دریای کابل

دریای کابل (پشتو: کابل سیند؛ سانسکریت: कुभा) رودی است به طول ۷۰۰ کیلومتر که از محدوده سرچشمه منبع گرفته در دره اونی کوه پغمان از دریای هلمند جدا می‌شود سپس جلگه میدان را آبیاری نموده از ولسوالی چهارده، وارد شهر کابل می‌شود. در چهلستون با دریای پغمان و در شینه با رود لوگر ملحق می‌شود سپس در جلگه سروبی با دریای پنجشیر ملحق شده به جلگه جلال‌آباد می‌ریزد. در اینجا رود کنر هم با اینها ملحق شده از باسول و دکه داخل علاقه آزاد افغان‌های مهمند می‌گردد. سرانجام به دریای سند می‌ریزد.

دریای کابل
مسیر دریای کابل
مصب دریای کابل در پاکستان
مکان
کشور هاافغانستان و پاکستان
شهر هاکابل, سروبی, جلال آباد (افغانستان);
پشاور, چرسدا, نوشیرا (پاکستان)
ویژگی‌های ظاهری
سرآبکوه های هندوکش
 • مکانولایت میدان وردک و افغانستان
 • مختصات۳۴٫۳۵۷°شمالی ۶۸٫۸۳۹۲°شرقی / 34.357; 68.8392
 • ارتفاع۲٬۴۰۰ متر (۷٬۹۰۰ فوت)
دهانهدریای سند
 • مکان
اتک, پنجاب, پاکستان
 • مختصات
۳۳°۵۵′۰″ شمالی ۷۲°۱۳′۵۶″ شرقی
طول۷۰۰ کیلومتر (۴۳۰ مایل)
اندازهٔ حوضه۷۰٬۵۰۰ کیلومتر مربع (۲۷٬۲۰۰ مایل مربع)
ویژگی‌های حوضه
ریزابه‌ها 
 • چپرود پنجشیر , رود کنر, رود الینگار, رود سوات
 • راسترود لوگر, رود سرخاب, رود بارا

رود کابل دارای طول ۷۰۰ کیلومتر بوده که ۴۶۰ کیلومتر آن در داخل خاک افغانستان جریان دارد. این دریا اهمیت استراتژیکی واقتصادی دارد. مزارع جلال‌آباد و لغمان که در زمره زمین‌های سه حاصله می‌آید آبریزی می‌نماید. در تابستان آب دریای کابل کم می‌باشد ولی در زمستان دارای آب زیاد می‌باشد. این دریا حدود ۲۵ کیلومتر سرحد بین پاکستان و افغانستان را تشکیل می‌دهد. دریای کنر که از معاونین دریای کابل است در طول سال آب زیاد دارند. رود کنر در حصه نورستان با رود مستوچ یکجا می‌شود از که یخچالهای کوه چیانتر چترال منشأ می‌گیرد. در حصه جلال‌آباد با رود کابل ملحق می‌شود. دولت پاکستان در ۲۰ کیلومتری شهر پشاور سد را بنام ورسک بالای این دریا بنا نموده‌است. در حصه اتک با رود سند یکجا می‌شود.

نام

در زبان سانسکریت و اوستایی

کلمه Kubhā که نام باستانی رودخانه است هم کلمه ای سانسکریت و هم اوستایی است که بعداً این کلمه به کابل تغییر یافت.[1][2]

البیرونی

البیرونی آن را "رودخانه غُروَند" نیز خوانده است.[3]

رودخانه کابل بعداً نام خود را به منطقه و شهرک کابل داد.[3]

تاریخچه

دانشمندی بنام روک می‌نویسد که اسکندر کبیر رود کابل را بنام کوفین خوانده‌است. تمام دانشمندان نظر دارند که نام کابل از نام دریای کابل گرفته شده‌است. در زبان سانسکریت و اوستا دریای کابل را بنام کو یعنی دریا یاد نموده‌است. بسیاری نامهای افغانستان و پاکستان در ریگ‌ودا نوشته‌است؛ و در زبان سانسکریت بعداً تغییر نموده‌است. این دریا در طول تاریخ جنبه مذهبی مقدس و اقتصادی داشته‌است.

