کی‌وی-۱

بر مبنای نظریات نظامی در شوروی که از تجربیات جنگ جهانی اول حاصل شده بود، ساخت یک تانک سنگین با زره مقاوم به جهت شکستن خط دفاعی دشمن و نفوذ در استحکامات آن به خصوص با توجه به مدرن تر شدن ماهیت آن‌ها، ضروری به نظر می‌رسید.

پروژه تانک‌های سنگینِ دارای چند برجک مانند تانک تی-۳۵ به شکست کامل انجامید؛ چرا که با وجود افزایش نسبی قدرت آتش در این تانک‌ها، فرایند تولید آن‌ها پیچیده‌تر، کندتر و گران‌تر می‌شد و محصول نهایی نیز قابلیت اتکای کمتر، اندازه بزرگ‌تر و وزن بیشتری داشت.

به همین جهت کار بر روی تانک سنگین دیگری با اندازه ای کوچک‌تر اما زرهی ضخیم‌تر نسبت به تی-۳۵ از اواخر دهه ۱۹۳۰ میلادی آغاز شد. به هر حال طراحان همچنان قصد نداشتند طرح چند برجکی را رها کنند چون معتقد بودند یکی از برجک‌ها می‌بایست مخصوص پیاده‌نظام دشمن و دیگری با تسلیحات ضدتانک مخصوص زره‌پوش‌های آن باشد. دو تانک حاصل از این برنامه اس‌ام٬کا و تی-۱۰۰ نام گرفتند که هر دو دارای دو برجک (یکی توپ ۷۶ م‌م و دیگری توپ ۴۵ م‌م) بودند.

تنها به عنوان یک عمل آزمایشی، نمونه کوچک‌تری از اس‌ام‌کا با یک برجک نیز ساخته شد. طول این نمونه که کی‌وی نام گرفت، کاهش یافته بود که باعث بهبود عملکرد آن گشت. بر خلاف مدل قبلی، در این مدل از موتور دیزلی استفاده گردید. نخستین تانک از این نمونه در کارخانه کیروف در لنینگراد در ماه اوت سال ۱۹۳۹ تولید شد.

با آغاز جنگ بین شوروی و فنلاند که جنگ زمستان معروف گشت، ارتش سرخ هر سه نمونه را در خطوط مقدم مورد آزمایش قرار داد. کی‌وی برای نخستین بار در هفدهم دسامبر در نفوذ به استحکامات دفاعی فنلاندی‌ها در خط مانرهایم وارد میدان نبرد شد و تمامی آزمایش‌ها را با موفقیت گذراند. تنها ایرادی که به آن وارد شد این بود که توپ ۷۶ میلی‌متری آن قادر به مقابله با سنگرهای بتنی نبود. بدین منظور نمونه دیگری با عنوان کی‌وی-۲ با یک هویتزر ۱۵۲ میلی‌متری طراحی شد.

بنا بر پیشتهاد دفتر تانک‌های وزارت دفاع و با تأیید مشترک دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و شورای کمیساریای خلق اتحاد جماهیر شوروی، نوزدهم دسامبر سال ۱۹۳۹ تانک کی‌وی در ارتش سرخ پذیرفته شد.

تولید انبوه تانک کی‌وی-۱ از فوریه سال ۱۹۴۰ در کارخانه کیروف لنینگراد آغاز گردید. بنا به دستور مقامات عالی در ۱۹ ماه ژوئن، کارخانه تراکتور سازی چلیابینسک نیز موظف به تولید این تانک گشت. مقرر شد تا سال ۱۹۴۱، هزار و دویست دستگاه از انواع تانک‌های کی‌وی تولید شود. از این شمار هزاز دستگاه (۴۰۰ کی‌وی-۱، ۱۰۰ کی‌وی-۲ و ۵۰۰ کی‌وی-۳) در کارخانه کیروف و دویست دستگاه (همگی کی‌وی-۱) در کارخانه تراکتور سازی چلیابینسک می‌بایست تولید می‌شدند.

به هر حال پیش از یورش آلمان به شوروی و آغاز جنگ، تنها کمتر از ۲۰ دستگاه کی‌وی-۱ از خط تولید در چلیابینسک خارج شدند. مجموعاً تا میانه سال ۱۹۴۱، ۴۳۲ تانک کی‌وی-۱ آماده شده بودند.

با آغاز محاصره لنینگراد در ماه سپتامبر سال ۱۹۴۱، فعالیت تولید و تعمیر تانک‌های کی‌وی-۱ در این شهر متوقف نشد. در ماه‌های اکتبر و نوامبر همان سال به کمک قطعات ذخیره خارج شده از کارخانه ایژورا، ۷۰ بدنه و ۱۳۰ برجک در کارخانه شماره ۳۷۱ ساخته شد. بدین صورت امکان تولید دو دستگاه تانک کامل در ماه نوامبر فراهم آمد. یکی از این دو تانک اواخر ماه بعد توسط آلمانی‌ها منهدم گشت.

ماه‌های دسامبر ۱۹۴۱ و ژانویه ۱۹۴۲، این کارخانه تعطیل بود. پس از آن تا پایان سال ۱۹۴۲، مجموعاً ۱۳۹ تانک تعمیر و ۴۹ تانک تولید گردید. سال بعد نیز ۲۱ تانک ساخته شد. بدین ترتیب از ماه نوامبر سال ۱۹۴۱ تا پایان سال ۱۹۴۳، مجموعاً ۷۰ تانک در لنینگراد تحت محاصره تولید شد که با توجه به این که در همان محدوده مورد استفاده قرار گرفتند ذیل آمار کل تولیدات کی‌وی-۱ در شوروی به حساب نیامده اند.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «КВ-1». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای روسی، بازبینی‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰.