امرالله صالح

امرالله صالح (زاده: ۱۳۵۱ - ولایت پنجشیر) سیاستمدار اهل افغانستان و معاون اول رئیس‌جمهور افغانستان است. وی رئیس اسبق ریاست عمومی امنیت ملی و وزیر اسبق وزارت امور داخله افغانستان است. او از نگاه تباری به قوم تاجیک تعلق دارد. وی در ۲ جدی/دی ۱۳۹۷ از سوی رئیس‌جمهور محمداشرف غنی به حیث وزیر امور داخله/کشور افغانستان به جای ویس احمد برمک گماشته شد.[1] وی در ۲۹ جدی ۱۳۹۷ برای حضور در تیم محمداشرف غنی برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۸ از سمت وزارت داخله استعفا داد و حمدالله محب به صورت موقت جانشین او شد.[2][3]

امرالله صالح
امرالله صالح در کنفرانسی در برلین در سال ۲۰۱۴
معاون اول رئیس‌جمهور
آغاز به کار
۱۹ فوریه ۲۰۲۰
رئیس‌جمهورمحمداشرف غنی
پس ازعبدالرشید دوستم
وزیر امور داخله
مشغول به کار
۲۳ دسامبر ۲۰۱۸  ۱۹ ژانویه ۲۰۱۹
رئیس‌جمهورمحمداشرف غنی
پس ازویس احمد برمک
پیش ازمسعود اندرابی
رئیس ریاست عمومی امنیت ملی
مشغول به کار
فوریه ۲۰۰۴  ژوئن ۲۰۱۰
اطلاعات شخصی
زاده۱ اکتبر ۱۹۷۲ (۴۸ سال)
ولایت پنجشیر، افغانستان
تخصصسیاست‌مدار
جایزه‌هادانشگاه کلیرلی (دکترای افتخاری در علوم سیاسی)

وی پیش از ریاست اطلاعات افغانستان، عضو اتحاد شمال احمد شاه مسعود بود.[4] در سال ١٩٩٧ ، صالح توسط مسعود به عنوان دفتر رابط اتحاد شمال در داخل سفارت افغانستان در دوشنبه، تاجیکستان منصوب شد تا خدمت کند و تماس با سازمان های بین‌المللی غیر دولتی (بشردوستانه) و آژانس های اطلاعاتی را انجام دهد.[5] صالح پس از استعفا از امنیت ملی در سال ٢۰١۰ جنبشی دموکراسی خواه و ضد طالبان را ایجاد کرد به نام بسیج ملی و روند سبز.[6]

در مارس ٢۰١٧ ، وی توسط رئیس جمهور اشرف غنی به عنوان وزیر امور خارجه اصلاحات امنیتی منصوب شد.[7] در دسامبر ٢۰١٨، وی از طرف غنی به عنوان وزیر کشور منصوب گردید. وی در ١٩ ژانویه ٢۰١٩ از سِمت وزیر کشور استعفا داد و به تیم انتخاباتی اشرف غنی پیوست.[8]

زندگی‌نامه

امرالله صالح متولد ۱۳۵۱ از ولایت/اُستان پنجشیر افغانستان است. وی در سال ۱۹۹۰، به مجاهدین افغان پیوست و همراه احمدشاه مسعود وزیر اسبق دفاع دولت اسلامی قرار گرفت و در کنار نیروهای او جنگید. او در اواخر دههٔ ۱۹۹۰، عضو جبهه متحد شناخته می‌شد و در برابر نیروهای طالبان و القاعده و ارتش پاکستان تا وقوع حملات ۱۱ سپتامبر، مبارزه می‌کرد.

در سال ۱۹۹۷، صالح توسط احمدشاه مسعود، در دفتر روابط بین‌المللی جبهه متحد، در سفارت افغانستان در شهر دوشنبه، کشور تاجیکستان گماشته شد، که در آن او به عنوان هماهنگ کنندهٔ کمک‌های سازمان‌های غیردولتی بشر دوستانه و عضو همکار با سازمان‌های اطلاعاتی بیرونی فعالیت می‌کرد.

