سید محمدصادق طباطبایی
سید محمد صادق طباطبایی (۱۲۶۰ - سوم دی ۱۳۴۰ تهران) مؤسس حزب اعتدالیون، رئیس و نماینده مجلس شورای ملی و فرزند سید محمد طباطبایی سنگلجی از رهبران جنبش مشروطیت ایران است.[1]
سید محمدصادق طباطبائی | |
|---|---|
 پرترهٔ سید محمد صادق طباطبایی اثر جعفر چهره‌نگار | |
| رئیس مجلس شورای ملی | |
| مشغول به کار ۲۳ اسفند ۱۳۲۲ – ۲۰ اسفند ۱۳۲۴ | |
| پس از | امیرجنگ بختیاری |
| پیش از | سردار فاخر حکمت |
| سفیر ایران در ترکیه | |
| مشغول به کار ۱۳۰۳ – ۱۳۰۶ | |
| پادشاه | احمد شاه قاجار و رضا شاه پهلوی |
| سناتور | |
| مشغول به کار ۲۷ اسفند ۱۳۳۲ – ۳ دی ۱۳۴۰ | |
| حوزه انتخاباتی | تهران (دوره‌های دوم و سوم) |
| نماینده مجلس شورای ملی | |
| حوزه انتخاباتی | تهران (دوره‌های چهارم و چهاردهم) شهریار و ساوجبلاغ (دوره سوم) مشهد (دوره دوم) |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۶۷ منطقه بختیاری |
| درگذشته | ۹ فروردین ۱۳۴۳ اصفهان |
| آرامگاه | قبرستان تخت فولاد |
| ملیت | ایران |
| پیشه | سیاستمدار |
زندگی
سید محمدصادق از کودکی در سامره عثمانی (عراق کنونی) به شاگردی پدر و دیگر استادان تحصیل کرد. در سال ۱۲۷۲ خورشیدی به اتفاق پدر به تهران مراجعت کرد. در سال ۱۲۷۸ که پدرش اقدام به تأسیس مدرسه اسلامی با نام اسلام کرد، وی را به مدیریت مدرسه گماشت.[2] وی دلیل عدم تأسیس مدارس دخترانه را در ان زمان عدم وجود اداره نظمیه و پلیس و وجود اشرار، مانع تراشی جوانان و جاهلان و نبود قوانین اساسی و وجود استبداد می‌دانست[3]
در ایام اوج‌گیری جنبش مشروطیت، سید محمدصادق به مساعدت پدر وارد در مبارزه شد. پس از استقرار مشروطیت و در مجلس اول روزنامه مجلس را به مدیریت خود و سردبیری ادیب الممالک فراهانی از سوم آذر ۱۲۸۵ منتشر کرد. در دوران استبداد صغیر از ایران تبعید شد و مدتی را در اروپا گذراند. پس از آن از مشهد وکیل مجلس دوم و از تهران وکیل مجلس سوم و از شهریار و ساوجبلاغ وکیل مجلس چهارم شد. وی مؤسس و رهبر حزب اجتماعیون اعتدالیون در ادوار مجلس بود.
طباطبائی در دوره پنجم نیز به نمایندگی تهران انتخاب شد اما نمایندگی را نپذیرفت و به مجلس نرفت و در سال ۱۳۰۳ به سفارت ایران در ترکیه اعزام شد. در ترکیه لباس روحانیت را کنار گذاشت و مکلا شد. در سال ۱۳۲۲ در مجلس چهاردهم بار دیگر به نمایندگی تهران انتخاب شد. در نخستین نشست مجلس در ششم اسفند ۱۳۲۲ محمدتقی خان امیرجنگ بختیاری به ریاست موقت مجلس انتخاب شد اما پس از تصویب اعتبارنامه‌ها و رسمیت یافتن مجلس در ششمین نشست مجلس که ۲۳ اسفند برای انتخاب هیئت رئیسه دائمی برگزار شد، امیرجنگ خود را نامزد ریاست نکرد و نمایندگان جناح اکثریت به جای او سید محمدصادق طباطبائی را به ریاست برگزیدند.
طباطبائی در سال ۱۳۲۸ به ریاست مجلس مؤسسان دوم برگزیده شد که در اصول ۴۴ و ۴۸ قانون اساسی بازنگری کرد. در سال ۱۳۳۲ به سناتوری دوره دوم مجلس سنا انتخاب شد و سرانجام در سوم دی ۱۳۴۰ خورشیدی درگذشت و در آرامگاه خانوادگی در حرم عبدالعظیم، سر قبر آقا به خاک سپرده شد.
منابع
پانویس
- مهدی بامداد، شرح حال رجال ایران، جلد سوم صفحه 409
- http://fa.wikishia.net/view/سید_محمد_طباطبایی_سنگلجی
- اتحادیه، بیانی، منصوره، شیرین (۱۳۹۰). زن در تاريخ ايران معاصر (از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی). انتشارات کویر. صص. ۹۸. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۱۴-۰۳۷-۴.