ادوارد سعید
ادوارد ودیع سعید (۱ نوامبر ۱۹۳۵ در اورشلیم، فلسطین تحت سرپرستی بریتانیا – ۲۵ سپتامبر ۲۰۰۳ در نیویورک) نظریه‌پرداز ادبی، منتقد فرهنگی و فعال سیاسی فلسطینی - آمریکایی است. وی در دانشگاه‌های هاروارد و پرینستون درس خوانده بود و استاد زبان انگلیسی و ادبیات تطبیقی در دانشگاه کلمبیا بود.
| ادوارد سعید | |
|---|---|
| نام در زمان تولد | ادوارد ودیع سعید |
| زادهٔ | ۱ نوامبر ۱۹۳۵ القدس، قیمومت بریتانیا بر فلسطین |
| درگذشت | ۲۵ سپتامبر ۲۰۰۳ (۶۷ سال) نیویورک، آمریکا |
| ملیت | آمریکایی فلسطینی |
| تحصیلات | ادبیات انگلیسی |
| محل تحصیل | دکترا |
| همسر(ها) | مریم سعید |
| فرزندان | ودیع، نجلا |
| والدین | هیلدا و ودیع |
| دوره | فلسفه غرب |
| مکتب | فلسفه معاصر |
ایده‌های چشمگیر | شرق‌شناسی، غرب‌شناسی |
سعید به عنوان یکی از بنیان‌گذاران نظریه پسااستعماری (به انگلیسی: Postcolonial theory) شناخته می‌شود.[1] نظریهٔ شرق‌شناسی (=اورینتالیسم) از ابتکارات فکری اوست.[2]
زندگی‌نامه
در ۱ نوامبر ۱۹۳۵ در اورشلیم (که در آن زمان تحت قیمومیت انگلیس بود) متولد شد. پدرش یک بازرگان آمریکایی فلسطینی‌الاصل بود به نام سید محسن سعید که پیش از تولد سعید به قاهره مهاجرت کرده بود. مادرش فلسطینی بود و هر دو از مسیحیان پروتستان بودند.[3] خواهرش رزماری سعید زهلان نیز تاریخ‌دان و نویسنده است.
او تا ۱۲ سالگی به‌طور متناوب در اورشلیم و قاهره به سر می‌برد. سعید خود را «یک مسیحی احاطه شده توسط فرهنگ اسلامی» می‌خواند. نام کوچک او را مادرش به دلیل علاقه به پرنس ادوارد (شاهزاده ولز در سال تولد او) انتخاب کرده بود. او از بحران هویتی خود این‌چنین یاد می‌کند:
در تمام سال‌های آغازین عمرم یک دانش‌آموز غیرعادی ناجور بودم: یک فلسطینی که در مصر درس می‌خواند، با یک نام کوچک انگلیسی، یک گذرنامه آمریکایی و بی هیچ هویت مشخصی... پس از سال ۱۹۴۸ وقتی خانواده‌ام به مصر آواره شدند، تمام دوران تحصیل خود را در مدارس خصوصی درجه اول بریتانیایی گذراندم که برای پرورش نسل نوینی از اعراب با پیوندهایی عمیق با بریتانیا تأسیس شده بودند. آخرین‌شان کالج ویکتوریا در اسکندریه بود. ملک حسین اردن، و تعدادی از وزرا و نخست‌وزیران و بازرگانان نامی آینده اردنی، مصری، سوری و سعودی هم‌کلاسی و هم‌دوره‌ای من بودند. البته چهره نامداری چون میشل شلهوب شکنجه‌گر اصلی آن‌جا بود که او را در دنیای سینما با نام عمر شریف می‌شناسند.[4]
سعید برای ادامه تحصیل به مدرسه مونت‌هارمون آمریکا رفت و مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه پرینستون دریافت کرد. در همین سال برای ادامه تحصیل وارد دانشگاه هاروارد شد و در سال ۱۹۶۰ کارشناسی‌ارشد و ۱۹۶۴ دکترای خود را در ادبیات انگلیسی دریافت کرد.[5]
فعالیت‌های مربوط به فلسطین
ادوارد سعید به عنوان یک فعال طرفدار فلسطین، سال‌ها برای ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی تبلیغ می‌کرد. او از ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۱ عضو مستقل مجلس ملی فلسطین بود، اما سعی داشت تا خود را از مناقشات حزبی دور نگه دارد.[6] او طرفدار هم‌زیستی دو دولت اسرائیلی و فلسطینی در کنار یکدیگر بود و در نشست نوامبر ۱۹۸۸ الجزیره مجلس ملی فلسطین به اعلام استقلال کشور فلسطین رأی مثبت داد.
