کورش صفوی
کورش صفوی (زادهٔ ۶ تیر ۱۳۳۵، تهران) زبان‌شناس و مترجم[1] ایرانی، نایب‌رئیس انجمن زبانشناسی ایران و استاد دانشگاه علامه طباطبایی است. پژوهش‌های او در زمینهٔ معناشناسی، نشانه‌شناسی، رابطهٔ زبانشناسی و ادبیات و تاریخ زبانشناسی است.
| کورش صفوی | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۶ تیر ۱۳۳۵ تهران، ایران |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | استاد دانشگاه علامه طباطبایی |
زندگی و تحصیلات
صفوی دارای پژوهش‌های متعددی در زمینه معنی‌شناسی، نشانه‌شناسی، رابطه زبانشناسی و ادبیات و تاریخ زبانشناسی می‌باشد. وی که مدرک کارشناسی زبان آلمانی را از مدرسه عالی ترجمه و کارشناسی ارشد و دکتری زبانشناسی را از دانشگاه تهران اخذ کرده‌است از سال ۱۳۵۶ به استخدام دانشگاه علامه طباطبائی درآمد و عضو هیئت علمی گروه زبانشناسی آن دانشگاه شد.[2] کوروش صفوی تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در آلمان و اتریش به پایان برد و در سال ۱۳۵۰ به تهران بازگشت. به دلیل نپذیرفتن دیپلم اتریش از سوی ایران وادار شد در همان سال مجدداً به دبیرستان برود و از دبیرستان هدف ۴ آن ایام دیپلم ریاضی بگیرد. سپس به رشته زبان و ادبیات آلمانی دانشگاه تهران رفت و سال بعد انتقالی به مدرسه عالی ترجمه گرفت و در سال ۱۳۵۴ موفق به اخذ لیسانس از این دانشگاه شد.
در همان سال برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت؛ و پس از یک فصل تحصیل در رشته زبانشناسی در دانشگاه دولتی اوهایو و دو نیمسال تحصیل در ام.آی. تی، به دلیل بیماری پدر به ایران بازگشت و در سال ۱۳۵۶ وارد دورهٔ کارشناسی ارشد زبانشناسی دانشگاه تهران شدن و موفق شد در سال ۱۳۵۸ و پیش از انقلاب فرهنگی ارشد خود را بگیرد. وی در همان سال ۱۳۵۶ ابتدا به صورت حق‌التدریسی سپس به صورت قراردادی و پیمانی به استخدام دانشکدهٔ علوم و ارتباطات درآمد.[3] وی نزدیک به ده سال پس از اخذ کارشناسی ارشد خود و هنگامی که دورهٔ دکتری زبانشناسی دانشگاه تهران دوباره بازگشایی شد، وارد این دوره شد و در سال ۱۳۷۲ دکتری زبانشناسی خود را از این دانشگاه گرفت.[4]
آرا و گرایشهای خاص
کورش صفوی در خصوص ابزارهای زبانشناسی معتقد است، ابزارهای زبانشناسی ابزارهایی عام هستند یعنی صرفاً برای مطالعه ادبیات بکار نمی‌روند. زبانشناسی ابزاری برای تعیین «خوب و بد»، «زشت و زیبا»، «شور و شعف و شوق» و غیره در اختیار ندارد. قرار هم نیست در علم بشود ملاکی برای تشخیص این ویژگی‌های احساسی در اختیار داشت. دکتر صفوی در محورهای همنشینی و متداعی معتقد است نویسنده متن انتخابهای خود را بر روی محور ترکیب قرار می‌دهد، و خواننده برعکس مسیری را طی می‌کند که نویسنده دنبال کرده‌است. خواننده ابتدا با آنچه روی محور همنشینی قرارگرفته رو به رو می‌شود، و پس از آن به انتخابهای خود دست می‌زند. این انتخابها با انتخابهای نویسنده همسو است. در نتیجه هرمی را می‌توان تصور کرد، که قاعده اش متن است و قله آن هرم، محتوایی است که خود را بر این قاعده تحمیل می‌کند. ما در هر نقطه‌ای از ارتفاع این هرم، وقتی به قاعده نگاه می‌کنیم آن را به شکل خاص می‌بینیم؛ و در این سیر مسیر آسانسور به دست همان قله است. دکتر صفوی در مقاله «پیشنهادی در سبک‌شناسی ادب فارسی» در صدد اثبات این مسئله برمی آید که آنچه تحت عنوان «سبک» مطرح می‌شود با توجه به دو فرایند ترکیب و انتخاب می‌تواند به طبقه‌بندی دقیقتری از سبکهای سنتی نظم، شعر و نثر برسد، و همچنین به اثبات این نکته که این عملکرد تنها به ادبیات محدود نمی‌شود و به لحاظ زمانی در معماری، خوشنویسی، قالی بافی و سایر هنرها نیز، قابل مطالعه است، و همسویی خاصی را نشان می‌دهد. دکتر صفوی این موضوع را به عبارتی دیگر چنین شرح می‌دهد که «زمانی که فرایند ترکیب در ادبیات از بسامد وقوع بالاتری برخوردار است، همین فرایند به عنوان مثال در معماری آن دوره نیز خود را می‌نمایاند.»
آثار
تألیف
- درآمدی بر زبانشناسی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰.
