حسن طوفانیان
حسن طوفانیان (زاده ۲۹ تیر ۱۲۹۲در تهران – درگذشته ۶ شهریور ۱۳۷۷ در واشینگتن دی.سی) ارتشبد در نیروی هوایی شاهنشاهی و از سران ارشد نظامی دوران پهلوی بود. [2][3][4]
حسن طوفانیان | |
|---|---|
 حسن طوفانیان در لباس نظامی | |
| زاده | ۲۹ تیر ۱۲۹۲ تهران |
| درگذشته | ۶ شهریور ۱۳۷۷ (۸۵ سال) واشینگتن دی.سی |
| درجه | ارتشبد |
| یگان | اداره سوم ارتش سازمان صنایع نظامی اداره خرید و سفارشات خارجی |
| فرماندهی | سازمان صنایع نظامی اداره خرید و سفارشات خارجی |
| همسر(ان) | فاطمه شکوه‌الملوک زرهی[1] |
| فرزندان | همایون، هوتن، هومن، حمید، گیتی، شهره |
| خویشاوندان | میرزا مهدی خیاط آمنه حاج شیخ علی عرب |
| کارهای دیگر | آجودان مخصوص شاه |
زندگی‌نامه
حسن طوفانیان فرزند میرزا مهدی‌خان خیاط و آمنه حاج شیخ علی عرب، در ۱۲۹۲ خورشیدی در تهران متولد شد. پس از انجام تحصیلات مقدماتی و متوسطه، در مهرماه ۱۳۱۳ ه.ش وارد دانشکده افسری شد و دورهٔ دو ساله آن را در مهرماه ۱۳۱۵ طی نمود و موفق به اخذ درجهٔ نایب‌دومی شد. وی ضمن تحصیل در دانشکدهٔ افسری، مدرسه‌ی نظامی دیده‌بانی را نیز طی کرده، دانشنامه گرفت و خلبان نظامی شد.
طوفانیان در مهرماه ۱۳۱۷ به درجهٔ ستوان یکمی و در ۱۳۲۱ به درجه‌ی سروانی و در ۱۳۲۵ به درجه سرگردی و در ۱۳۲۸ به درجهٔ سرهنگ دومی و سرانجام در۱۳۳۰ به درجهٔ سرهنگی نائل آمد و در همین مدت نشان‌های درجه سوم و درجه دوم سپه و درجه سوم دانش نظام را گرفت. وی از سال ۱۳۳۰ برای طی دورهٔ فرماندهی و ستاد (دافوس) به آمریکا اعزام شد و دورهٔ افسری رزمی را طی نمود و پس از بازگشت از آمریکا، به فرماندهی آموزشگاه خلبانی منصوب گردید و ضمناً به استادی دانشگاه جنگ برگزیده شد و اصول تاکتیک واحد هوایی را تدریس می‌کرد. در فوریه ۱۹۵۵ میلادی عراق و ترکیه در بغداد پیمانی امنیتی و دفاعی امضا کردند. چند ماه بعد ایران، پاکستان و بریتانیا هم به آن پیوستند. در این پیمان مقرر شد کمیته‌های مختلفی، از جمله کمیته نظامی تشکیل شود. نمایندگان نظامی ایران در کمیته‌ی نظامی بغداد عبارت بودند از: سرلشکر عبدالحسین حجازی، سرلشکر علی‌اشرف مظهری، سرهنگ منصور افخمی، سرهنگ نصرت‌الله اربابی، سرهنگ علی زند، سرهنگ حسن طوفانیان و سرهنگ فریدون جم.
حضور حسن طوفانیان به عنوان عضو ثابت کمیتهٔ نظامی بغداد که بعد از خروج عراق به علت کودتای عبدالکریم قاسم، به پیمان سنتو نامیده شد حائز اهمیت و امعان‌نظر است.
حسن طوفانیان در مهرماه ۱۳۳۶ به درجهٔ سرتیپی نائل آمد و عضویت کمیسیون دائمی سازمان دفاع نظامی را عهده‌دار شد. در سال ۱۳۴۰ به عنوان آجودان شاه برگزیده شده و در مهرماه ۱۳۴۱ به درجه‌ی سرلشکری دست یافت و در فروردین ۱۳۴۵ به درجه‌ی سپهبدی نائل شد و چندی بعد ریاست اداره‌ی چهارم ستاد بزرگ به او محول شد. سرانجام در آبان‌ماه ۱۳۵۲ به درجهٔ ارتشبدی نائل آمد. محل سازمانی این درجه، جانشینی وزیر جنگ و شغل اصلی وی ریاست اداره کل صنایع نظامی بود. ارتشبد حسن طوفانیان از سال ۱۳۴۲ مسئول خرید اقلام دفاعی ایران شد و تا پایان رژیم پهلوی عهده‌دار این سمت خطیر و پول‌ساز بود و بدون تردید طوفانیان از طریق مستشاران آمریکایی به شاه معرفی شد و لیاقت خود را نیز در کمیته‌ی نظامی سنتو به منصهٔ ظهور رسانید. حسن اعتماد محمدرضا پهلوی به وی موجب گردید محرم اسرار نظامی شود و نقش مهمی در معاملات اسلحه‌ی ایران بازی کند و سرانجام به شهرت جهانی برسد.
ارتشبد طوفانیان در جریان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران توسط مردم دستگیر و به زندان قصر منتقل شد، امّا توسط عده‌ای به لویزان انتقال یافت که مدارک خریدهای کلان نظامی در آنجا نگهداری می‌شد. چگونگی این اقدام به فرار و طراحی و افراد شرکت کننده در این اقدام هنوز در هاله ایی از ابهام مانده است. فراری دادن وی به همراه این مدارک آخرین اقدام در مورد طوفانیان بود.
| درجه | سال | سن |
|---|---|---|
| دانشکده افسری | ۱۳۱۳ | ۲۱ |
| ستوان دوم | ۱۳۱۵ | ۲۳ |
| ستوان یک | ۱۳۱۷ | ۲۵ |
| سروان | ۱۳۲۱ | ۲۹ |
| سرگرد | ۱۳۲۵ | ۳۳ |
| سرهنگ دوم | ۱۳۲۸ | ۳۶ |
| سرهنگ | ۱۳۳۰ | ۳۸ |
| سرتیپ | ۱۳۳۶ | ۴۴ |
| سرلشگر | ۱۳۴۱ | ۴۹ |
| سپهبد | ۱۳۴۵ | ۵۳ |
| ارتشبد | ۱۳۵۲ | ۶۰ |
سمت‌ها
وی در سال ۱۳۱۲ به استخدام ارتش درآمد و در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی، مهمترین مناصب وی به‌قرار زیر بوده‌است:
منابع
- نقد کتاب «خاطرات ارتشبد حسن طوفانیان - دوران
- دکتر باقر عاقلی شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران چاپ اول سال ۱۳۸۰ جلد دوم نشر گفتار باهمکاری نشر علم
- http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=37131