سعید در ۱۹۹۱ در اعتراض به پیمان اسلو از مجلس خارج شد. وی این توافق‌نامه را «ابزاری برای تسلیم فلسطینیان» می‌خواند. ادوارد سعید معتقد بود قرارداد اسلو به تشکیل یک دولت واقعاً مستقل فلسطینی و صلحی پایدار در منطقه نمی‌انجامد و از طرح پیشنهادی ایالات متحده آمریکا در اواخر دهه ۱۹۷۰ که خود سعید به یاسر عرفات تحویل داده بود، ضعیف‌تر است. او در نامه‌ای به عرفات نوشت که حق بازگشت آوارگان فلسطینی به مناطق اشغال شده قبل از سال ۱۹۶۷ را ارزان فروخته و برپایی شهرک‌های اسرائیلی را نادیده گرفته‌است.
روابط سعید و رهبران فلسطین به قدری بد بود که در اوت ۱۹۹۵ فروش کتاب‌های او در فلسطین ممنوع شد؛ اما پس از تحسین سعید از عرفات به دلیل رد پیشنهادهای اهود باراک در نشست سال ۲۰۰۰ کمپ دیوید بهبود یافت.
سعید به دلیل حمایت‌های آشکارش از فلسطین بارها مورد تهدید قرار گرفت. وی از سوی جامعهٔ مدافع یهودیان (JDL) نازی خوانده شد و دفتر کارش در دانشگاه در ۱۹۸۵ به آتش کشیده شد.[7]
آثار
تعدادی از آثار به فارسی ترجمه شده ادوارد سعید: شرق شناسی ترجمه لطفعلی خنجی انتشارات امیرکبیر
سه اثر مهم ادوارد سعید: مسئله فلسطین ، شرق شناسی، اسلام رسانه‌ها
- شرق‌شناسی، ترجمهٔ عبدالرحیم گواهی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی
- فراتر از واپسین آسمان، ترجمهٔ حامد شهیدیان، هرمس، (تصاویر از ژان مور)
- نقش روشنفکر، ترجمهٔ حمید عضدانلو، نشر نی
- بی در کجا، خاطرات ادوارد سعید، ترجمهٔ علی اصغر بهرامی
- اومانیسم و نقد دمکراتیک، ترجمهٔ اکبر افسری، کتاب روشن، ۱۳۸۵
- فرهنگ و امپریالیسم، ترجمهٔ اکبر افسری، انتشارات توس، ۱۳۸۱
- فروید و غیر اروپایی ها، ترجمه نوید حمزوی، نشر نیماژ، ۱۳۹۷
مواضع سیاسی
انفال کردها
ادوارد سعید در ۷ مارس ۱۹۹۱ با نگارش یادداشتی در مجلهٔ بررسی کتاب لندن (London Review of Books) در دفاع از دولت عربی صدام حسین موضع گرفت و در اصل این مسئله که حکومت ناسیونالیست حزب بعث عراق، شهر کردنشین حلبچه را در سال ۱۹۸۸ با استفاده از بمب‌های شیمیایی بمباران کرده‌باشد، تشکیک کرد.[8][9]
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به ادوارد سعید در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ادوارد سعید موجود است. |
منابع
- Robert Young, White Mythologies: Writing History and the West (New York & London: Routledge, 1990). ISBN 0-415-05372-2.
- Edward Said, "Islam Through Western Eyes", The Nation April 26, 1980 (main thesis of Orientalism)
- Amritjit Singh, Interviews With Edward W. Said (Oxford: UP of Mississippi, 2004) 19 & 219. ISBN 1-57806-366-3.
- Edward Said. «Between Worlds», London Review of Books, 7 May 1998
- ادوارد سعید به روایت خودش؛ مجله راهبرد پاییز ۱۳۸۴ شماره ۳۷
- Malise Ruthven, Edward Said: Controversial Literary Critic and Bold Advocate of the Palestinian Cause in America, The Guardian September 26, 2003
- Wright, George (Thursday 25 September 2003), "World-renowned scholar Edward Said dies", The Guardian Check date values in:
|تاریخ=(help) Retrieved on 2009-04-19. - بررسی کتاب لندن: ادوارد سعید، یک آمریکایی و یک عرب، نوشته‌شده در ۷ مارس ۱۹۹۱؛ بازدید در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۸.
- رادیو زمانه: مبارزات کُردها و چالش حمایت خارجی: مورد کُردهای سوریه، نوشته‌شده توسط بهنام امینی، در ۲۷ بهمن ۱۳۹۶؛ بازدید در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۸.