روابط ایران و اسرائیل در جنگ ایران و عراق

اسرائیل، با شروع جنگ ایران و عراق، رهبری کمک به ایران را در جنگ با عراق به دست گرفت و[1] با وجود شعارهای ضد اسرائیلی شدید دولت جدید جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل روابط غیررسمی ولی مخفیانه‌ای با یکدیگر حفظ کردند.[2][3] نظام جمهوری اسلامی ایران وجود چنین روابطی را همواره تکذیب کرده‌است. بر اساس ادعای خود اسرائیلی‌ها هدف اسرائیل از این روابط، حمایت از نظام جمهوری اسلامی ایران نبود، بلکه کمک به ایران در مقابله با رژیم صدام (دشمن مشترک ایران و اسرائیل) جهت ایجاد توازن در جنگ ایران و عراق بود.[4][5] به عبارت بهتر به ادعای اسرائیل افزایش قدرت ایران خطرناک بود امّا ایجاد یک ائتلاف عربی در برابر ایران خطرناکتر بود. از نظر دولت مناخم بگین عراق بعد از مصر قدرتمندترین دشمن اسرائیل بود. از طرف دیگر اسرائیل با سقوط صدام مخالفتی نداشت.[6] این در حالی است که از طرفی دیگر به ادعای ایران، همکاری عراق با اسرائیل در زمینه حفاظت از لوله‌های نفت نقش جدیدی به این کشور در منطقه داده بود و اسرائیل در عراق به صورت غیرعلنی سفارتخانه داشت و کارکنان سازمان اطلاعات عراق به وسیله موساد آموزش داده می‌شدند.[7]

اسرائیل (نارنجی) در طول جنگ ایران و عراق یک تأمین کننده مهم اسلحه به شکل مخفیانه برای ایران (سبز) بود.

فروش تسلیحات به ایران
نوشتار(های) وابسته: ماجرای مک‌فارلین

تریتا پارسی (رئیس سازمان نایاک) در کتاب «اتحاد خائنانه» در تأیید ملاقات مقامات ایرانی حسن روحانی، منوچهر قربانی‌فر (دلال اسلحه)) و اسرائیلی نوشته‌است که با میانجی‌گری اسرائیلی‌ها، ایرانی‌ها از آمریکایی‌ها، موشک ضدتانک تاو خریداری کردند.[8]

بگفتهٔ سفیر آمریکا در تل آویو در گزارشی به وزارت امور خارجه آمریکا، در مدت جنگ ایران و عراق، اسرائیل بارها از ایران درخواستهایی برای خرید اسلحه دریافت کرد.[9] اسرائیل بسیاری از این درخواست‌ها را پاسخ گفت و به ایران تسلیحات فروخت.[10] یکی از مدارکی که این موضوع را تأیید کند ادعای یک اسرائیلی به نام «ناهوم مانبار» است که گفته‌است که در طول جنگ ایران و عراق، اسلحه‌هایی را از طریق شرکت‌هایی لهستانی، به کشور ایران فروخته‌است. او بعدها به جرم فروش این تجهیزات به ایران توسط دولت اسرائیل در دادگاه مجرم و محکوم شناخته گردید.[11][12][13]

یعقوب نیمرودی دلال اسلحه اسرائیلی قراردادی با وزارت دفاع ایران امضاء کرد که در آن ۱۳۵ میلیون دلار موشک از جمله موشک لانس و موشک هاوک به ایران فروخت.[14][15] در ماه مارس سال ۱۹۸۲ نیویورک تایمز در مقاله ای نشان داد که اسرائیل در ۱۸ ماه پیش از آن مبلغی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار سلاح به ایران فروخته‌است. روزنامه پانوراما چاپ میلان اسنادی منتشر کرد که در آن اسرائیل به دولت جمهوری اسلامی ۴۵۰۰۰ مسلسل یوزی، موشک‌های ضد تانک، هویتزر و قطعات هواپیما فروخته‌است. بر اساس نوشته این روزنامه بیشتر اسلحه‌های ضبط شده توسط اسرائیل از سازمان آزادی‌بخش فلسطین در جنگ لبنان سال ۱۹۸۲ در تهران سردرآورده است.[14]

