رده‌بندی
رده‌بندی عبارت است از: تنظیم منطقی اشیا بر حسب درجه شباهت. در علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی، طرح اصولی برای مرتب ساختن کتاب‌ها و دیگر مواد کتابخانه بر اساس موضوع یا شکل آنها. تعیین جای صحیح کتاب در قفسه‌های کتابخانه بر اساس یک نظام رده بندی. در اداره امور بایگانی، رده بندی به معنای تنظیم منطقی مدارک و پرونده‌های یک بایگانی است درون گروه‌ها و تنظیم گروه‌ها درون یک مجموعه بایگانی.
| دانش اطلاعات |
|---|
| جنبه‌های عمومی |
|
| رشته‌های مرتبط و زیر زمینه |
|
طرحهای رده بندی
طرحهای رده بندی را می‌توان به دو دسته نظری و عملی تقسم کرد. مهمترین ویژگی رده بندی عملی (رده بندی کتابخانه‌ای و رده بندی کتابشناختی) پیوند آن با طبقه‌بندی علوم است. میزان وابستگی و انطباق رده بندیهای عملی و نظری مسئله اساسی مورد بحث در این مقاله است. به منظور حفظ توالی منطقی و پیوستگی مطلوب موضوع‌ها و دوام و پایداری رده بندی در کتابخانه‌ها باید نظم علمی اساس تنظیم کتب قرار گیرد، اما در انطباق رده بندی کتاب‌ها با نظم علمی باید جنبه‌های عملی گروه بندی کتب را نیز مورد توجه قرار داد.[1]
رده بندی در هر زمینه معلول گسترش در کمیت و کیفیت است. با پیشرفت علوم، ضرورت رده بندی آنها و تدوین طرحهای رده بندی از دیرباز مورد توجه فیلسوفان و دانشمندان قرار گرفته‌است. طرح یا نظام رده بندی به منزله نقشه کاملی از رشته‌های دانش است و کلیه مفاهیم علمی و روابط بین آنها را نشان می‌دهد. چنین طرحی ممکن است برای مقاصد مختلفی تدوین گردد. طرحهای رده بندی با توجه به هدف آنها به دو دسته نظری و عملی تقسیم می‌شود. برای رده بندی نظری تقسیمات ذیل را قائل شده‌اند:
۱. رده بندی فلسفی و علمی که به‌طور مجرد ناظر بر ترتیب علوم یا ترتیب اشیاء است.
۲. رده بندی آموزشی که در ارتباط با برنامه‌های آموزشی تهیه می‌شود.
۳. رده بندی دائرةالمعارفی که تقریباً مشابه رده بندی آموزشی است، با این تفاوت که حاوی برخی مطالب از جمله مختصری در باب هر یک از علوم نیز هست. طرحهای عملی نیز به نوبه خود به رده بندی کتابخانه‌ای به منظور تنظیم کتب در قفسه کتابخانه‌ها، و رده بندی کتابشناختی به منظور تنظیم کتابشناسیها یا فهرستها تقسیم می‌شود.[2]
منابع
- سلطانی، پوری (۱۳۷۹)، دانش نامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، تهران: فرهنگ معاصر
- روانشناسی و علوم تربیتی» روانشناسی و علوم تربیتی (دانشگاه تهران)» بهار 1366 - شماره 39 (14 صفحه - از 45 تا 58)