پژوهشگاه مواد و انرژی

هسته اولیه پژوهشگاه مواد و انرژی در سال 1347 با تاسیس آزمایشگاه خواص مواد در دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف (دانشگاه صنعتی آریامهر سابق) شکل گرفت. سپس در سال 1351 به­ صورت آزمایشگاهی مستقل تحت عنوان " آزمایشگاه خواص وکاربرد مواد"(Materials Research and Application Laboratory M.R.A.L)، با مشارکت دانشکده برق  و دانشکده فیزیک در دانشگاه صنعتی شریف آغاز به کار کرد.

در اولین اساس ­نامه پژوهشگاه سال 1353 مصوب هیات وزیران و با ریاست دکتر سیاوش وجدانی، در چهار بخش تحقیقاتی آلودگی هوا، مواد، انرژی و الکترونیک و کامپیوتر؛ با هدف ایجاد ارتباط با صنایع داخلی و رفع مشکلات فنی و اساسی آن­ها، فعالیت خود را به­ طور مستقل به عنوان" مرکز پژوهش­ های خواص و کاربرد مواد و نیرو " شروع کرد.

در سال ۱۳۶۱ هیات وزیران، انتزاع مركز را از دانشگاه صنعتی شریف، تصویب و آن را به طور مستقل از واحدهای وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام کرد.

در سال ۱۳۶۵، آزمايشگاه ­های مركز به محل استقرار دائمی و فعلی خود واقع در مشكين دشت كرج منتقل شدند و برگزاری دوره های مشترك كارشناسي ارشد در رشته مهندسی مواد-سراميك، با همكاری دانشگاه علم و صنعت آغاز شد.

در سال ۱۳۶۹ برگزاری دوره دكترای مواد - گرايش سراميك با همكاری انستيتو سراميك شانگ­های چين آغاز گرديد.

در سال ۱۳۷۱ طبق رای شورای گسترش آموزش عالی مركز پژوهش های خواص و كاربرد مواد و نیرو به "پژوهشگاه مواد و انرژی" تغییر نام یافت و مجوز برگزاری دوره كارشناسی ارشد مستقل به پژوهشگاه اعطا شد. در سال 1373، پژوهشگاه مجوز اخذ دانشجوی دکتری در رشته مهندسی مواد را به ­طور مستقل دریافت نمود.

در دومین اساس­ نامه پژوهشگاه  سال 1372 مصوب شورای گسترش آموزش عالی، اهداف و وظایف پژوهشگاه با سه پژوهشکده؛ سرامیک ( گروه های فراوری مواد سرامیکی، سرامیک­ های سلیکاتی و سرامیک­ های مهندسی)، پژوهشکده نیمه­ هادی­ها ( گروه های شناخت مواد، رشد بلور، ساخت قطعات و کامپیوتر) و پژوهشکده انرژی ( گروه های انرژی خورشیدی، تبدیل و ذخیره انرژی و محیط زیست و انرژی) تعیین شد. در سال 1389 پژوهشکده فناوری نانو و مواد پیشرفته، پیرو اجرای مصوبه دهمین نشست هیات امنای پژوهشگاه و تائید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل شد. 

بخش های اصلی پژوهشگاه شامل حوزه ریاست، معاونت مالی، اداری و پشتیبانی، معاونت پژوهش و تحصیلات تکمیلی، معاونت فناوری، پژوهشکده ها و مرکز رشد می باشد.

این پژوهشگاه از 4 پژوهشکده سرامیک، انرژی، نیمه هادی­ها و فناوری نانو و مواد پیشرفته تشکیل شده‌است كه در ۱۲ گروه تخصصی به فعالیت های تحقیقاتی در زمینه های مرتبط با مواد و انرژی می پردازند.

پژوهشگاه دارای 70 نفر عضو هیات علمی و 139 نفر عضو غیر هیات علمی، 200 دانشجوی کارشناسی ارشد (در حال تحصیل) در رشته های مهندسی مواد (سرامیک،نانو مواد،شناسایی و انتخاب)، مهندسی پزشکی (بیو مواد)، مهندسی انرژی های تجدید پذیر – فیزیک (ماده چگال) و 90 دانشجوی دکتری (در حال تحصیل) در رشته های مهندسی مواد – مهندسی پزشکی (بیومواد) می باشد.

