پهلوی کتیبه‌ای
پهلوی کتیبه‌ای ساسانی یک شیوه نوشتاری برای زبان فارسی میانه بوده است.
| پهلوی کتیبه‌ای | |
|---|---|
 Inscribed stone block from the Paikuli inscription | |
| نوع | Abjad |
| زبان‌ها | Middle Iranian languages |
| دورهٔ زمانی | 171–38 BC |
| سامانهٔ مادر |
Aramaic alphabet
|
| ایزو ۱۵۹۲۴ | Phli, 131 |
| جهت | راست به چپ |
| مخفف یونیکد | Inscriptional Pahlavi |
| دامنه یونیکد | U+10B60–U+10B7F |
_104.jpg.webp)
از شواهد اولیه می توان به کتیبه نوشته های پهلوی بر روی سکه ها و مهرها و سنگ نوشته های پادشاهان ساسانی و سایر افراد برجسته مانند کارتیر اشاره کرد.
در اواخر دورانی که زبان فارسی میانه گویشورانی داشته است برای سکه ها و نیز سنگ نوشته ها از همان خط پهلوی کتابی به جای کتیبه ای استفاده می شده است.
حروف
پهلوی کتیبه ای از 19 حرف غیر متصل استفاده می کند [1] [2]:
| نام [A] | تصویر | پیامک | IPA [3] |
|---|---|---|---|
| الف |  |
𐭠 | / a /، / aː / |
| بث |  |
𐭡 | / b / ، / w / |
| گیمل |  |
𐭢 | / ɡ / ، / j / |
| دلت |  |
𐭣 | /دی جی/ |
| او |  |
𐭤 | / ساعت / |
| واو آیین رش |  |
𐭥 | / w / ، / ʕ / ، / r / |
| زایین |  |
𐭦 | / z / |
| هث |  |
𐭧 | / h / ، / x / |
| تت |  |
𐭨 | / tˤ / |
| یود |  |
𐭩 | / j / ، / eː / ، / iː / ، / d̠͡ʒ / |
| کاف |  |
𐭪 | / k / ، / ɡ / |
| لامده |  |
𐭫 | / l / ، / r / |
| مم قوف |  |
𐭬 | / m / ، / q / |
| راهبه |  |
𐭭 | / n / |
| سامخ |  |
𐭮 | / s / ، / h / |
| پلی اتیلن |  |
𐭯 | / p / ، / b / ، / f / |
| Sadhe |  |
𐭰 | / t̠͡ʃ / ، / d̠͡ʒ / ، / z / |
| شین |  |
𐭱 | / ʃ / |
| تاو |  |
𐭲 | / t / ، / d / |
شماره ها
پهلوی کتیبه ای اعداد خاص خود را دارد:
| مقدار | 1 | 2 | 3 | 4 | 10 | 20 | 100 | 1000 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| امضاء کردن | تصویر |  |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| پیامک | 𐭸 | 𐭹 | 𐭺 | 𐭻 | 𐭼 | 𐭽 | 𐭾 | 𐭿 | |
اعداد از راست به چپ نوشته می شوند. اعداد بدون ارتباط عددی معنادار به یکدیگر افزوده می شوند. به عنوان مثال ، 24 به صورت 𐭽𐭻 نوشته می شود (20 + 4). [1]
یونیکد
نسخه پهلوی کتیبه ای با انتشار نسخه 5.2 یونیکد در اکتبر 2009 به این استاندارد اضافه شد.
بلوک یونی کد مربوط به پهلوی کتیبه ای U + 10B60 – U + 10B7F است:
| پهلوی کتیبه ای [1][2] | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+10B6x | 𐭠 | 𐭡 | 𐭢 | 𐭣 | 𐭤 | 𐭥 | 𐭦 | 𐭧 | 𐭨 | 𐭩 | 𐭪 | 𐭫 | 𐭬 | 𐭭 | 𐭮 | 𐭯 |
| U+10B7x | 𐭰 | 𐭱 | 𐭲 | 𐭸 | 𐭹 | 𐭺 | 𐭻 | 𐭼 | 𐭽 | 𐭾 | 𐭿 | |||||
| نکات: | ||||||||||||||||
گالری
.jpg.webp)
سکه اردشیر اول (r. 224–42) با نوشته های پهلوی کتیبه ای
منابع
- Everson, Michael; Pournader, Roozbeh (2007-08-24). "L2/07-207R: Proposal for encoding the Inscriptional Parthian, Inscriptional Pahlavi, and Psalter Pahlavi scripts in the SMP of the UCS" (PDF).
- Livinsky, BA; Guang‐Da, Zhang; Samghabadi, R Shabani; Masson, Vadim Mikhaĭlovich (March 1999), Dani, Ahmad Hasan, ed., History of civilizations of Central Asia, Multiple history, 3. The crossroads of civilizations: A.D. 250 to 750, Delhi: Motilal Banarsidass, p. 89, ISBN 978-81-208-1540-7.
- Daniels, Peter T.; Bright, William, eds. (1996). The World's Writing Systems. Oxford University Press, Inc. pp. 518. ISBN 978-0195079937.