خرمای پیارم

این نوع خرما با کاشت پاجوش آن که در حاجی‌آباد به آن فصیل (به فتح ف) می‌گویند (در جنوب کشور، به پاجوش درخت نخل فسیل و در دشتستان بوشهر به آن دمیت(Demit) می گویند) تکثیر می‌شود؛ و نحوه آن به این صورت است که فصیل‌هایی را که به تنه درخت مادر چسبیده‌اند توسط یک استادکار با ابزاری مانند دیلم بادقت و حساسیت خاصی از تنه درخت مادر جدا می‌کنند به نحوی که به فصیل و مادر آن اسیب جدی وارد نشود چرا که محل اتصال فصیل با درخت مادر یک ریشه تغذیه‌ای است که در واقع همان وظیفه ناف در پستانداران را انجام می‌دهد، سپس هریک از فصیل‌ها را دریک چاله قرار داده و اطراف آن را با خاک نرم پر می‌کنند، بعد فصیل تازه کاشته شده را آبیاری می‌کنند.

به علت خنک تر بودن مناطقی که خرمای پیارم در آن کاشته می‌شود نسبت به سایر مناطق خرماخیز، درخت پیارم برای اینکه به باردهی و ثمردهی کامل برسد زمان بیشتری احتیاج دارد که این زمان در روستاهای شهرستان حاجی‌آباد متفاوت است، مثلاً در روستاهای شمال حاجی‌آباد از قبیل روستاهای دهستان پایین و بالا، تنگدوئیه و نیزار که هوا بسیار خنکتر است زمان به ثمر نشستن فصیل پیارم نسبت به روستاهای جنوبی حاجی‌آباد از قبیل گهکم بیشتر است و گاهی تا ده سال بعد از کاشت فصیل باید برای به ثمر نشستن آن منتظر ماند که البته این خود شاید دلیلی بر کیفیت برتر این نوع خرما باشد.

فصل به ثمر نشستن پیارم در روستاهای توابع شهرستان حاجی‌آباد از اوایل اسفند شروع وتا پایان فروردین و در روستاهای شمال شهرستان تا اواسط اردیبهشت نیز ادامه دارد. پس از ثمردهی درخت در اواخر زمستان و اوایل بهار به مانند سایر ارقام خرما باید خوشه‌های درخت پیارم که در حاجی‌آباد به آن پنگ می‌گویند را گرده افشانی کنند.

به این گرده‌ها که باید از درخت نر برداشت شده و بر روی پنگ درخت پیارم گذاشته شود اصطلاحاً «هوار» می‌گویند و بطور کلی فصل گرده افشانی را فصل هواردهی می‌نامند.

از اوایل مرداد ماه چغاله خرمای پیارم که به آن کُنگ (به ضم ک) می‌گویند از رنگ سبز به رنگ زرد تغییر رنگ داده و این تغییر رنگ همراه با کمی شیرین تر شدن کنگ می‌باشد. از اواخر مرداد و اوایل شهریور نیز کنگ زرد، کم کم تبدیل به رطب می‌شود که دارای مزه‌ای بسیار خوش طعم و خوشمزه است که به جرات می‌توان گفت در بین تمامی رطب انواع خرماها از جایگاه بالاتری برخورداراست و افرادی که از این رطب مصرف کرده‌اند به آن اعتراف می‌کنند. از اواخر شهریور رطب پیارم کم کم مقداری از آب و رطوبت خود را از دست داه و خشک می‌شود که بستگی به آب و هوای روستا و آن منطقه آماده برداشت می‌شود که این برداشت محصول تا اوایل آبان ماه نیز ادامه دارد.