اصل خون

اصل خون (به لاتین: Jus sanguinis) شیوه‌ای از اعطای تابعیت است که بر اساس آن ملیت هر شخص بر اساس ملیت یک یا هردوی والدین او تعیین می‌شود. این شهروندی یا تابعیت گاهی بر اساس اقوام فرهنگی یا اقلیت‌های اجتماعی نیز تعریف می‌گردد.[1]

اصل خون در مقابل اصل خاک قرار می‌گیرد که دیگر شیوهٔ معمول برای اعطای تابعیت است. بر اساس اصل خاک هر فردی که در قلمرو یا سرزمین یک کشور متولد می‌شود تابعیت یا شهروندی آن کشور را هم دریافت می‌کند. البته بسیاری از کشورهای دنیا نیز تلفیقی از اصل خاک و اصل خون را در نظام تابعیتی خود گنجانده‌اند.

تاریخچه

در اواخر سدهٔ ۱۹ میلادی افراد فرانسوی-آلمانی مانند ارنست رنان بر سر اعطای ملیت بحث کردند که باعث شد اصل خاک در فرانسه به رسمیت شمرده شود ولی یوهان گوتلیب فیشته معتقد بود که باور داشت ملیت باید بر اساس وراثت، نژاد (انسان) یا زبان باشد.

بسیاری از کشورها ترکیبی از اصل خاک و اصل خون دارند مانند: قانون شهروند ایالات متحده، قانون شهروندی آلمان، قانون شهروندی اسرائیل، قانون شهروندی کانادا، قانون شهروندی ایرلند، قانون شهروندی یونان.

به جز فرانسه بسیاری از کشورها هنوز از اصل خون تبعیت می‌کنند و افراد غیر بومی مقیم در کشورشان ملیت اعطا نمی‌کنند مثلاً در دانمارک تا سن ۱۸ سالگی به کودک متولد شده از والدین غیر بومی در خاک دانمارک، ملیت دانمارکی اعطا نمی‌شود.

در بعضی موارد از سوی پیمان‌های بین‌المللی از اصل خون برای ایجاد فشار بر روی مهاجران برای بازگشت به کشورشان استفاده می‌شود و کشورهایی مانند ایتالیا، یونان، ترکیه، بلغارستان و رومانی از این دست کشورها هستند که پیمان‌های بین‌المللی آنها را ملزوم به تبعیت از اصل خون می‌کنند.

کشورهای پیرو اصل خون
۱- همه افراد ساکن در ایران به جز کسانی که تابعیت خارجی دارند.
۲- کسانی که در ایران یا خارج از ایران به دنیا آمده‌اند و پدرشان ایرانی است.
۳- کسانی که در ایران از پدر ناشناخته به دنیا آمده‌اند.
۴- افراد متولد در ایران که یکی از آنها والدین آنان خارجی و یکی دیگر ایرانی است.
۵-افراد متولد ایران که پدر آنها غیر ایرانی است و حداقل یک سال قبل از سن ۱۸ سالگی در ایران اقامت داشته‌اند.
۶- هر زن دارای تابعیت خارجی که با شوهر ایرانی ازدواج کرده‌است.
۷- هر تبعه خارجی که تابعیت ایرانی را کسب کرده‌است. کودکی که ایرانی محسوب می‌شود.
تبصره:بند ۴ و ۵ شامل فرزندان دیپلمات‌های سیاسی نمی‌گردد.[2]
در صورت درخواست شناسنامه و پاسپورت ایرانی وی مشمول قوانین ایرانی از جمله سربازی می‌گردد.

جستارهای وابسته

منابع
  1. Dora Kostakopoulou (۲۰۰۸). The Future Governance of Citizenship. Cambridge University Press. صص. ۲۶–۲۷.
  2. «Civil Code of Iran (last amended». United Nations High Commission for Refugees. ۲۰۱۲-۰۶-۲۳.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.