پس از حمله‌های ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، که توسط القاعده در خاک ایالات متحده آمریکا انجام شد، و با آغاز جنگ ضد هراس‌افگنی و عملیات نظامی نیروهای آمریکایی و ناتو به افغانستان برای سقوط طالبان و القاعده از قدرت، صالح، در عملیات اطلاعاتی جبهه متحد، زیر نظر نیروهای سازمان سیا شرکت کرد.

پس از تشکیل دولت جمهوری اسلامی افغانستان، صالح، در دسامبر ۲۰۰۴، به ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان توسط رئیس‌جمهور حامد کرزی، گماشته شد. او در جوزا/خرداد ۱۳۸۹، پس از حمله موشکی بر تالار لویه جرگه، از این سمت استعفا داد و نهادی موسوم به روند سبز افغانستان را بنیان گذاشت. این نهاد در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۳ از عبدالله عبدالله و تیم اصلاحات و همگرایی او اعلام حمایت کرد.

در ۲۲ حوت/اسفند ۱۳۹۵، اشرف غنی رئیس‌جمهوری افغانستان طی فرمانی، امرالله صالح را به عنوان وزیر دولت در امور اصلاحات در بخش امنیتی و رئیس بورد عالی نظارت بر تعینات افسران ارشد قوای دفاعی و امنیتی منصوب کرد. اما، در ۲۳ جوزا/خرداد ۱۳۹۶، به دنبال حمله مرگبار در کابل که منجر به کشته شدن حدود ۱۵۰ نفر شد، و پس از آن، کابل شاهد اعتراضات و تظاهرات بود، از سمتش کناره‌گیری کرد. او در صفحه رسمی رخنامه‌اش (فیسبوک) نوشت:

«من از سمت وزیر دولت در امور اصلاحات سکتور امنیتی و رئیس بورد عالی نظارت بر تعینات افسران ارشد قوای دفاعی و امنیتی خودم را مستعفی می‌دانم».

مشاغل

در سال ١٩٩۰، صالح برای جلوگیری از اجباری شدن در ارتش مورد حمایت شوروی افغانستان، به نیروهای مجاهدین مخالف پیوست. وی در پاکستان همسایه آموزش نظامی دید و تحت فرماندهی مجاهدین احمد شاه مسعود جنگید.[4]

در اواخر دهه ١٩٩۰، صالح عضوی از اتحاد شمال (معروف به جبهه متحد) بود و علیه گسترش طالبان می جنگید.[4][5] در سال ١٩٩٧، صالح توسط مسعود به عنوان مسئول دفتر رابط بین‌المللی جبهه متحد در سفارت افغانستان در دوشنبه، تاجیکستان منصوب شد، جایی که وی به عنوان هماهنگ کننده سازمان های غیر دولتی (بشردوستانه) و به عنوان شریک ارتباطی آژانس های اطلاعاتی خارجی فعالیت می کرد.[9]

پس از حملات ١١ سپتامبر ٢۰۰١ در ایالات متحده، صالح در جریان سرنگونی رژیم طالبان در عملیات اطلاعاتی جبهه متحد در سطح زمین شرکت کرد.[10]

ریاست امنیت ملی

پس از تشکیل جمهوری اسلامی افغانستان در دسامبر ٢۰۰۴، صالح از سوی حامد کرزی به عنوان رئیس اداره امنیت ملی (NDS) منصوب شد.[10] صالح اصلاحات ساختاری را آغاز کرد و به بازسازی سرویس اطلاعاتی افغانستان کمک کرد.[4][11] جامعه صالح و حنیف اتمر وزیر داخله پیشین را جامعه بین‌المللی به عنوان دو نفر از اعضای با صلاحیت کابینه در دولت افغانستان می دیدند. یک کارشناس امنیتی غربی به گاردین گفت که هر دو نفر به "پاکسازی فساد درون" اعضای بدنشان شهرت دارند.[4][11]

