کارتون
کارتون (به انگلیسی: Cartoon) در زمینههای مختلف دارای معانی مختلفی است. منشأ و اصل واژه کارتون، مانند کلمه کاریکاتور، ایتالیایی ست که از کلمه Cartone ایتالیایی گرفته شده است.[1] در گذشته این واژه بنا به کاربرد در مورد صفحه های کاغذ مقوا، کارت ویزیت و ورق بازی به کار رفته است. اما مهمترین کاربرد واژه کارتون اطلاق آن به طرح های ایتدایی نقاشان برای انتقال روی دیوار، شیشه و موزاییک بوده است.[2] برای یک کار هنری به همان اندازه، که بعداً به صورت «فرسک»، نقاشی روغنی، موزاییک، معرق، یا ترکیبی از شیشههای رنگی برای در و پنجره یا فرشینه تهیه شود. چون این طرح روی کاغذ ضخیم یا مقوا رسم میشود و در زبان ایتالیایی cartone به معنی مقوا و کاغذ ضخیم است این نام به این قبیل الگوها داده شدهاست. در ایتالیای دوره رنسانس از کارتون استفادههای زیادی شدهاست که به عنوان مثال کارتونهای رافائل در فرشینه نمازخانهٔ سیستین میتوان نام برد. در روزنامه نگاری کارتون به معنی نقاشی فکاهی یا هجایی است که با رعایت مبالغه ترسیم شده و غالباً با نوشته همراه است. در کارتونهای سیاسی غالباً از کاریکاتور استفاده میشود. کارتونهای سیاسی نخستین بار در قرن ۱۶ میلادی در دورهٔ اصلاح دین به کار رفت. در قرن ۱۸ میلادی در انگلستان بر اثر آثار هوگارت و دیگران کارتون عنوان جزء ضروری روزنامهها را پیدا کرد. در اوایل ۱۸۴۰ میلادی کارتون به تصاویر پی در پی [3] اطلاق میشد که دارای سوژههای مختلف سیاسی، اجتماعی و نظایر آن بود. در ایران فارسی زبانان واژهٔ "کارتون" را در مفهوم cartoon animation (نقاشی متحرک) می فهمند و بکار می برند و هر نوع نقاشی فکاهی و طنز دیگر را با عنوان "کاریکاتور" می شناسند.
اولین تغییر کاربرد واژه کارتون
اولین بار واژه کارتون با کاربرد جدید آن به عنوان طرح های اغراق شده اجتماعی و یا هجویه های تصویری در سال ۱۸۶۳ توسط میس برادون Miss Braddonو در لغتنامه ای به نام «لغتنامه جدید انگلیسی The New English Dictionary » به کار برده شد.[4]
برداشت جدید از کلمه کارتون معمولا در فرهنگنامه ها غیر از مواردی که مربوط به گذشته بود، عبارت است از:
- یک صفحه کامل طراحی شده از جمله طراحی های کمیک، طنز و فکاهی با موضوعات سیاسی و اجتماعی
- کمیک استریپ
- فیلم های پویانمایی (انیمیشن)
در ایران معمولا این کلمه تنها در مورد فیلم های پویانمایی به کاربرده می شود و در مواردی نظیر طرح های طنز و فکاهی، کمیک و کمیک استریپ ها معمولا از کلمه کاریکاتور استفاده می شود.[5]
پانویس
- کتاب پرونده کاریکاتور - جلد ۱.
- کتاب پرونده کاریکاتور - جلد ۱.
- pictorial paradoy
- کتاب پرونده کاریکاتور.
- کتاب پرونده کاریکاتور.
جستارهای وابسته
منابع
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ کارتون موجود است. |
- انیمیشن از نخستین گامها تا اعتلا. بهروز غریب پور. دانشگاه هنر. چاپ اول. ۱۳۷۷