اسم مصدر
'اسم مصدر علاوه بر مصدر، اسمهایی نیز در فارسی هستند که با اینکه در بیشترمواقع نشانههای مصدری ندارند، ولی حاصل معنی و مفهوم مصدر را میرسانند؛ مانند دانش، ستایش، دیدار، خنده، آزادی، آزادگی: دانش ← دانستن/ ستایش ← ستودن/ دیدار ← دیدن و...
این گونه واژهها را اسم مصدر یا حاصل مصدر مینامند.
اقسام اسم مصدر
معروفترین اقسام و نشانههای اسم مصدر عبارتند از:
- –ِش در آخر بن مضارع:
- خواهِش، کاهِش، جوشِش
- –ِشت درآخر بن مضارع:
- بُرِشت، کُنِشت، خورشت.
- ـار در آخر بن ماضی:
- رفتار، گفتار، کردار
- های بیان حرکت در آخر بن مضارع:
- خنده، گریه، مویه
- ی در آخر صفت و گاهی اسم و به ندرت کلمات دیگر:
- نزدیکی، دوری، خوبی
- اگر کلمه بههای بیان حرکت ختم شود به جای ی به آخر آن، گی افزدوه میگردد:
- تشنه ← تشنگی/ ورزیده ← ورزیدگی
- ان در آخر بن مضارع برخی از فعلهای مرکب و به ندرت در آخر فعل ساده یا اسم:
- آشتی کنان، عقد کنان، راه بندان
- یّت در آخر بعضی از اسمها و صفتهای عربی:
- مدیریّت، فاعلیّت، اسلامیّت، انسانیّت
- بن ماضی فعل به تنهایی یا همراه کلمه یا جزء دیگر:
- ساخت، رسید، عقبگرد
- بن مضارع یک فعل یا دو فعل جداگانه:
- گریز، ورانداز، گیرودار
- بن ماضی یک فعل با بن مضارع همان فعل یا فعلی دیگر:
- جستجو (= جستجو)، گفتگوی (=گفتگو)،
- بن ماضی یا مضارع فعل به اضافه پسوند مان:
- ساختمان، سازمان، زایمان ← بخش فعل (بن ماضی- بن مضارع)
- از تکرار ساخت امر یک فعل یا ترکیب ساخت امر دو فعل جداگانه:
بزن بزن، بُکش بُکش، بدهبستان
پیوند به بیرون
جستارهای وابسته
منابع
- کتاب «دستور زبان فارسی ۱»، صفحات ۸۰-۸۲، تالیف دکتر حسن احمدی گیوی/ دکتر حسن انوری، ویرایش ۲، تهران: انتشارات فاطمی، ۱۳۷۴
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.