ویدا قهرمانی

ویدا قهرمانی در سال ۱۳۱۶ در تهران به دنیا آمد. در سال ۱۳۳۳ فعالیت سینمائی خویش را آغاز کرد. جوانی، زیبائی و استعداد او سبب شد که بلافاصله در فیلم چهار راه حوادث به کارگردانی ساموئل خاچیکیان در نقش مقابل ناصر ملک‌مطیعی که در اوج شهرت سینمائی خود بود قرار گیرد. شرکت دختری هیجده ساله در فیلم فارسی اقدامی متهورانه بود که تا آن تاریخ در سینمای نوپای آن زمان سابقه نداشت. جامعه، همانند تمام پدیده‌های دیگر در ایران تحت تأثیر رابطه‌ها و ضابطه‌های مرد سالاری بود و شرکت دختری را در فیلم برنمی‌تافت و صلاح نمی‌دانست. زنانی که در انگشت شمار فیلم‌های فارسی نقشی ایفا می‌کردند یا به دلیل سابقه تئاتری یا خوانندگی شناخته شده بودند یا از مرز ازدواج گذشته بودند. قهرمانی که در خانواده‌ای پیشرو متولد شده و از حمایت پدری صاحب منصب و تحصیل کرده در اروپا و مادری فرهنگی برخوردار بود، از پشت میز دبیرستان به جلوی دوربین فیلم‌برداری رفت.[4][5]

اخراج او از دبیرستان و محرومیت از تحصیل به «جرم» بازی در فیلم، برخی از تبعات بازیگری او بود. ویدا با پایداری و ادامه راه هنریش، راهگشایی شد برای دختران جوان و با استعداد دیگر که برای رسیدن به هدفشان کوشا و مقاوم باشند.

ویدا قهرمانی پس از بازی در فیلم‌های به یاد ماندنی و تاریخ ساز صنعت سینمای ایران همچون چهارراه حوادث، طوفان در شهر ما، فریاد نیمه شب، فردا روشن است و آتش و خاکستر در مقابل هنرپیشگان بنامی چون ناصر ملک‌مطیعی، محمدعلی فردین، آرمان هوسپیان، حسین دانشور، گرشا رئوفی، بهروز وثوقی و … و کارگردانان معروفی همچون ساموئل خاچیکیان، آرامائیس آقامالیان، سردار ساگر، خسرو پرویزی و … و کسب تجربه، خود اقدام به تهیه فیلمی نمود به نام آخرین نسل خان که برای نمایش نام آن به عشق و انتقام تغییر یافت و کاری بود مشترک با فردین، داویت یقیازاریان و احسانی.[5]

ویدا همین‌طور به مدت دو سال تهیه‌کننده و مجری برنامه‌ای ابتکاری و بسیار موفق و پربیننده تلویزیونی به نام جاده شانس در اولین ایستگاه تلویزیونی ایران «تلویزیون ثابت پاسال» بود که جاذبه آن باعث جلب پشتیبانی اقتصادی کمپانی‌های خارجی مانند شرکت هواپیمائی «لوفت هانزا» یا وسایل آرایشی «لائورا» و غیره به وسایل ارتباط جمعی ایران شد.

او همچنین مبتکر کافه نگارخانه به نام موند و دانسینگ رستورانی به نام کوچینی است که هر دو با هدف به وجود آوردن محیطی ثابت برای نمایش استعدادهای هنری و جوان در رشته‌های نقاشی، مجسمه‌سازی و موسیقی پایه‌گذاری شد و گروه بلک کتز با فرهاد مهراد، ابی، حسن شماعی‌زاده از جمله جوانانی بودند که در کانونی به نام کوچینی، هنر و خلاقیت خود را پرورش داده و به شهرت رسیدند.[10][11]

ویدا برای چند سال در انگلستان به تحصیلاتش در رشته کارگردانی تلویزیون و تهیه برنامه‌های کودکان ادامه داد و پس از بازگشت به ایران در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مربی تئاتر خلاقه کودکان و نوجوانان بود، بالاخره در سال ۱۳۵۵ موفق به تکمیل دوره دبیرستان و ورود بلافاصله به دانشکده برای دوره «آموزش قبل از دبستان» شد و در سال ۱۳۵۸ با پذیرش دانشگاه برای دوره کارشناسی ارشد وارد آمریکا شد، با هدف گسترش معلومات و تجربه سیستم‌های مدرن آموزشی و برگشت و استفاده از آن در پیشبرد آموزش و پرورش در گوشه و کنار ایران. که اقامت در آمریکا ادامه پیدا کرد.[6]

ویدا قهرمانی عضو سندیکای هنرپیشگان آمریکا، و مشاور هنری و همکار گروه نمایشی سازمان غیرانتفاعی ریسمان طلایی (Golden Thread productions) در سانفرانسیسکو بود، که چندین سال است به همت ترنج یقیازاریان «دخترش» تأسیس و به‌طور فعالانه‌ای کوشش در گسترش فرهنگ ایران و خاورمیانه و شناسائی بیشتر آن به دنیای غرب از طریق تئاتر و ادبیات غنی ایران دارند و در فستیوال سالانه «نمایشنامه‌های کوتاه» که شرط اصلی آن طرح مسائل خاورمیانه است، هر سال از سراسر جهان نمایشنامه‌ها به مرکز سازمان فرستاده می‌شود و از میان آن به قضاوت هیئت متخصص ده نمایشنامه انتخاب شده و پس از استخدام کارگردان و بازیگران و تیم فنی و تمرینات مفصل در زمانی معین به روی صحنه می‌آید.[6]

ویدا قهرمانی علاوه بر صحنه تئاتر در فیلم‌هایی نیز در آمریکا شرکت داشته‌است. از جمله فیلم‌هایی که او در خارج از ایران بازی کرده‌است، می‌توان به فیلم هزاران سال دعاهای خوب به کارگردانی وین ونگ اشاره کرد.[6][12]

قهرمانی، ویدا (۱۳۸۴). عروسی خاله و …. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان. شابک ۹۶۴-۸۵۶۴-۰۸-۶.

قهرمانی، ویدا (۲۰۱۶). روشنگر، مجید، ویراستار. سفر خاش: ماه عسل. لس آنجلس. شابک ۹۷۸-۱۵۳۰۷۴۷۹۸۶.

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به ویدا قهرمانی در ویکی‌گفتاورد موجود است.

• اولین بوسه در سینمای ایران - ویدا قهرمانی
• گفتگوی صدای آمریکا با ویدا قهرمانی
• خاطرات ویدا قهرمانی از سینمای ایران در کانون سخن، لس آنجلس
• «ویدا قهرمانی از «چهارراه حوادث» می‌گوید».