گویش بیذوی

گویش مردم منطقه ابوزیدآباد با منظومه هشت روستای پیرامونی در محل به گویش بیذُوُی معروف است.

این گویش، گویشی از زبان راژی [1] و متعلق به دسته زبان‌های ایران مرکزی است.

پیر لکوک ، ابوزیدآبادی را یکی از گویش های رایج در ناحیه مرکزی ایران می داند(اشمیت ۱۳۸۷:۵۱۷) یارشاطر نیز گویش های مرکزی ایران از جمله ابوزیدآبادی را به گروه گویش های مرکزی یا مادی مربوط می داند [2] مردم این منطقه با جمعیتی حدود ۱۲ هزار نفر بطور گسترده به گویش راژی ابوزیدآبادی سخن می گویند نام این منطقه در زبان محلی، بیذُوُ ی می‌باشد و مردم آران و بیدگل و فارسی زبانان اطراف کاشان تا دلیجان آن را بوزآباد می‌خوانند. بوز در زبان دری زرتشتیان یزد به معنی «بوی» است، و همین واژه در زبان پهلوی به گونه بُوذ (همسنگ بُرد) خوانده می‌شود و در زبان اوستایی به‌گونه بَئُذَ است. پسوند «وُی» در این شهر در نام «هَیَ وُی» نیشابور و «بُرْمُ وُیْ» بوئین زهرا و به‌گونه «وا» در«مهروا»ی نیشابور هنوز کاربرد دارد که همان پسوند «آباد» در دیگر نام‌هااست. بنابراین بیذُوُی به تلفظ محلی نیز همان بوزآباد است. در کتاب‌های باستانی که درباره شهر نیشابور و کوی‌ها و برزن‌های آن سخن رفته، نام یکی از برزن‌های آن را «بویاباد» آورده‌اند که گونه‌ای دیگر از همین نام بوزآباد است. آمارگران دولتی برای اولین بار که اقدام به ثبت نام رسمی بیذُوُیْ کردند به علت نا آشنایی به گویش محلی و معنی نام اصلی، آن را به گونه ابوزیدآباد ثبت نمودند [3] . گونه بسیار شبیه این گویش در ابیانه که در نزدیکی نطنز قرار دارد قابل مشاهده‌است.مردمان بیذوی ، بسیار ساده دل و نیک اندیش هستند ، به طوری که در برخورد با آنها بسرعت متوجه خصلت های اصیل ایرانی و آریایی آنها میشوید.

کتاب فرهنگ بیذُوُی

کتاب فرهنگ بیذُوُی در سال ۱۳۷۴ برای اولین بار به کوشش سه پژوهشگر ایرانی آقایان عباس مزرعتی، علی مزرعتی و دکتر محمد مزرعتی و با یاوری دکتر فریدون جنیدی رئیس سازمان پژوهش فرهنگ ایران (بنیاد نیشابور) به چاپ رسید. این کتاب شامل پیشگفتار آقای دکتر جنیدی، مطالعات پیشین پژوهشگران (مانند دکتر Pierre Lecoq از کشور بلژیک، دکتر احسان یارشاطر)، واژه‌نامه، گردش چند فعل، مثل‌ها، شعر و شوخی‌های محلی، افسانه‌ها، زبانزدها، بازی‌ها، نحوه قالی‌بافی و خواندن نقشه قالی و مراسم مذهبی و غیره‌است.این کتاب در سال ۱۳۸۰ دوباره به چاپ رسیده‌است. انتشارات پارس پیدورا و نشر بلخ، وابسته به سازمان پژوهش فرهنگ ایران کار نشر این کتاب را بر عهده دارند{۱}.

زبان بیذوی

زبان مردمان بیذوی (ابوزیدآباد) نشان از داستان زندگی آریاییان نخستین دارد و با همه ویژگی‌ها پیوند آشکار با دیگر زبان‌های ایرانی مانند پهلوی، اوستایی، تاشی، مازندرانی، تاتی، کردی، لری ،، سمنانس، ارمنی، دری، زرتشتی، دامغانی، نیشابوری و .. دارد که خود نشان دهنده یگانگی فرهنگ و مردمانی است که در گستره ایران فرهنگی می‌زیند و در همه غم‌ها و سادی‌ها و شکست‌ها و پیروزی‌ها یار و یاور یکدیکر هستند.{۲}

منابع
  1. بهفروز، فاطمه، «پژوهشي در مساكن روستايی منطقه بيابانی شرق كاشان؛ روستاهای منظومه ابوزیدآباد،صفحه۶ 1356
  2. رزاقی، طیب_ جستاری در دستور زبان گویش ابوزیدآبادی_ مقدمه
  3. مزرعتی عباس، علی، محمد، فرهنگ بیذوی، ابوزیدآباد کاشان، انتشارات بنیاد نیشاپور، ۱۳۷۶، چاپ دوم ۱۳۸۰

{۲} http://www.energyseec.com/bookspidura.asp

https://web.archive.org/web/20100424045926/http://www.parspidura.com/

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.