تقریباً از مارس ٢۰١٩، ده هزار گالن فاضلاب تصفیه نشده از تصفیه خانه فاضلاب مکروریان هر ماه به رودخانه کابل ریخته می شود، گزارش شده که ای آبها باعث بروز مشکلات دستگاه گوارش در میان ٣۰۰۰ خانواده ای که در کنار رودخانه زندگی می کنند شده است.[4]

آب شناسی
دریای کابل در ولایت ننگرهار

رودخانه کابل بیشتر اوقات سال چیزی بیش از یک قطره نیست، اما در تابستان به دلیل ذوب شدن برف ها در رشته هندوکش پرآب می شود. بزرگترین معاون آن رودخانه کنر است که از رودخانه مستوج آغاز می شود و از یخچال چیانطار در دره بروغیل در چیترال پاکستان سرچشمه می گیرد و پس از سرازیر شدن به جنوب افغانستان با رود باشگل که از نورستان سرازیر می شود یکجا می کند. رود کنر در نزدیکی جلال آباد با دریای کابل یکجا می کند. علی رغم حمل آب کنر نسبت به کابل، این رودخانه پس از این تلاقی عمدتا به دلیل اهمیت سیاسی و تاریخی این نام به صورت رودخانه کابل ادامه دارد.

بند های برق اعمار شده بالای دریای کابل
  • بند برق سروبی به ظرفیت تولید برق ٢٢۰۰۰ کیلوات در ساعت
  • بند برق درونته به ظرفیت تولید برق ٣٢ میگاوات در ساعت
  • بند برق ماهیپر به ظرفیت تولید برق ۶۶ میگاوات در ساعت
  • بند برق نغلو به ظرفیت تولید برق ٢٥ میگاوات در ساعت
  • بند برق ورسک در دره پشاور پاکستان.

نگار خانه
  • رودخانه کابل در شهر کابل, ١٩٨٢
  • رودخانه کابل در شهر کابل ٢۰۰٩, حالا بیشتر خشک می باشد
  • بستر خشک دریای کابل در شهر کابل
  • دریای کابل در جلال آباد
  • دریای کابل در منطقه پل بهسود, ٢۰۰٩
  • دریای کابل در منطقه پل بهسود, ٢۰۰٩
  • غار های بودیسم که در مجموعه از صخره های در ضلع شمالی رودخانه کابل تراشیده شده اند

جستارهای وابسته

منابع
  1. The History and Culture of the Indian People : The Vedic age. By Ramesh Chandra Majumdar, Achut Dattatrya Pusalker, A. K. Majumdar, Dilip Kumar Ghose, Bharatiya Vidya Bhavan, Vishvanath Govind Dighe Published by Bharatiya Vidya Bhavan, 1962 Page 247|quote=The Kubha is the modern Kabul river which flows into the Indus a little above Attock and receives at Prang the joint flow of its tributaries the Swat (Swastu) and Gauri
  2. Original Sanskrit Texts on the Origin and History of the People of India By John Muir page 352|quote='In the older parts of the Rigved the Indian people appear to be settled on the north western border of India, in the Punjab and even beyond the Punjab on the borders of the Kubha river the Kowpher in Kabul. The gradual diffusion of these people from this point towards the east, beyond the Saraswati and Hindustan as far as the Ganges, can be traced almost step by step in the later portions of the Vedic writings
  3. Bosworth, C.E. (1999). "Kabul". Encyclopaedia of Islam (CD-ROM Edition v. 1.0 ed.). Leiden, The Netherlands: Koninklijke Brill NV.
  4. Lawrence, J.P.; Babakarkhail, Zubair (September 12, 2020). "Sewage from US Embassy, NATO headquarters dumped into Kabul River due to aging infrastructure". Stars and Stripes. Archived from the original on September 14, 2020.
  • ترجمه از ویکی‌پدیای انگلیسی؛ و تعداد مطالب از ویکی‌پدیای فارسی نیز گرفته شده‌است.
  • نهرهای شهر کابل نوشته شاه محمود در مورد تاریخچه دریای کابل مابین سطر در وبگاه کابل ناتهه

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.