در سال ٢۰۰٥، صالح چندین مأمور امنیت ملی را درگیر کرد که به مناطق قبیله ای پاکستان نفوذ کنند و بن لادن و دیگر رهبران القاعده و طالبان را جستجو کنند. از آنجا که می توان چندین عضو القاعده را شناسایی کرد، اما مشخص شد که بن لادن در منطقه نیست. در سال ٢۰۰۶، شواهدی به صالح ارائه شد مبنی بر اینکه بن لادن در یک منطقه بزرگ مسکونی در ٢۰ مایلی شهر ابوت آباد، پاکستان زندگی می کند. وی اطلاعات را با پرویز مشرف رئیس جمهور پیشین پاکستان در میان گذاشت که با عصبانیت ادعا را لغو کرد و اقدامی نکرد.[12]

پس از آنکه صالح مأموران پشتو زبان را برای نفوذ به عملیات طالبان در پاکستان فرستاد، امنیت ملی اطلاعاتی در مورد خانه ها، مساجد، مشاغل و خانواده های شبه نظامیان را جمع کرد.[12] در بهار سال ٢۰۰۶، صالح مصاحبه های زیادی با فرماندهان طالبان انجام داد و تصمیم گرفت ISI از سال قبل کمک های بیشتری را برای شبه نظامیان آغاز کند. بر اساس شواهد، صالح پیش بینی کرد که تا سال ۲۰۰۹، طالبان به شهرهای بزرگ جنوبی حمله کنند و یک شورش تمام عیار انجام دهند…[13]

گفته می شود که پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۹ افغانستان، نظرات رئیس جمهور افغانستان در مورد مسائل امنیتی پیش روی افغانستان و چگونگی برخورد بهتر با آنها تغییر کرده است. این امر بر روابط کاری رئیس جمهور افغانستان و برخی از وزرای کابینه وی از جمله رئیس اطلاعات وی تأثیر گذاشت.[14] صالح گفت: "او کرزی فکر می کرد دموکراسی به عنوان یک شخص به او آسیب رسانده است. خانواده اش مورد حمله ناعادلانه رسانه ها قرار گرفته بودند و غرب انتقاد غیرمنصفانه ای از وی می کرد. بنابراین پس از انتخابات ریاست جمهوری، او مرد تغییر یافته ای بود و ما می توانستیم همان رابطه قبل از انتخابات ریاست جمهوری را نداشته باشیم. احمد رشید، تحلیلگر سیاسی در سال ٢۰١۰ نیز همین مسئله را مشاهده کرد، چشم انداز جدید کرزی چشمگیرترین تغییر سیاسی است که طی بیست و شش سالی که من او را می شناسم، متحمل شده است.[15] هر دو صالح و حنیف اتمر وزیر داخله متعاقباً با کرزی در مورد چگونگی اقدام علیه طالبان، که کرزی از آنها به عنوان "برادران" یاد می کرد، اختلاف نظر شدیدی داشتند. در آن زمان صالح و اتمر به طور فزاینده ای در دولت کرزی منزوی شدند.[16]

رئیس جمهور اوباما در اواخر مارس ٢۰١۰ برای سخنرانی در کابینه افغانستان و ترمیم روابط با حامد کرزی از کابل دیدار کرد. اوباما مجدداً بر تعهد آمریکا در قبال افغانستان تأکید کرد و گفت: "ایالات متحده یک بار دیگر کار را ترک نمی‌کند. او "همکاری شدید" بین ایالات متحده و افغانستان را برای جلوگیری از قدرت گرفتن مجدد گروه های تندرو توصیه کرد.[15]