- واژه‌نامهٔ زبانشناسی. تهران: نشر مجرد.۱۳۶۱.
- نگاهی به پیشینهٔ زبان فارسی. تهران: نشر مرکز.۱۳۶۷.
- هفت گفتار دربارهٔ ترجمه. تهران: نشر مرکز.۱۳۷۱.
- از زبانشناسی به ادبیات. ج اول: نظم. تهران: نشر مرکز.۱۳۷۱.
- گفتارهایی در زبانشناسی. تهران: نشر هرمس.۱۳۸۰.
- درآمدی بر معنی‌شناسی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.۱۳۸۰.
- منطق در زبانشناسی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.۱۳۸۰.
- از زبانشناسی به ادبیات. ج دوم: شعر. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.۱۳۸۱.
- معنی‌شناسی کاربردی. تهران: نشر همشهری.۱۳۸۲.
- فرهنگ توصیفی معنی‌شناسی. تهران: نشر فرهنگ معاصر.۱۳۸۴.
- نگاهی به ادبیات از دیدگاه زبانشناسی. تهران: انتشارات انجمن شاعران ایران.۱۳۸۴.
- زبان‌های دنیا: چهار مقاله در زبانشناسی، تهران: انتشارات سعاد.۱۳۸۴.
- آشنایی با نظام‌های نوشتاری. تهران: نشر پژواک کیوان.۱۳۸۵.
- آشنایی با معنی‌شناسی. تهران: نشر پژواک کیوان.۱۳۸۵.
- آشنایی با تاریخ زبان‌های ایران. تهران: نشر پژواک کیوان.۱۳۸۵.
- آشنایی با تاریخ زبانشناسی. تهران: نشر پژواک کیوان.۱۳۸۵.
- مبانی زبانشناسی. با همکاری احمد سمیعی، لطف‌الله یارمحمدی. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی: وزارت آموزش و پرورش.۱۳۸۷.
- استعاره از نگاهی دیگر، تهران: انجمن شاعران ایران.۱۳۸۷.
- سرگردان در فلسفهٔ ادبیات. تهران: انجمن شاعران ایران.۱۳۸۹.
ترجمه
- بورگل، ی. ک. ۱۳۶۵. سه رساله دربارهٔ حافظ. کورش صفوی (مترجم). تهران: نشر مرکز.
- پالمر، ف. ر. ۱۳۶۶. نگاهی تازه به معنی‌شناسی. کورش صفوی (مترجم). تهران: نشر هرمس.
- گاور، آ. ۱۳۶۷. تاریخ خط. ترجمه عباس مخبر و کورش صفوی. تهران: نشر مرکز.
- یاکوبسن، ر. ۱۳۷۶. روندهای بنیادین در دانش زبان. کورش صفوی (مترجم). تهران: نشر هرمس.
- سوسور، ف.دو. ۱۳۷۷. دوره‌ی زبانشناسی عمومی. کورش صفوی (مترجم). تهران: نشر هرمس.
- چامسکی، ن. ۱۳۷۶. زبان و ذهن. کورش صفوی (مترجم). تهران: نشر هرمس.
- تراکس، دیونوسیوس. ۱۳۷۷. فن دستور. کورش صفوی (مترجم). تهران: نشر هرمس.
- هیئت مؤلفان. ۱۳۷۸. زبانشناسی و ادبیات. کورش صفوی (مترجم). مجموعه مقالات دانش نامهٔ فلسفه. تهران: نشر هرمس.
- هوسله، و. ۱۳۷۸. محفل فیلسوفان خاموش. کورش صفوی (مترجم). تهران: نشر هرمس.
- کالر، ج. ۱۳۷۹. فردینان دو سوسور. کورش صفوی (مترجم). تهران: نشر هرمس.
- چامسکی، ن. ۱۳۷۹. زبان و اندیشه. کورش صفوی (مترجم). تهران: نشر هرمس.
- گاردر، ی. ۱۳۷۹. دنیای سوفی. کورش صفوی (مترجم). نهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- گوته، ی.و. ۱۳۷۹. دیوان غربی شرقی. کورش صفوی (مترجم). تهران: مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها.
- کالر، ج. ۱۳۸۸. بوطیقای ساختگرا. کورش صفوی (مترجم). تهران: مینوی خرد.
- لاینز،ج. ۱۳۹۱. درآمدی بر معنی‌شناسی زبان. کورش صفوی (مترجم). تهران: نشر علمی.
منابع
- «صفوی: به جای دغدغه کمبود واژه، به فکر تولید علم باشیم». خبرگزاری فارس. ۱۷ تیر ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۸.
- «زندگینامه: کورش صفوی». همشهری. ۱۱ بهمن ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۸.
- «گفتگو با کوروش صفوی/زبان‌شناس‌ها به زبان فارسی خیانت نمی‌کنند». ایسنا. ۱۸ فروردین ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۸.
- نغزگوی کهن، مهرداد؛ راسخ مهند، محمد (۱۳۹۴). جشن‌نامهٔ دکتر کورش صفوی. تهران: سیاهرود. صص. ۱۱–۱۲. شابک ۹۷۸۶۰۰۷۶۱۷۲۲۹.
پیوند به بیرون
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به کورش صفوی در ویکی‌گفتاورد موجود است. |