بر اساس نوشته جان بلوچ در سال ۱۹۸۳ اسرائیل بیش از ۱۰۰ میلیون دلار اسلحه به ایران فروخت. حجم ارسال اسلحه توسط اسرائیل به ایران آنقدر زیاد بود که دفتری ویژه در قبرس برای اینکار تأسیس شد. یکی از مهم‌ترین دلالان این تجارت تاجر سعودی عدنان خاشقجی بود. واسطه ایران در این تجارت منوچهر قربانی فر بود.[16] در مجله هفته‌نامه قبرس در سال ۱۹۸۱ مقاله ای چاپ شد که نشان می‌داد فرودگاه لارناکا برای ارسال اسلحه به ایران استفاده شده‌است. در ۱۸ مارس ۱۹۸۲ در نیویورک تایمز مقاله دیگری چاپ شد که در آن مقام‌های اسرائیلی تأیید کردند که به ایران اسلحه می‌فروشند.[17]

آریل شارون نخست‌وزیر اسرائیل در سفرش به ایالات متحده در سال ۱۹۸۲ فروش اسلحه به ایران را تأیید کرد. در یک کنفرانس خبری در پاریس در سال ۱۹۸۳ شارون گفت که اسرائیل با تأیید ایالات متحده به ایران اسلحه می‌فروشد. سفیر اسرائیل در آمریکا، موشه آرنز در سال ۱۹۸۲ گفت که فروش اسلحه توسط اسرائیل به جمهوری اسلامی با تأیید بالاترین مقام‌های دولت آمریکا صورت می‌گیرد.[18]

در سال ۱۹۸۳ یک روزنامه فرانسوی اسنادی منتشر کرد که نشان می‌داد اسرائیل ۱۳۵ میلیون دلار اسلحه به ایران فروخته‌است.[17] در سال ۱۹۸۶ نیویورک تایمز مقاله دیگری چاپ کرد که نشان می‌داد اسرائیل در یک قرارداد میلیارد دلاری موشک زمین به زمین به ایران فروخته‌است.[19]

مدارک و شواهدی بدست آمده حاکی از آن است که فروش این تسلیحات به ایران با موافقت و تأیید آمریکایی‌ها همراه بوده‌است. به عنوان مثال تنها در یک مورد الکساندر هیگ، نخستین وزیر امور خارجه آمریکا در دولت رونالد ریگان، اجازه فروش قطعات مجزای جنگنده را به دولت اسرائیل ابلاغ کرد.[20] از شروع جنگ تا پایان عملیات بیت‌المقدس، اسرائیل ۲۷ میلیون دلار تجهیزات نظامی به ایران فروخته‌است. دین فیشر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا این خبر را تأیید کرد و تأکید کرد که اسرائیل باید در جنگ بی‌طرفی را رعایت کند. او اذعان کرد که دولت متبوعش بارها اعتراض خود را به آریل شارون، وزیر دفاع اسرائیل ابلاغ کرده‌است.[21] برخی منابع میزان فروش تسلیحاتی اسرائیل به ایران را تا ۲٫۵ میلیارد دلار نیز تخمین زده‌اند.[22] برخی دیگر، تسلیحات فروخته شده به ایران توسط اسرائیل را در آن زمان سالی ۵۰۰ میلیون دلار برآورد کرده‌اند.[23][24] این میزان در سال ۱۹۸۱ حدود ۱۳۶ میلیون دلار، و در سال ۱۹۸۳ حدود ۲۱ میلیون دلار برآورد شده‌است که با فروش نفت ایران به اسرائیل، و با مطلع بودن رونالد ریگان از این موضوع خریداری شد.[25] برخی منابع حاکی از آن است که ایران پس از آغاز جنگ، تا ۸۰٪ تسلیحات مورد نیاز خود را از اسرائیل خریداری نمود.[26]

ایران در تمام مدت جنگ و پس از آن، هرگونه خرید اسلحه و غیره از اسرائیل را البته به شدت تکذیب نمود، بطوریکه سید روح‌الله خمینی در سخنرانی ۲۴ اوت ۱۹۸۱ بشدت این اخبار را مورد انتقاد قرار داد و گفت «ما اصلاً آنها را داخل آدم حساب نمی‌کنیم» و این شایعات را ادعاهای «ضدانقلاب» خواند.[27] یک مقام سابق اسراییلی که در راس این برنامه بوده‌است به روزنامه نیویورک تایمز گفت که ما سلاحهای آمریکایی را به‌طور مخفیانه به ایران می‌فرستادیم کشتی‌های حاوی سلاح که از بندر ایلات عازم بندرعباس می‌شد را در دانمارک یا لیبریا ثبت کرده بودیم.[28]

با این حال ارسال سلاح از اسرائیل به ایران در ماجرای مک فارلین به تأیید مقامات ایرانی رسیده‌است. هاشمی رفسنجانی فرمانده وقت شورای عالی دفاع این را تأیید کرده که بخش از سلاح‌های دریافتی ایران در ماجرای مک‌فارلین از اسرائیل می‌آمده‌اما مدعی بی‌اطلاعی مقامات ایرانی از این موضوع شده‌است. وی در سال ۱۳۸۵ در گفتگویی با روزنامه همشهری گفت: «... اسرائیلی‌ها دستشان در کار بود و بعدها متوجه شدیم بعضی از محموله‌ها از انبارهای آمریکا در اسرائیل می‌آمد. یک بار محموله گلوله‌های هاگ [موشک هاوک] به فرودگاه رسیده بود؛ نیروهای ما دیدند مارک اسرائیل روی آن است. همان‌جا نگه داشتند. گفتیم ما از اسرائیل نمی‌خواهیم و آمریکایی‌ها باید از خودشان بدهند. بالاخره محموله دیگری آوردند و محموله اسرائیل را برگرداندند. ما آنجا با قدرت حرف می‌زدیم و آنها هم گوش می‌کردند.»[29] به‌گفتهٔ حسین شیخ‌الاسلام، قائم‌مقام وزارت امور خارجه، ایران در قالب مذاکرات مک‌فارلین از منابع تسلیحاتی آمریکا در اسرائیل موشک‌های تاو و هاوک دریافت کرد که فتح فاو بدون آن‌ها ناممکن بود.[30]

در ماه مهٔ ۱۹۸۲، آریل شارون در مصاحبه‌ای با شبکه ان بی سی آمریکا اعتراف به فروش اسلحه به ایران کرد و گفت:[31][32]

دلیل فروش اسلحه به ایران برای ما این است که پنجره کوچکی را برای احتمال برقراری روابط دوستانه میان دو کشور را برای آینده باز گذاشته باشیم.

شارون، شیمون پرز،[33] و بسیاری دیگر از دولتمردان اسرائیلی، این سیاست را زاده دکترین پیرامون می‌دانستند.

یک نمونه از موشک ضد تانک تاو که به ایران فروخته شد.

برخی تسلیحات فروخته شده به ایران در این مدت عبارت بودند از:[34]

  • ۲۰۰۸ عدد موشک تاو که در ماجرای مک‌فارلین دریافت شد.
  • ۲۶۰ موشک هاوک در ماجرای مک‌فارلین[35]
  • ۲۵۰ قطعه یدک تایر فانتوم اف-۴
  • ۳۶۵تن قطعات و مهمات تانک ام-۶۰[1]
  • قطعات یدکی اف-۱۴ در مارس و آوریل ۱۹۸۱ و تعدادی موشک زمین به زمین لانس و ادوات توپخانه‌ای به ارزش ۱۳۵ میلیون دلار در سال ۱۹۸۳[36]
  • ۳۰۰ موشک ایم-۹ سایدوایندر در ماجرای مک‌فارلین
  • و بیش از ۴۰۰۰ موشک از انواع دیگر[37]

گزارش‌های دیگری نیز از فروش تسلیحات اسرائیل به ایران چه در مدت جنگ و چه بعد از آن نیز منتشر شدند.[38][39][40][41] اسرائیل از طریق بنادر مختلفی نظیر هامبورگ، بانکوک، نتانیا، آمستردام و یکی از بنادر بلژیک، کشتی‌های حاوی محموله‌های نظامی نظیر قطعات یدکی هواپیما، تانک و نفربر را برای ایران ارسال می‌کرد.[42]

فروش نفت ایران و تبادل سلاح
مارک ریچ تاجر اسرائیلی-سوئیسی تنها فردی بود که نفت ایران را در سالهای ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۵ در بازارهای جهانی عرضه می‌کرد.

مارک ریچ دلال بین‌المللی اسرائیلی-سوییسی نفت نیز در فروش اسلحه اسرائیل به ایران نقش مهمی داشت. بر اساس گفته مارک ریچ در کتاب پادشاه نفت که زندگی‌نامه وی است، او نفت ایران را به اسرائیل ارسال می‌کرده‌است و در قبال نفت برای ایران اسلحه تهیه می‌نموده‌است. اینکار به کمک دفتر شرکت گلنکور در تهران انجام می‌شد و مارک ریچ بین سال‌های ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۵ تنها دلال نفت ایران بود. مارک ریچ در کتاب خاطرات خود بیان کرده‌است که بدون کمک شرکت گلنکور شرکت نفت ایران قادر به هیچ کاری نبود. او رابطه صمیمی و نزدیک با آیت الله خمینی داشت و بر اساس نوشته وی او نفت ایران را از طریق یک خط لوله مخفی به اسرائیل ارسال می‌کرد. به دلیل شکستن تحریم‌های ایران توسط مارک ریچ دولت آمریکا وی را مجرم شناخت و او سال‌ها در لیست مهم‌ترین افراد تحت تعقیب اف‌بی‌آی بود تا اینکه بیل کلینتون در روز آخر ریاست جمهوری خود وی را مورد عفو قرار داد. دو رئیس سابق موساد، اونر عزولای و شبتای شویت هر یک به بیل کلینتون نامه نوشته و درخواست عفو مارک ریچ را نموده بودند.[43][44]

راهنمایی نظامی

بر اساس نوشتار جان بلوچ، اسرائیل در تمام مدت جنگ ایران راهنمایی نظامی به ایران می‌کرد. در تمام طول جنگ ایران بیش از ۱۰۰ نظامی اسرائیلی در کمپی مخفی در شمال تهران حضور داشتند و فرماندهان نظامی ایرانی را راهنمایی می‌کردند. این حضور اسرائیلی‌ها حتی پس از پایان جنگ نیز ادامه یافت. جان بلوچ نوشته‌است که بدون کمک اسرائیلی‌ها هواپیماهای ایرانی قادر به پرواز نبودند و به دلیل اعدام و فرار فرماندهان رده بالا نیروی هوایی بطور تقریبی فلج شده بود.[45]

همکاری برای انهدام رآکتور هسته‌ای اوسیراک عراق

در اواخر دههٔ ۱۹۷۰ عراق یک رآکتور هسته‌ای کلاس «ازیریس» را از فرانسه خریداری کرد. اطلاعات نظامی اسرائیل اینگونه تصور نمود که این کار با هدف تولید پلوتونیوم برای پیشبرد برنامهٔ سلاح‌های هسته‌ای عراق بوده‌است. همچنین اطلاعات نظامی اسرائیل تابستان سال ۱۹۸۱ را آخرین فرصت برای نابودی رآکتورها پیش از بارگیری سوخت هسته‌ای تعیین کرده بود. اسرائیل طی عملیات اپرا تأسیسات اتمی عراق را در سال ۱۹۸۱ پیش از دریافت سوخت هسته‌ای از شوروی منهدم ساخت.