در اوایل سال ٢۰١۰، یک مرد افغان با ادعای نمایندگی ملا اختر محمد منصور فرمانده ارشد طالبان، به NDS مراجعه کرد. وی با ارائه نامه ای که ادعا شده توسط منصور نوشته شده است، گفت که منصور علاقه‌مند است کانال مذاکره را باز کند.[12] افراد صالح شروع به تست اعتبار نامه پیام رسان مفروض کردند، و با قضاوت نادرست آنها پرونده را مختومه کردند. این مرد سپس به سایر مؤسسات دولت افغانستان مراجعه کرد. صالح می گوید ، "وقتی فهمیدم ... که او راهی دیگر را طی می کند، من به دولت هشدار دادم که اگر این امین الله است، اگر او این ادعا را می کند، و اگر این شخص باشد، به من اعتماد کن، او نماینده کسی نیست این یک کلاهبرداری است... مراقب باشید این منصور نیست. اما این تصور وجود داشت که امرالله مخالف گفتگو است، بنابراین بیایید او را به حاشیه برسانیم. این مرد افغان که در پاکستان زندگی می کرد جایی که شورای رهبری طالبان در آن مستقر است، متعاقباً سه جلسه با مقامات ناتو و افغانستان برگزار کرد. [13][16] این شخص که از هواپیمای ناتو از پاکستان به کابل منتقل شده بود، در کاخ ریاست جمهوری با رئیس جمهور کرزی ملاقات کرد. در اواخر سال ٢۰١۰، معلوم شد که نماینده فرض شده منصور همانطور که صالح قبلاً هشدار داده بود، یک فریبکار بود. نیویورک تایمز می نویسد: "در یک اپیزود که می توانست از یک رمان جاسوسی برداشته شود، اکنون مقامات ایالات متحده و افغانستان می گویند که مرد افغان یک شیاد بود." [13][16]

امرالله صالح در یک کنفرانس بین‌المللی.

در تاریخ ۶ ژوئن ٢۰١۰، صالح از سمت NDS استعفا داد در حالی که اتمر پس از حمله ستیزه جویان علیه جرگه صلح ملی از سمت خود به عنوان وزیر کشور استعفا داد، گرچه کسی کشته و زخمی نشده و مهاجمان دستگیر شدند.[12] چند روز پس از جرگه، کرزی اتمر و صالح را احضار کرده بود تا در مورد حمله علیه جرگه گفتگو کنند. پس از جلسه هر دو نفر رسماً استعفا دادند، زیرا نتوانستند حمله به جرگه را متوقف کنند.[12][17] CNSNews می نویسد: "صالح به خبرنگاران گفت که استعفای خود را به عنوان مدیر کل امنیت ملی تسلیم کرده است زیرا وی اعتماد کرزی را در نتیجه حمله از دست داده است. وی گفت که او و اتمر رئیس جمهور را در مورد مقدمات امنیتی جرگه و پس از آن "موفقیت در ... تصرف تسهیلگران"، اما کرزی راضی نبود. بنابراین احساس کرده بود که قادر به ادامه پست خود نیست. وی همچنین گفت که دهها دلیل برای ترک موقعیت خود وجود دارد، اما توضیح بیشتری در مورد دیگران"."[13][18] استعفای این دو نفر موجب نگرانی گسترده کارشناسان افغانستان شد.[13]

جنجال بن لادن و پرویز مشرف

صالح بارها اظهار داشته است که اطلاعات افغانستان چهار سال قبل از کشته شدن بن لادن توسط نیروهای آمریکایی در مورد مخفی شدن اسامه بن لادن در منطقه ای نزدیک به ابوت آباد، پاکستان، اعتقاد داشته و آنها را به اشتراک گذاشته است. صالح این اطلاعات را با پرویز مشرف رئیس جمهور پاکستان در میان گذاشته بود که با عصبانیت ادعا را لغو کرده و اقدامی نکرده بود.[14]

امرالله صالح به گاردین گفت، در اوایل سال ٢۰۰۴، مأمورانی که برای اطلاعات افغانستان کار می کردند، مشخص کردند که بن لادن به جای مناطق قبیله ای نیمه مستقل در مرز افغانستان و پاکستان، در یک منطقه بزرگ مسکونی در پاکستان زندگی می کند. صالح اطلاعات افغانستان را به این نتیجه رساند هزاران گزارش بازجویی و این فرضیه که بن لادن یک میلیونر با چند همسر و بدون هیچ گونه سرسختی در چادر زندگی نخواهد کرد.[14] من کاملاً مطمئن بودم که او در مناطق مستقر در پاکستان است زیرا در سال ٢۰۰٥ نفوذ به مناطق قبیله ای هنوز بسیار آسان بود و ما تعداد زیادی خبرچین در آنجا داشتیم. آنها می توانستند هر اعرابی را پیدا کنند اما بن لادن را پیدا نکنند.[14]