مساحت کل پژوهشگاه 220150 متر مربع ( 22 هکتار) است که دارای حدود 30 هزار متر مربع بنا، مشتمل بر فضاهای آموزشی، اداری، آزمایشگاه، کارگاه، پایلوت، کتابخانه، سالن اجتماعات، خوابگاه و مجموعه ورزشی است.  

1- پژوهشکده انرژی

پژوهشکده انرژی از بدو تاسیس پژوهشگاه تحت عنوان " بخش آلودگی هوا " و به منظور تحقیق و مطالعه و ارزیابی منابع انرژی­ های تجدیدپذیر راه اندازی شد. در حال حاضر با سه گروه انرژی خورشیدی، تبدیل و ذخیره انرژی و محیط زیست و انرژی فعالیت می کند.

2- پژوهشکده نیمه هادی­ها

نقطه آغازین پژوهشگاه مواد و انرژی از پژوهشکده نیمه هادی­ها شروع شده است. در سال 1353 و از  بدو تاسیس مرکز پژوهش­ های خواص و کاربرد مواد و نیرو در دانشگاه صنعتی شریف، به عنوان بخش مواد نیمه رسانا ( گروه ساخت و قطعات کنونی) کار خود را آغاز کرد و با سه گروه رشد بلور، ساخت قطعات و شناخت مواد در حال فعالیت می باشد.

3- پژوهشکده سرامیک

این پژوهشکده از بدو تاسیس پژوهشگاه با نام بخش مواد فعالیت خود را آغاز کرد. در سال 1372 و تشکیل پژوهشکده سرامیک، با سه گروه سرامیک­ های مهندسی، سرامیک­ های سلیکاتی و فراوری مواد اولیه کار خود را آغاز کرد.

4- پژوهشکده فناوری نانو و مواد پیشرفته

این پژوهشکده در ابتدا در سال 1383 ، تحت عنوان گروه نانو مواد تشکیل شد. در تیرماه 1384 اقدام به راه ­اندازی آزمایشگاه تخصصی الکترو شیمی نمود. این پژوهشکده دارای سه گروه نانو مواد، مواد و فناوری­ های زیستی و تکنولوژی سطح و لایه نازک می­ باشد.

توانمندی ها

تحقیق در زمینه عوامل آلودگی محیط زیست و اندازه گیری آنها، تصفیه پساب‌های صنعتی، شیرین سازی آب، بکارگیری تمامی مباحث مربوط به انرژی خورشیدی، ساختمان انرژی صفر، مواد پزشکی و ایمپلنت ها، مواد بسته بندی و آنتی باکتریال و ضد لک نانویی، کنترل خوردگی فلزات شکل دهی و شبیه سازی فرایندهای تولید مواد فلزی، بکارگیری سرامیک ها و کامپوزیت ها در صنایع پیشرفته الکترونیک، صنایع فلزی و ..، تخلیص مواد گرانبها، شناسایی و ترمیم اشیای باستانی، باتری و حسگرها، ساخت تجهیزات و ادوات شناسایی مواد و سطوح و سایر حوزه های مرتبط با مواد و انرژی های نو از مهمترین فعالیت های پژوهشگاه می­ باشد.

رسالت پژوهشگاه

مشارکت در ارتقا و بهبود شرایط زندگی مردم از طریق:

- انجام پژوهش‌های بنیادین به منظور تولید علمی که به فناوری برسد.

- انجام تحقیقات کاربردی منجر به کسب فناوری‌های مرتبط با تولید و مصرف انرژی و توسعه مواد پیشرفته.

- تجاری‌سازی فناوری‌ها و ارائه دستاوردها به جامعه.

- تربیت پژوهشگران خبره، خلاق، کارآفرین و کارآمد.

«تاریخچه پژوهشگاه». پژوهشگاه مواد و انرژی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۳.

• سایت پژوهشگاه مواد و انرژی
• شبکه نانو فناوری جهان اسلام
• کانون هماهنگی کاربرد سلول‌های خورشیدی