اسرائیل در این عملیات از نقشه و اطلاعاتی بهره برد که توسط ایران به آن‌ها داده شده بود.[46] بگفته آری بن اناشه (به انگلیسی: Ari Ben-Menashe) مقامات اسرائیلی و فرستاده خمینی یک ماه قبل از این عملیات در پاریس جهت تبادل اطلاعات محرمانه با یکدیگر دیدار کردند که در آن حتی موافقت شد که در صورت بروز مشکل فنی در حین اجرای این عملیات، بمب افکن‌های اسرائیلی به‌طور مخفیانه در پایگاهی در تبریز فرود اضطراری آیند.[47]

ویرایش ماجرای ایران–کُنترا (به انگلیسی: Iran Contra affair) که به ماجرای مک‌فارلِیْن و ماجرای ایران گیت نیز معروف است، یک رسوایی سیاسی است که در ایالات متحده آمریکا از ۲۰ اوت ۱۹۸۵ تا ۴ مارس ۱۹۸۷ (۲۹ مرداد ۱۳۶۴ – ۱۳ اسفند ۱۳۶۵) بمدت یکسال و نیم، در دور دوم ریاست جمهوری رونالد ریگان رخ داد. مقامات دولت ریگان به‌طور مخفیانه، با فروش تسلیحات به ایران، که در محاصره تسلیحاتی بود، کمک‌رسانی کردند.[۱] آنان امیدوار بودند که بدین‌وسیله آزادی گروگان‌های آمریکایی را تضمین کرده و شورشیان کنتراهای نیکاراگوئه را تأمین بودجه کنند. تأمین بودجهٔ کنتراها از سوی دولت آمریکا بر اساس لایحه بولند، از سوی کنگره ممنوع اعلام شده بود.