در سال ٢۰۰٧، افغان ها به طور مشخص دو خانه امن القاعده را در منشرا، شهری واقع در چند مایلی ابوت آباد شناسایی کردند و این باور را به وجود آورد که احتمالاً بن لادن در آنجا مخفی شده است. اما امرالله صالح می گوید که پرویز مشرف، رئیس جمهور پاکستان با عصبانیت مشت خود را بر روی میز خرد کرد، هنگامی که صالح در جلسه ای که حامد کرزای رئیس جمهور افغانستان نیز در آن شرکت داشت، اطلاعات را به وی ارائه داد.[19] به گفته صالح، وی گفت، آیا من رئیس جمهور جمهوری موز هستم؟" سپس او به رئیس جمهور کرزی برگشت و گفت، "چرا این مرد پنجشیری را آورده ای تا به من اطلاعاتی بیاموزد؟[19]

یک روزنامه نگار بی بی سی در مواجهه با مشرف با ادعاهای صالح می نویسد: "رهبر سابق پاکستان بسیار خوب دلال دلسوز را بازی می کند ... اما این زمانی است که استتار آقای مشرف شروع به لغزش می کند. اصل ادعایی که او مانند یک سیاستمدار اداره می کند (وی گفت: در حقیقت این یک مورد از هویت اشتباه مربوط به سیا بود.) اما او از ذکر نام امرالله صالح خشمگین است.[19] مشرف صالح را به بی حوصلگی و فرومایگی متهم کرده اظهار داشت:" امرالله صالح من هرگز دوست نداشته ام و بنابراین او حق ندارد چیزی را به من ارائه دهد.[19]

گزارش تحلیلی دسامبر ٢۰١١ توسط بنیاد Jamestown، به این نتیجه رسید که "علی رغم انکار ارتش پاکستان، شواهدی در دست است که عناصر ارتش پاکستان اسامه بن لادن را با دانش فرمانده ژنرال پرویز مشرف رئیس سابق ارتش پناه می دهند. ژنرال اشفق پرویز کیانی رئیس ستاد ارتش فعلی (COAS). ژنرال ضیاالدین بات (معروف به ژنرال ضیاالدین خواجه) رئیس پیشین ارتش پاکستان در کنفرانسی در مورد روابط پاکستان و آمریکا در اکتبر ٢۰١١ فاش کرد که طبق اطلاعات وی مدیر سابق وقت سرتیپ ایژاز شاه (بازرسان)، سرلشکر اداره اطلاعات پاکستان (٢۰۰۴-٢۰۰٨)، اسامه بن لادن را در خانه امن اداره اطلاعات در ابوت آباد با آگاهی کامل از پرویز مشرف نگه داشتهاست.[20] ژنرال پاکستانی ضیاالدین بوت گفت که بن لادن در ابوت آباد پنهان شده است.[20] بعداً بات اظهارات خود را انکار کرد.[21]

انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۸

امرالله صالح به همراه سرور دانش معاونین محمد اشرف غنی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۸ بودند.[22] پس از افزایش میزان جرم و جنایت و حملات تروریستی در شهر کابل، امرالله صالح برای بهبود شرایط امنیتی و دولت داری خوب جلسات شش و نیم را ترتیب داد در این جلسه که هر روز صبح راس ساعت شش بامداد دائل می‌شود با حضور مقامات امنیتی و خدمات شهری، مشکلات روزمره مورد بحث قرار می‌گیرد دستگیری سارقان و آدم ربایان و مخلان امنیت در سطح کابل و آزاد سازی معابر شهری از پیامدهای این جلسات است

سوء قصد

امرالله صالح بارها هدف ترور قرار گرفته‌است. او در مصاحبه ای در ایالات متحده در قوس ۱۳۸۸، اظهار داشت:

«مطمئناً، اگر آن‌ها مرا بکشند، من به خانواده و دوستانم گفته‌ام که از هیچ چیز گله نکنند، زیرا من با افتخار، بسیاری از آن‌ها را کشته‌ام، بنابراین، من یک هدف بسیار مشروع هستم، بسیار مشروع، زیرا وقتی که در برابر آن‌ها بایستید، تمایل به ایستادن در برابر آن‌ها بخشی از خون من است. من معتقدم آن‌ها اشتباه می‌کنند.»

