سنگدان
سَنگدان اندامی است که در دستگاه گوارشی برخی حیوانات از جمله شاه‌خزندگان (دایناسورها، پرندگان، خزندگان بال‌دار، تمساح‌ها و الیگاتورها)، کرم خاکی، برخی شکم‌پایان، برخی ماهیان و برخی سخت‌پوستان یافت می‌شود. سنگدان ماکیان در سرتاسر دنیا خوراکی مطبوع است. سنگدان در پرندگان بخش عقبی معده است که ساختاری ماهیچه ای دارد. سنگریزه‌هایی که پرندگان می‌بلعند فرایند گوارششان را تسهیل می‌کند.
در پرندگان، سنگدان از پیش‌معده بوسیله مجرای تنگ و کوتاهی جدا می‌شود. شکل آن بیضوی است و داخل آن از دو قسمت عضلانی محکم تشکیل شده. عمل این عضو در گوارش پرندگان ببسیار مهم است زیرا همان‌طور که گفته شد طیور فاقد دندان یا عضو خردکننده غذا می‌باشند. پس از آن‌که غذا داخل چینه‌دان نرم شد و در داخل پیش‌معده با شیره معده آغشته گردید. در داخل سنگدان بوسیله حرکت شدید و انقباضات عضلات خرد می‌شود. معمولاً داخل سنگدان تعدادی سنگریزه وجود دارد که پرنده به‌طور طبیعی آنها را همراه غذا یا به‌طور جداگانه قبل از غذا می‌بلعد از این‌رو این سنگریزه‌ها همراه با انقباضات شدید سنگدان باعث خرد شدن غذا و در نتیجه گوارش غذا به پرنده کمک می‌کنند. هنگامی‌که غذا به‌خوبی در سنگدان خرد و به‌صورت یکنواخت و نیمه مایع درآمد بطرف دوازدهه و روده دراز رانده می‌شود.
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Gizzard». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۸ مه ۲۰۱۵.
- Lake, PE (1981). "Male genital organs". In King AS, McLelland J. Form and function in birds. 2. New York: Academic. pp. 1–61.
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ سنگدان موجود است. |