمان بازی	Casual games: usu. 10–60 mins. Tournament games: from 10 دقیقه (شطرنج سریع) to 6+ hrs.
میزان تأثیر فاکتور شانس	هیچ
مهارت‌های لازم	استراتژی، تاکتیک

صفحه بازی، تعداد مهره‌ها، نحوه بازی و محل قرار گرفتن پیاده‌ها در شطرنج۹۶۰ کاملاً مشابه شطرنج کلاسیک است اما محل قرار گرفتن هشت سوار در ردیف اول و آخر به‌طور تصادفی معین می‌شود. دو محدودیت در محل قرار دادن سوارها وجود دارد که یکی گذاشتن فیل‌ها در دو خانهٔ ناهمرنگ و دیگری قرار دادن شاه در بین دو رخ برای ممکن شده حرکت قلعه است. از آن‌جا که ۹۶۰ وضعیت مختلف برای قرار گرفتن سوارها ممکن است این بازی به شطرنج ۹۶۰ معروف شده‌است.

تفاوت اصلی این شطرنج با شطرنج کلاسیک در این است که مطالعه گشایش‌ها و به حافظه سپردن حرکات و پوزیسیون‌ها که یکی از مهمترین بخش‌های شطرنج روز دنیا است بی‌معنی می‌شود و از حرکت اول تا حرکت آخر بازیکنان باید به استراتژی خود متکی باشند و نه الگوهای فکری شناخته شده. بابی فیشر در کنفرانس خبری سال ۱۹۹۶ خود در بوئنوس آیرس هنگام معرفی این شطرنج جدید دلیل خود را از ابداع آن این اعلام کرد که در این بازی خلاقیت و مهارت از حافظه و آنالیز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. وی مدعی شد در حال حاضر بسیاری از مسابقات حتی رقابت قهرمانی جهان میان کاسپاروف و کارپف از پیش تعیین می‌شوند در حالی که در این نوع از شطرنج تعیین بازی از قبل غیرممکن است. وی همچنین گفت بسیاری از شطرنج بازان برتر دنیا مانند آناند و کرامنیک به دلیل این که ساعت‌ها پشت کامپیوتر می‌نشینند نمره عینک بالایی دارند و بازی شطرنج امروزه به یک کار دشوار تبدیل شده‌است در حالی‌که او این شطرنج را انتخاب کرده تا کار نکند![1]