گازار (بیرجند)
گازار روستایی است در بخش شاخنات به مرکزیت شاخن از توابع شهرستان بیرجند، واقع در استان خراسان جنوبی جمعیت ساکنِ این روستا به علت مهاجرت بطور مداوم در حال کاهش بوده و پیش بینی می شود طی ۱۰ سال آینده خالی از سکنه شود [1]
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان جنوبی |
| شهرستان | بیرجند |
| بخش | بخش شاخنات بامرکزیت شاخن |
| دهستان | شاخنات |
| جمعیت | ۶۲۲ نفر (سرشماری ۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۳۳۵ کیلومتر مربع |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱۹۰۰ |
| اطلاعات روستایی | |
| کد آماری | ۱۳۰۷۳۰ |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۵۶۳۲۲۷ |
جمعیت
بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت این روستا ۶۲۲ نفر (در ۲۲۴ خانوار) بوده است.[2]
پیشینه
نام گازار برگرفته از درختچه گز می باشد و با ریشه گز زار است که در طی زمان در گویش محلی به گَزار و به فارسی جدید گازار گفته می شود، این نام بصورت عربی نیز در گذشته بصورت جازار مورد استفاده بوده است.
ارتفاع این روستا از سطح دریا ۱۹۰۰ متر است که در حدود ۴۰۰ متر نسبت به شهر بیرجند در ارتفاع بالاتری قرار دارد.
موقعیت جغرافیایی
روستای گازار مرکز دهستان شاخنات می‌باشد که مساحت این دهستان بالغ بر ۳۳۵ کلیومتر مربع می‌باشد و فاصله روستای گازار تا مرکز شهرستان ۷۲ کیلومتر است.[3]
اماکن تاریخی
- آستان مقدس امامزاده سلطان قریش
امامزاده قریش در محل به مزار کوشک نیز معروف است. داخل مزار در معرفی ایشان چنین مطلبی دیده می شود: «در سال 125 هـ.ق جناب زید فرزند امام سجاد (علیه السلام) علیه بنی امیه قیام کرد و به شهادت رسید. پس از شهادت زید فرزندش یحیی نوه امام سجاد (علیه السلام) به جهت امر به معروف و دفع ظلم امویان قیام کرد و در شهر جورجان (گرگان فعلی) در صحنه جنگ با امویان به شهادت رسید و لشکریانش پراکنده شدند و از جمله آنها سلطان قریش در حین مراجعت به مدینه در محل قریه جازار (گازار) رحل اقامت افکند و مدتی سکونت داشت و ازدواج نمود و سرانجام در همین مکان دار دنیا را وداع و مدفون گردید. مورخان ایشان را منتسب به امام سجاد (علیه السلام) دانسته ولی سلسله ایشان مشروحاً ذکر نگردیده است. بنابراین ایشان را از سرداران سپاه یحیی بن زیدبن علی بن الحسین (علیه السلام) می دانند.[4] بانی و زمان ساخت بنای اولیه مزار به درستی مشخص نیست. آنچه معمران روستا به خاطر دارند، ساختمان قبلی گنبدی گلی و خشتی و سنگی بود که در سال ۱۳۵۱ آن را تخریب کردند، این بنا در این زمان توسط حاج علی درویشی گازاری تجدید بنا شد و سپس در سال ۱۳۷۶ بنای فعلی به نحوی آبرومندانه به همت حاج محمد اسدزاده و با معماری حاج علی نخعی به هشت ضلعی به سرانجام رسید.[5]
- سنگ نگاره ها
در شمال روستاى گازار در مسير دره اى معروف به «تنگه رود» كه به «غارننه» منتهى مىشود در دومنطقه نقوشى بر روى صخره حك شده است. سنگ نگاره اول در فاصله 100 مترى «غارننه» و در سمت چپ «تنگه رود» بر سينه صاف صخره حك شده است. تصوير دو بزكوهى و يك اسب سوار در اين سنگ نگاره ديده مىشود.سنگ نگاره دوم به فاصله 50 مترى «غارننه» و در محل پيچ رودخانه در سمت راست و در ارتفاع شش مترى بر روى صخرهاى صاف، نقوش و احتمالاً خطوطى حك شده است. متأسفانه بهدليل طول زمان و عدم آگاهى و بصيرت رهگذران اين نقوش تقريباً مخدوش و غير قابل تشخيص است. اين سنگ نگاره نشاندهنده حضور اجتماعات انسانى بيابان گرد مىباشد و نيز ممكن است دلالت بر حضور اقوام ساگارتى دراين منطقه باشد . [6]
جستارهای وابسته
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Gazar, Iran». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۳ فوریه ۲۰۱۹.
- «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
- گروه نقشه و اطلاعات مکانی. «آدرس آماری استان خراسان جنوبی به تفکیک …» (PDF). سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان خراسان جنوبی. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۶ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۸.
- پایگاه جامع امامزادگان و بقاع متبرکه ایران اسلامی «پایگاه جامع امامزادگان و بقاع متبرکه ایران اسلامی» مقدار
|پیوند=را بررسی کنید (کمک). - خبرگزاری بین المللی قرآن «معرفی،آستان،امامزاده،سلطان،قریش،بیرجند» مقدار
|پیوند=را بررسی کنید (کمک). - {{|عنوان=به نقل از محمد رضا امینی و ساکنین}}
پیوند به بیرون
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ گازار (بیرجند) موجود است. |