کنش‌پذیری (مهندسی)
کنش‌پذیری یا ویژگی انفعالی بودن (به انگلیسی: (Passivity (engineering) در انواع رشته‌های مهندسی و بیشتر در الکترونیک آنالوگ و سیستم‌های کنترل به‌کار می‌رود و معمولاً اشاره به یک جزء منفعل، و بسته به زمینه، ممکن است به یک جزء یا قطعه (مثلاً یک مقاومت) که مصرف‌کنندهٔ انرژی است (اما تولید نمی‌کند)، یا (انفعال ترمودینامیکی)، یا یک جزء که از افزایش هرگونه بهره (الکترونیک) ناتوان است گفته شود.
در مقابل، یک جزء که منفعل نیست یک جزء فعال نامیده می‌شود. یک مدار الکترونیکی هم که در مجموع منفعل باشد باز یک مدار غیرفعال و دارای خواص مشابه با یک جزء منفعل است. استفاده‌های دیگر از این نام؛ خارج از این چارچوب و بدون توضیح و روشن‌سازی، استفاده‌هایی مبهم است. به‌طور معمول، طراحان آنالوگ استفاده از این اصطلاح را برای اشاره به تدریجی بودن اثر اجزاء و سیستم‌های غیرفعال به‌کار می‌برند، در حالی که سیستم‌های کنترل مهندسی آن را برای اشاره به آن‌هایی که از دیدگاه ترمودینامیکی منفعل هستند استفاده می‌کنند.
سیستم‌هایی که در آزمون «مدل سیگنال خرد» (مدلی که در آن؛ برای تخمین رفتار مدارهای الکترونیکی حاوی دستگاه‌های غیر خطی از معادلات خطی استفاده می‌شود٬)غیرفعال نیستند، گاهی به عنوان «فعال محلی» خوانده می‌شوند (مانند ترانزیستورها و دیودهای تونلی). سیستم‌هایی که می‌توانند در حالت زمانی نارسانایی تولید نیرو کنند، اغلب به نام «فعال پارامتریکی» نامیده می‌شوند (مثلا انواع خاصی از خازن‌های غیر خطی).[1]
کنش‌پذیری فزاینده
در طراحی مدار، به‌طور غیررسمی، اجزای غیرفعال به مواردی اطلاق می‌شوند که توانایی افزایش قدرت را ندارند. این بدان معنی است که آن‌ها نمی‌توانند سیگنال‌‌ها را تقویت کنند. تحت این تعریف، اجزای غیرفعال شامل خازن‌ها، سلف‌ها، مقاومت‌ها، دیودها، ترانسفورماتورها، منابع ولتاژ و منابع جریان هستند.
انفعال ترمودینامیکی
در سیستم‌های کنترل و نظریه شبکه مدار، یک جزء (component) یا مدار غیرفعال قطعه‌ای است که انرژی مصرف می‌کند، اما انرژی تولید نمی‌کند.
تعریف‌های دیگر کنش‌پذیری (یا انفعالی بودن)
در مهندسی الکترونیک، دستگاه‌هایی که افزایش یا عملکرد اصلاح کننده را نشان می‌دهند (مانند دیودها) فعال در نظر گرفته می‌شوند. فقط خازن‌ها، القاگر‌ها و مقاومت‌ها غیرفعال دانسته می‌شوند. [2][3] از نظر تئوری انتزاعی، دیودها را می‌توان مقاومت غیر خطی در نظر گرفت، اما غیرخطی بودن در یک مقاومت معمولاً جهت دار نیست، این همان خصوصیاتی است که منجر به طبقه‌بندی دیودها به عنوان فعال می‌شود.
منابع
- Tellegen's Theorem and Electrical Networks. Penfield, Spence, and Duinker. MIT Press, 1970. pg 24-25.
- E C Young, "passive", The New Penguin Dictionary of Electronics, 2nd ed, p. 400, Penguin Books شابک ۰−۱۴−۰۵۱۱۸۷−۳ .
- Louis E. Frenzel, Crash Course in Electronics Technology, p. 140, Newnes, 1997 شابک ۹۷۸۰۷۵۰۶۹۷۱۰۱.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Passivity (engineering)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۷ مارس ۲۰۱۶.