ادسا
رُها (یونانی: Ἔδεσσα اِدِسا، آرامی: Riha یا Urhāy، ارمنی: Urhai، عربی: الرها) شهری تاریخی از عصر آشوریان باستان بوده، واقع در شمال میان‌رودان جزیرهٔ مابین موصل و شام که یونانیان آن را اِدِسا می‌نامیدند. بیشتر مردمان آن پیروان مسیحی نسطوری بودند. امروزه به شانلی‌اورفه معروف است و در جنوب کشور ترکیه امروزی قرار دارد. افرادی چون تاتیان و افرایم قدیس و فرهاد قدیس از این شهر برخاستند. جغرافی‌نویسان مسلمان اهمیت زیاد به آن نداده‌اند زیرا اکثریت اهالی آنجا به دین نصرانیت باقی بودند و کلیساهای بسیار، که ابن‌حوقل شماره‌ی آنها را سیصد کلیسا نوشته است، در آن شهر وجود داشت. مندیل عیسی نیز در آن شهر بود و مسلمانان در سال ۳۳۲ هجری برای اینکه شهر را از حمله و غارت رومیان در امان نگهدارند آن‌را به رومیان دادند. مقدسی در نیمه‌ی دوم قرن چهارم به شرح کلیسای باشکوه ادسا که گنبدی موزاییک داشته است پرداخته و آن‌را یکی از عجایب چهارگانه دنیا به شمار آورده است و گویند مسجدالاقصی را در بیت‌المقدس به سبک این کلیسا ساخته‌اند و اضافه می‌کند که شهریست مستحکم، ولی با وجود این استحکام در سال ۴۹۲ زمان هجوم اول صلیبیون ساخلو این شهر پایداری نشان نداد و بالدوین آن‌را تسخیر کرد و مدت نیم قرن ولایتی صلیبی به شمار می‌آمد تا آنکه در سال ۵۴۰ هجری عمادالدین زنگی آن شهر را از تصرف جوسلین دوم بیرون آورد، از آن پس ادسا، یعنی رها، در دست مسلمین باقی ماند. این اسم تا آغاز قرن نهم روی این شهر باقی بود و از آن پس که ترکان عثمانی آنجا را متصرف گردیدند آن‌را ارفا نامیدند که تحریف اسم عربی رها است و تاکنون همچنان به نام ارفا مشهور است.[1]
جستارهای وابسته
منابع
- لسترینج، گای (۱۳۹۳). جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی. تهران: علمی و فرهنگی. ص. ۱۱۲. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۰۵-۸.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Edessa, Mesopotamia». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۰۹.
- فرهنگ فارسی معین
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ادسا موجود است. |