ولایت قطغن
ولایت قطغن یکی از ولایت‌های پیشین و بزرگ افغانستان بود در آن زمان ولایت‌های فعلی بغلان، قندوز و تخار را شامل می‌شد و مرکز آن شهر بغلان بود که در سال ۱۹۶۳ (میلادی) از بین رفت. از قرن ۱۹ تا سال ۱۹۶۳ (میلادی) ولایت قطغن و همسایه او ولایت بدخشان به یک ولایت واحد به نام ولایت قطغن-بدخشان یاد می‌شد و این دو ولایت بزرگ توسط یک حاکم اداره می‌شد.
جستارهای وابسته
قَطَغَن ولایتی قدیمی در شمال افغانستان، تقریباً مطابق با تخارستان قدیم. از شرق به بدخشان، از غرب به مزار شریف، از شمال به رودخانۀ جیحون و از جنوب به رشتۀ اصلی کوه های هندوکش محدود است. این رشته کوه ولایات کابل و قطغن را از یکدیگر جدا می کند. شهرهای عمده آن عبارت اند از بغلان، پل خمری، تالقان (طالقان)، خان اباد، و قندوز. قطغن ناحیه ای بارآور و حاصل خیز است که رودخانه های گوکچه، قندوز، بنگی، فرخار و تالقان، از ریزابه های رودخانه جیحون، آن را آبیاری می کنند. فصل های بهار و پاییز آن معتدل است و تابستان های گرم و زمستان های سرد دارد. گندم، جو، پنبه، لبو، برنج، کنجد، انواع سبزیجات و میوه ها در آن تولید می شود. قطغن از غنی ترین نواحی تولید گندم در افغانستان است. مرکز آن شهر خاناباد بود و بعدها به سبب آب و هوای مناسب بغلان جانشین آن شد. نام قطغن ظاهراً در اواخر قرن ۱۱ و اوایل قرن ۱۲ق و پس از استقرار طایفۀ قطغنی، از اتباع سابق امیر سبحان قلی خان هشترخانی، امیر بخارا در قندوز، معمول شد. اینان پس از مدتی حکومت ناحیه را به دست گرفتند و تا اواخر قرن ۱۳ق بر این مقام باقی بودند. نخستین عضو این خاندان، بیگ مراد خان ( ـ۱۱۱۰ق) نام داشت. قطغن از لحاظ باستان شناسی و آثار تاریخی و ما قبل تاریخ، ناحیه ای غنی است و در سه منطقۀ خوست و فرنگ، قندوز و قلعۀ زال آثار باستانی یافت شده است.