توپ صحرایی

توپ صحرایی یکی از انواع ادوات توپخانه‌ای است که برای استفاده در دشت‌های باز و تهیه آتش پشتیبان مستقیم برای نیروهای خط مقدم طراحی شده است.

توپ ساخت شوروی ام۴۶
توپ ۱۳۵ م‌م کروپ از توپ‌های آلمانی جنگ جهانی اول

اصطلاح توپ صحرایی ابتدا برای توصیف توپ‌های کوچکی ابداع شد که می‌شد آن‌ها را همراه ارتش حرکت داده و در حین نبرد جای آن‌ها را تغییر داد. توپ صحرایی در این مفهوم در مقابل توپ‌هایی که به طور ثابت در یک سنگر نصب می‌شدند و معمولاً با نام توپخانه پادگانی یا توپخانه ساحلی شناخته می‌شدند و توپ‌ها و خمپاره‌اندازهای بزرگی قرار می‌گرفت که در جنگ‌های متحرک کاربرد چندانی نداشته و بیشتر برای محاصره‌های طولانی استفاده می‌شدند.

ناپلئون بناپارت را می‌توان بهترین استاد کاربرد از این نوع توپ‌های صحرایی دانست. ژنرال فرانسوی با استفاده از توپ‌هایی که کالسکه‌هایی با چرخ‌های بسیار بزرگ داشتند و جابجایی پی‌درپی آن‌ها در میدان نبرد بارها موفق شد تا آرایش جنگی دشمن را به هم ریخته و سپس با حمله پیاده‌نظام آن‌ها را نابود کند.

در دو جنگ جهانی

با ادامه تکامل توپخانه رفته‌رفته تقریباً تمامی توپ‌ها در هر اندازه و وزنی قدرت جابجایی با سرعتی قابل قبول را پیدا کردند. به طوری‌که در آغاز جنگ جهانی اول به جز چند مورد استثنائی حتی توپ‌های غول‌آسایی که هنگام محاصره استفاده می‌شدند را می‌شد از طریق ریل یا جاده به حرکت در آورد. در جنگ جهانی دوم حتی توپ‌های عظیم‌الجثه آلمانی هم با استفاده از کشنده‌های بزرگ شنی‌دار یا خطوط ریلی از قدرت جابجایی برخوردار شده بودند. در اواخر جنگ جهانی دوم مشخصات توپ‌های صحرایی و توپ‌های ضدتانک در یکدیگر ادغام شده و بیشتر توپ‌های صحرایی این دوران توانایی شلیک گلوله‌های زره‌شکاف با سرعت بسیار بالا را داشتند تا هم در نقش آتش پشتیبان و هم در نقش ضد زره و ضدتانک قابل استفاده باشند.

پس از جنگ جهانی دوم

از جنگ جهانی دوم به بعد اصطلاح «توپ صحرایی» در تضاد با «توپ هویتزر» قرار گرفت. توپ صحرایی به ادوات توپخانه‌ای دوربردی اشاره داشت که معمولاً با زاویه‌های کم (پایین‌تر از ۴۵ درجه) شلیک می‌کردند و هویتزرها توپ‌هایی بودند که با زاویه‌های حاد و به شکل کمانی شلیک می‌کردند.

تکامل توپ‌های صحرایی پس از جنگ جهانی دوم در شوروی با ساخت توپ‌های دوربردی چون ام۴۶ با کالیبر ۱۳۰ میلی متری و دی-۷۴ با کالیبر ۱۲۲ م‌م ادامه پیدا کرد که ام۴۶ توپ موفق‌تری بود و در ده‌ها کشور دیگر دنیا نیز مورد استفاده قرار گرفت. آمریکایی‌ها نیز در دهه ۱۹۶۰ با تولید توپ ۱۷۵ م‌م ام۱۰۷ به رقابت با روس‌ها در تهیه آتش دوربرد توپخانه‌ای پرداختند. ام۱۰۷ به طور گسترده‌ای در جنگ ویتنام به کارگرفته شد و در دوئل‌های توپخانه‌ای در مقابل نیروهای ویتنام شمالی موفق نشان داد. هرچند ام۱۰۷ به دلیل هزینه‌های بالای استفاده و نگهداری و ترک خوردن لوله‌های تعداد زیادی از توپ‌ها از ارتش آمریکا خارج شد اما در کشورهای دیگری چون ایران و اسرائیل همچنان در خدمت باقی‌مانده‌است.

منابع
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.