جستارهای وابسته

منابع
  1. by Johnathan Marshall, Peter Dale Scott, and Jane Hunter (1987). "Irangate: The Israel Connection". South End Press. p. p169. Retrieved 2 April 2010.
  2. Treacherous Alliance: The Secret Dealings of Israel, Iran, and the United States. Trita Parsi. انتشارات دانشگاه ییل. 2007. شابک ‎۹۷۸−۰−۳۰۰−۱۲۰۵۷−۸
  3. The course of Iranian-Israel relations. Middle East Insight Nov-Dec. 1999. 39-40.
  4. «[Sharon] explained that Israel wished Iran to win against Iraq, which is an Arab enemy state.»
    The Israeli Connection: Whom Israel Arms and why. Benjamin Beit-Hallahmi. I.B.Tauris, 1988. ISBN 1-85043-069-1 pp.13
  5. Link to article by the Star-Ledger: http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/arabs/iraniraq.html
  6. فیلیپ الیاکیم (۲۹/۵/۱۹۸۳)، ترجمهٔ علیرضا فراهانی، «فروش اسلحه به ایران توسط اسرائیل، سیاست متضاد واشینگتن و اورشلیم»، روزنامه لاکروا تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  7. میخائیل رمضان (۱۳۸۱)، «چهارم»، شبیه صدام، سوره مهر، ص. ۱۳۴، شابک ۹۶۴-۴۷۱-۶۷۸-۷
  8. Parsi، Trita (۲۰۰۷). Treacherous Alliance: The Secret Dealings of Israel, Iran, and the United States. Yale University Press. ص. ۱۱۸-۱۲۰. دریافت‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۱۵.
  9. http://www.gwu.edu/~nsarchiv/NSAEBB/NSAEBB82/#docs.%7B%7Bسخ}}Middle East Patterns: Places, Peoples, and Politics. Colbert C. Held, John Cummings. 2005. ISBN 0-8133-4170-1 pp360
  10. Losing Iraq: Insurgency and Politics. Stephen C. Pelletiere. Greenwood Publishing Group, 2007. ISBN 0-275-99213-6 pp.47-48
  11. Link to article by the Star-Ledger: http://www.wisconsinproject.org/countries/israel/Israel-manbar-iran.html بایگانی‌شده در ۴ مه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
  12. Link to article by the Star-Ledger: http://www.washington-report.org/backissues/0998/9809055.html
  13. Link to article by the Star-Ledger: http://www.arabicnews.com/ansub/Daily/Day/980716/1998071615.html بایگانی‌شده در ۳ فوریه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine
  14. Scott, Peter Dale, The Iran-Contra Connection: Secret Teams and Covert Operations in Reagan Era, 1987, South End Press, p. 169-174
  15. Jane Hunter, November 1986, Washington Report on Middle East Affairs, Israeli Arms Sales to Iran
  16. Bulloch, John, The Gulf War: Its Origins, History and Consequences by John Bulloch and Harvey Morris, London: Methuen London, 1989, p.190
  17. Israel's Quest for Recognition and Acceptance in Asia: Garrison State Diplomacy, Jacob Abadi, Routledge, 2004 , p.49.
  18. The Israeli Connection: Whom Israel Arms and why, Benjamin Beit-Hallahmi I.B.Tauris, 1987 , p. 13.
  19. Israel's Quest for Recognition and Acceptance in Asia: Garrison State Diplomacy, Jacob Abadi, Routledge, 2004 , p.50.
  20. Malcolm Byrne & Peter Kornbluh (26 January 1990). "The Iran-Contra Scandal in Perspective". WESTPORT PUBLIC SCHOOLS. Archived from the original on 8 October 2011. Retrieved 31 March 2010.
  21. روزنامه الوطن‌العربیهٔ، ۲۹/۵/۱۹۸۲ تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک); پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  22. Israel and Iran: The Best of Enemies
  23. Israeli Arms Sales to Iran
  24. The Israeli Connection: Whom Israel Arms and why. Benjamin Beit-Hallahmi. I.B.Tauris. 1988. ISBN 1-85043-069-1 pp.13-14
  25. کتاب October Surprise نوشته گری سیک. انتشارات Three Rivers Press. سال ۱۹۹۲ میلادی. ISBN 0-8129-2087-2 ص۲۰۰
  26. Israel and Iran's National Security. N. Entessar. Journal of South Asian and Middle Eastern Studies. 4: 2004: 7
  27. Khomeini's 24th August speech: Israel and Iran's opponents. BBC. August 26, 1981.
  28. http://www.nytimes.com/1991/12/08/world/iran-pipeline-hidden-chapter-special-report-us-said-have-allowed-israel-sell.html?pagewanted=all
  29. از روز اول مطمئن بودم نمی‌بازیم روزنامه همشهری
  30. «گفتگوی روزنامهٔ ایران با حسین شیخ‌الاسلام: فراز و نشیب سیاست خارجی از انقلاب تا جنگ». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ فوریه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۵ فوریه ۲۰۰۹.
  31. Sharon Reveals Arms Supplies to Iran. BBC. May 28, 1982.
  32. Israel Sends Military Equipment to Iran. Associated Press. May 28, 1982.
  33. Treacherous Alliance. Trita Parsi. Yale University Press. 2007. ISBN 978-0-300-12057-8 pp.121
  34. Iran Introduction
  35. Richard Johns, "Arms Embargo Which Cannot Withstand The Profit Motive," Financial Times (London), 13 November 1987
  36. Consortiumnews.com
  37. The Iraq Crisis and War - Timeline - a chronology of events
  38. «Israel: Manbar Reveals More Weapons Deals with Iran». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲ ژوئیه ۲۰۰۸.
  39. «Israel / Iran». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ فوریه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲ ژوئیه ۲۰۰۸.
  40. CNN - Israel gripped by swirl surrounding treason trial - July ۱۶, ۱۹۹۸
  41. What Israel’s Top-Secret Manbar Trial Reveals About Extensive, Ongoing Israeli Arms Dealing With Iran
  42. Israel-Made Military Equipments For Iran Seized In Germany
  43. http://www.haaretz.com/business/.premium-1.532365
  44. http://www.theguardian.com/business/2013/jun/26/marc-rich-commodities-trader-fugitive-dies
  45. Bulloch, John, The Gulf War: Its Origins, History and Consequences by John Bulloch and Harvey Morris, London: Methuen London, 1989, p.17 Jump up ^
  46. نشریه Sunday Telegraph چاپ لندن. شماره ۱۴ ژوئن ۱۹۸۱ میلادی
  47. کتاب October Surprise نوشته گری سیک. انتشارات Three Rivers Press. سال ۱۹۹۲ میلادی. شابک ‎۰−۸۱۲۹−۲۰۸۷−۲ ص۲۰۷
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.