در ۶ ماه میزان ۱۳۹۸، پس از منفجر شدن یک بمب‌گذار انتحاری، سه شبه نظامی وارد دفتر صالح در کابل شدند. دست کم ۲۰ نفر در بمب‌گذاری انتحاری و درگیری مسلحانه در دفتر وی کشته و ۵۰ نفر زخمی شدند.

صالح در این حمله آسیب ندید. صالح بسیاری از همکاران و دو برادرزاده خود را در این حمله از دست داد. حمله به امرالله صالح توسط جامعه جهانی، از جمله اتحادیه اروپا، محکوم شد. در ۱۹ سنبله ۱۳۹۹، صالح بر اثر حمله بمب کنار جاده در کابل زخمی شد که در آن ده نفر کشته شدند. پانزده غیرنظامی از جمله برخی از محافظان وی زخمی شدند. طالبان مسئولیت را انکار کردند. صالح پس از انفجار، ویدئویی را در فیسبوک منتشر کرد. صالح افزود هنگامی که حمله صورت گرفت به همراه پسرش در به سمت دفتر خود می‌رفته‌است هیچ گروهی مسئولیت این حمله را بر عهده نگرفته‌است.[23]

منابع

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به امرالله صالح در ویکی‌گفتاورد موجود است.
  1. «اسدالله خالد و امرالله صالح سرپرست وزارت دفاع و کشور افغانستان شدند» (به انگلیسی). BBC News فارسی. ۲۰۱۸-۱۲-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۲۴.
  2. «امرالله صالح از سرپرستی وزارت داخله استعفا کرد». afghanpaper.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۲۰.
  3. «تعیین «حمدالله محب» به عنوان سرپرست وزارت کشور افغانستان/ غنی بر اصلاحات در پلیس تأکید کرد - FarsNews Agency». af.farsnews.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۲۱.
  4. "The Spy Who Quit". PBS - Frontline. January 17, 2011.
  5. "Amrullah Saleh Interview". BBC. 2008.
  6. "Saleh Appointed As State Minister For Security Reforms". Tolonews. 12 March 2017.
  7. "Afghan interior minister resigns to join President Ghani's election..." Reuters. 2019-01-19. Retrieved 2019-01-28.
  8. Fergusson, James (2010). Taliban. Bantam. p. 215. ISBN 978-0-593-06635-5.
  9. "Shadow Warrior". 60 Minutes. December 23, 2009.
  10. Rodriguez, Alex; Cloud, David S. (2010-06-07). "Afghan interior minister, top security official resign". Los Angeles Times.
  11. Boone, Jon (6 June 2010). "Afghan interior minister and spy chief resign over jirga security breaches". The Guardian. guardian.co.uk. Retrieved 2015-02-04.
  12. "Osama Bin Laden death: Afghanistan 'had Abbottabad lead four years ago'". The Guardian. 2011-05-05.
  13. "The Spy Who Quit". PBS. 2011.
  14. "NATO's Dangerous Wager with Karzai". The New York Review of Books. 2010.
  15. "Afghan interior minister, intel chief replaced over attack on peace jirga". arabtimesonline.com. Retrieved 2015-02-04.
  16. "Removal of Two Key Afghan Officials Seen As A Blow to the West". CNSNews. 2010.
  17. "Can Pervez Musharraf help soothe US-Pakistan relations?". BBC. 2011-10-28.
  18. "Former Pakistan Army Chief Reveals Intelligence Bureau Harbored Bin Laden in Abbottabad". Jamestown Foundation. 2011-12-22.
  19. Ashraf Javed (16 February 2012). "Ijaz Shah to sue Ziauddin Butt". The Nation. nation.com.pk. Archived from the original on 2012-04-02. Retrieved 2015-02-04.
  20. «رئیس‌جمهور غنی به گونهٔ رسمی خودش را برای انتخابات آینده نامزد کرد». طلوع‌نیوز. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۲۰.
  21. "Amrullah Saleh - Wikipedia". en.m.wikipedia.org. Retrieved 2020-12-26.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.