کلاهک گرداننده
کلاهک گرداننده[1] یا روتاتور کاف (انگلیسی: Rotator cuff) گروهی از ماهیچه‌های شانه و زردپی‌های آن‌هاست که مفصل شانه را تثبیت نموده و بازو را در جهات مختلف می‌چرخانند. که به آن ها ماهیچه‌های گرداننده شانه هم گفته می‌شود.
| کلاهک گرداننده | |
|---|---|
 | |
| شناسه‌ها | |
| MeSH | D017006 |
| FMA | 82650 |
این عضلات از یک طرف به استخوان کتف متصل شده و از طرف دیگر توسط زردپی مشترکشان به کمی پایین‌تر از سر استخوان بازو متصل می‌شوند. این عضلات مانند یک چادر یا یک سرپوش دورتادور سر استخوان بازو را احاطه می‌کنند. انقباض این عضلات موجب می‌شود سر استخوان بازو در گودی کاسه‌ای (حفره گلنوئید) فشرده شده و مفصل شانه محکم و پایدار شود. این عضلات همچنین کمک می‌کنند تا بازو به بالا برود یا بچرخد.
از مهم‌ترین وظایف ماهیچه‌های کلاهک گرداننده، ثابت نگه داشتن سر استخوان بازو در گودی کاسه‌ای استخوان کتف است. از میان ماهیچه‌های کلاهک گرداننده، ماهیچه بالاخاری (سوپرااسپیناتوس) نسبت به عضلات دیگر بیشتر آسیب می‌بیند. این ماهیچه به علت شرایط خاصی که از نظر موقعیت آناتومیکی دارد، فشارهای زیادی را متحمل شده و همچنین کاهش خون‌رسانی در ناحیه خاصی از آن، زمینه‌های پارگی بیشتری را فراهم می‌کند. عضله دیگری که ممکن است دچار پارگی و اختلال عملکرد گردد، ماهیچه دوسر بازویی است.
به طور کلی پارگی ماهیچه‌های کلاهک گرداننده و دوسر بازویی، به دو صورت ناقص یا کامل است. اگر پارگی کامل باشد، بیمار قادر به انجام یک حرکت خاص نیست. در پارگی ناقص علاوه بر اختلال در دامنه حرکات شانه، بیماران از درد شانه نیز شکایت دارند.
ماهیچه‌های تشکیل‌دهنده کلاهک گرداننده
| ماهیچه | خاستگاه از استخوان کتف | پیوندگاه به استخوان بازو | کارکرد | عصب‌گیری |
| ماهیچه بالاخاری (سوپرااسپیناتوس) | supraspinous fossa | superior and middle facet of the greater tubercle | بیان حرکات در طب the استخوان بازو | Suprascapular nerve (C5) |
| ماهیچه زیرخاری (اینفرااسپیناتوس) | فرورفتگی زیرخاری | posterior facet of the greater tubercle | بیان حرکات در طب the humerus | Suprascapular nerve (C5-C6) |
| عضله گرد کوچک (ترس مینور) | middle half of کتف | inferior facet of the greater tubercle | externally rotates the humerus | Axillary nerve (C5) |
| ماهیچه زیرکتفی (ساب‌اسکاپولاریس) | کتف | lesser tubercle (60%) or استخوان بازو (۴۰٪) | بیان حرکات در طب the استخوان بازو | Upper and Lower subscapular nerve (C5-C6) |
نگارخانه
Muscles on the dorsum of the scapula, and the Triceps brachii.
The scapular and circumflex arteries.
جستارهای وابسته
منابع
- درسنامه دستگاه اسکلتی-عضلانی. دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی. بازنگری سوم. مهر ۱۳۸۴. ص۷.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Rotator cuff». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۴ مه ۲۰۱۵.