رحمتالله مقدم مراغهای
رحمتالله مقدم مراغهای (۱۳۰۰–۱۳۹۱) از خاندان مقدم مراغهایهای شهرستان مراغه بود که از صدر مشروطیت بنام و جاه و مقامی رسیده بودند و آجودانباشها و حکمرانان و امرای لشکری از خانواده آنها برخاسته بودند.
رحمتالله مقدم مراغهای | |
---|---|
استاندار آذربایجان شرقی | |
مشغول به کار ۱۳۵۷ – خرداد ۱۳۵۸ | |
نخستوزیر | مهدی بازرگان |
پس از | جعفر شفقت (حکومت پهلوی) |
پیش از | نورالدین وحیدی غروی |
نماینده مجلس شورای ملی | |
مشغول به کار ۱۳۳۹ – ۱۳۴۰ | |
پس از | نماینده مردم میاندواب |
پیش از | نماینده دوره بیستم مجلس شورای ملی |
اطلاعات شخصی | |
زاده | ۱۳۰۰ مراغه |
درگذشته | ۱۳۹۱ تهران |
حزب سیاسی | نهضت رادیکال ،حزب خلق مسلمان |
تحصیلات و حضور در فرانسه
وی پس از گرفتن دیپلم در داخل به فرانسه رفته و در دانشگاه سوربن در رشته علوم جغرافیایی و روزنامهنگاری در پاریس تحصیل کرد.[1]
زمانیکه مقدم مراغه ای در پاریس حضور داشت از خودکشی صادق هدایت با اطلاع سفارت ایران نخستین کسی بود بر سر جنازه وی حاضر میشود و عکسهای مربوط به خودکشی او که امروزه در رسانهها پخش شدهاست از جمله کارهای او میباشد.[2]
کانون نویسندگان
مقدم مراغه ای در امور ترجمه نیز دستی داشته و کتابهایی مانند "دموکراسی در آمریکا " اثر توکویل آشنا بودم کتاب دمکراسی در آمریکا (۱۳۴۷)، " سیر آزادی در اروپا (۱۳۴۶)"" نوسازی جامعه (۱۳۵۰)"" خطابههای سیسرون (۱۳۴۱)" و" مکاتبات گوبینو (۱۳۵۲) را ترجمه و تألیف کرده بود.[2] از این رو در مجامع فرهنگی فردی شناخته شده بود در سال ۱۳۵۶ وی به عنوان نماینده کانون نویسندگان درمراسم افتتاحیه شبهای شعر گوته سخنرانی کرده و در تیر ماه ۱۳۵۶، و در جلسه عمومی کانون در دفتر کار وی برگزار شد به عنوان عضو هیئت دبیران موقت انتخاب میشود. وی به همراه محمدعلی سپانلو، سیمین دانشور و نادر نادرپور جزء جناح لیبرال کانون نویسندگان و در مقابل جناح توده ای آن سیاوش کسرایی، به آذین، احسان طبری، فریدون تنکابنی، امیرهوشنگ ابتهاج، محمد عظیمی و جعفر کوش آبادی قرار داشتند.[2][3]
فعالیتهای سیاسی
مراغه ای پس از بازگشت در سال ۱۳۳۹ وارد عرصه فعالیتهای سیاسی شده و در انتخابات دوره بیستم مجلس شورای ملی از حوزه میاندواب نامزد ورود به مجلس میشود. وی در دو دوره انتخابات دوره بیستم موسوم به انتخابات تابستانی و زمستانی به نمایندگی مردم برگزیده میشود.[4] ولی پس از انحلال مجلس به دلیل مشکلات به وجود آمده از فعالیتهای سیاسی کنارهگیری میکند
او قبل از انقلاب در کانون نویسندگان عضویت یافته وشبهای شعر گوته وی سخنران مراسم افتتاحیه بود.[5][6]
وی به همراه سایر فعالان و حقوق دانان مانند عبدالکریم لاهیجی، مهدی بازرگان و … جمعیت طرفداران آزادی و حقوق بشر را بنیاد نهاد و تا زمان پیروزی انقلاب ۵۷ به عنوان هیئت اجرایی این مجموعه فعالیت داشت؛ و به همین دلیل چندین بار دستگیر و زندانی شد. پس از نطق شاه مبنی بر شنیدن صدای انقلاب مردم شاه تیمسار مقدم رئیس وقت ساواک برای مذاکره با وی در جهت مباحث مربوط به انقلاب با وی دیدار داشت.[7]
مراغه ای بعد از انقلاب به مقام استانداری آذربایجان شرقی رسید و تا خرداد ۵۸ این سمت را عهدهدار بود.[4]
مهندس مراغه ای از سوی حزب جمهوری خلق مسلمان برای انتخابات خبرگان قانون اساسی نامزد شد و به همراه دونماینده دیگر این حزب (محمدعلی انگجی، جعفر اشراقی) توانست وارد مجلس خبرگان بشود.[1][8]
وی به همراه سایر اعضای مخالف با اصل ولایت فقیه در مورد تصویب این اصل موضعگیری نمود. تنها فردی بود که اجازه یافت در جلسه علنی از موضع مخالف سخن بگوید.[9]
پس از گروگانگیری سفارت آمریکا دادستان وقت به بهانه هم ارتباط وی با سفارت آمریکا دستور جلب وی را صادر مینماید که با فرار وی این موضوع منتفی میشود.[10]
مقدم مراغه ای سرانجام در سال ۱۳۷۱ و بعد از مدتها دوری از سیاست بدون قید و شرط به ایران بازگشته و تنها به انتشار خاطرات خود تحت عنوان سالهای بحرانی نسل ما (خاطرات رحمتالله مقدم مراغه ای) اقدام کرد. وی در سال ۱۳۹۱ درگذشت.[11]
آثار
از کارهای علمی پیش از انقلاب هم به ترجمه کتاب دمکراسی در آمریکا (۱۳۴۷) سیر آزادی در اروپا (۱۳۴۶) نوسازی جامعه (۱۳۵۰) خطابههای سیسرون (۱۳۴۱) و مکاتبات گوبینو (۱۳۵۲) میتوان اشاره کرد.
کتاب خاطرات وی در سال ۱۳۸۶ انتشار یافتهاست. بخش عمده این خاطرات حدوداً ۹۵۰ صفحهای، (بیش از هفتصد صفحه) اختصاص به دوران مبارزات ملی – مذهبی دارد. در ادامه از جریانهای خرداد ۴۲ و بعد از آن سخن به میان آمده و سپس دربارهٔ رویدادهای سال ۵۵ تا ۵۷ بحث شدهاست.[12]
جستارهای وابسته
منابع
- http://www.majlesekhobregan.ir/fa/MohagheghView.html?ItemID=669
- سالهای بحرانی نسل ما (خاطرات رحمتالله مقدم مراغه ای)
- http://solanzh.blogfa.com/post/243
- «استانداری آذربایجان شرقی - رحمتالله مقدم مراغهای». بایگانیشده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۷. دریافتشده در ۲۰۱۷-۰۱-۲۵.
- «شبهای شعر گوته». ویکی ادبیات.
- http://tarikhirani.ir/fa/news/7347/چه-شد-کانون-نویسندگان-ایران-شب-های-شعر-برپا-کرد-
- انقلاب ایران در دو حرکت- مهدی بازرگان- 1361 -ص57
- https://hawzah.net/fa/Magazine/View/89/8041/105802/بی-پرده-با-تاریخ
- https://www.radiofarda.com/a/f35_Iran_His_Rev_Velayat_Faqih/2155898.html
- https://ofoghonline.com/50607/حکم-جلب-مقدم-مراغه-ای-صادر-شد/
- https://www.goodreads.com/book/show/13502087
- «کتاب سالهای بحرانی نسل ما: خاطرات مهندس رحمت اله مقدم مراغه ای». بایگانیشده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۷. دریافتشده در ۲۰۱۷-۰۱-۲۵.