اسطوخودوس انگلیسی
اسطوخودوس (نام علمی: Lavandula angustifolia) نام مترادف (نام علمی: Lavandula vera) نام یک گونه از سرده اسطوخودوس است.
| اسطوخودوس انگلیسی | |
|---|---|
 | |
| Common Lavender (Lavandula angustifolia) | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاه |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | دولپه‌ای‌های نو |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | آستریدها |
| راسته: | نعناسانان |
| تیره: | نعنائیان |
| سرده: | اسطوخودوس |
| گونه: | L. angustifolia |
| نام علمی | |
| Lavandula angustifolia | |
| مترادف | |
| |
واژه‌شناسی
نام‌های دیگر آن: خیر دشتی، آنس الارواح، لاوند، ممسک الارواح، ضُرم، زغلیل، رزالذهب، خیری، خرام، خرامی، آلاله تلخ، گل‌لاوند، شاه‌اسپرم رومی می‌باشد.[2] در تنکابن آن را تروم می‌نامند.[3]
گیاه‌شناسی
اسطوخودوس گل‌های کوچک خوشه‌ای آبی یا قرمز سیر تا بنفش دارد و ارتفاعش در حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر است. اسطوخودوس گیاهی چند ساله به شکل بوته کوچک به بلندی نیم متر و بسیار پرشاخه است. این گیاه دارای ساقه‌های آن ۴گوشه، برگ‌های کشیده و متقابل، پوشیده از کرک سفید پنبه‌ای می‌باشد. برگ‌های اسطوخودوس که در بهار ظاهر می‌شود به رنگ بنفش تیره به صورت سنبله و دارای کرک‌های معطر است. میوهٔ این گیاه ۴ فندقه‌ای است و هریک از آنان نیز پس از رسیدن، شکل بیضوی و رنگ قهوه‌ای شفاف پیدا می‌کنند. در سطح میوه ۳ زائده مشخص دیده می‌شود. از کلیه قسمت‌های این گیاه مخصوصاً شاخه‌های برگدار آن بوی قوی ولی مطبوع استشمام می‌گردد. در بعضی مناطق به دلیل ظاهر زیبایی که گیاه پس از گل دادن پیدا می‌نماید آن را به عنوان یک گیاه زینتی پرورش می‌دهند. قسمت مورد استفاده این گیاه سرشاخه‌های برگدار و گلدار آن است که علاوه بر مصارف درمانی، اسانس‌گیری به عمل می‌آید.
پیشینه تاریخی
پیشینه گیاه اسطوخودوس در منطقه خاورمیانه و هند فعلی به حدود ۲۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد. مردم اسطوخودوس را گیاه مقدسی می‌دانستند و از آن علاوه بر مصارف خوراکی برای خوشبوسازی مو، البسه و وسایل شخصی استفاده می‌کردند.[4]
کمک به درمان بی‌خوابی
مصرف اسطوخودوس به صورت دمنوش (خوراکی) یا استفاده از روغن اسطوخودوس (غیرخوراکی) به بهبود خواب کمک بسزایی می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهند ریختن چند قطره از روغن اسطوخودوس روی بالش باعث بهتر شدن کیفیت خواب در افراد می‌شود (رایحه درمانی / آروماتراپی). توجه داشته باشید روغن اسطوخودوس را به هیچ عنوان نباید به‌صورت خوراکی مصرف کنید.
کم کردن لکه‌های پوست
استفاده از روغن اسطوخودوس بر روی سطح پوست می‌تواند به کاهش لکه‌های پوستی و کاهش آکنه کمک کند. همچنین با دارا بودن خواص آنتی‌اکسیدانی، استفاده از این روغن بر روی پوست می‌تواند هرگونه التهاب پوستی را بهبود بخشد. البته نباید از این روغن بدون مشورت با متخصص پوست استفاده کرد.
کاهش اضطراب
افسردگی، خستگی مزمن و سردردهای شدید تنها چند مورد از پیامدهای استرس شدید هستند که در صورتی که کنترل نشود منجر به عوارض بدتری خواهد شد. تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که اسطوخودوس می‌تواند ابر سیاه افسردگی و غصه را از ذهن بیرون کند و ذهنی آرام را برای ما بسازد. اسطوخودوس تأثیر مثبتی بر خلق و خو، ذهن آرام و بهبود افسردگی دارد. همچنین در مطالعه‌ای دیده شد مصرف اسطوخودوس علائم و دردهای پیش از قاعدگی در بانوان را تا حدود زیادی کاهش می‌دهد. این خواص را می‌توان به‌صورت رایحه‌درمانی (با استفاده از روغن اسطوخودوس) یا به‌صورت خوراکی (دمنوش اسطوخودوس) از اسطوخودوس دریافت نمود.
عوارض مصرف اسطوخودوس
- روغن اسطوخودوس مصرف خوراکی ندارد و در صورت بلعیده شدن می‌تواند مسمومیت ایجاد کند. اختلال در تنفس، تهوع و اسهال از علائم این مسمومیت هستند. در صورت تمایل به مصرف خوراکی از مکمل‌های اسطوخودوس یا دمنوش آن استفاده نمایید.
- برخی افراد ممکن است به اسطوخودوس حساسیت داشته باشند. در صورتی که پس از مصرف موضعی (روغن) یا خوراکی (دمنوش) دچار سردرد، معده درد و درد مفاصل شدید مصرف آن را قطع کرده و به پزشک مراجعه نمایید.
- استفاده از روغن اسطوخودوس بر روی پوست کاملاً ایمن است اما با این حال چنانچه قرمزی، التهاب و خارش در موضع مشاهده شد مصرف آن را کاملاً قطع نمایید.
- استفاده بیش از حد اسطوخودوس برای پسران زیر سن بلوغ ممکن است باعث ایجاد جاینکومستی (بزرگ شدن سینه در مردان) پیش از بلوغ شود.
منابع
- "Lavandula angustifolia information from NPGS/GRIN". www.ars-grin.gov. Retrieved 2008-04-12.
- «اسطوقدوس Lavender». سایت اختصاصی گروه متا آرشیو. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۸.
- ↑ چند واژه: صادق کیا، در: گاهنامه هنرهای زیبای کشور، شماره ۲، ۱۳۴۱ خورشیدی. ص۱۱۳.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Lavandula angustifolia». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۴.
