هلیساد

در باره علت نامگذاری هلیساد دیدگاههای مختلفی وجود دارد که برخی از آنها چنین است:

1- بلعید: چنانکه گفته شد در کتاب ریاض الفردوس خانی ، جایی که روستاهای بندانی سردسیر را نام می برد ، از روستای «بلعید» یاد می کند. هر چه تحقیق کردم که محل و جایگاه این روستا کجا می تواند باشد ،چیزی دستگیرم نشد. به احتمال قوی اصل و نام صحیح «بلعید» باید « هلیسعد» باشد. شاید نویسنده کتاب به دلیل ناآشنایی با منطقه و روستاهای آن و یا اشتباهاً به صورت « بلعید» آن را نگارش کرده باشد و یا حتی ممکن است در متن اصلی «هلیسعد» بوده با گذشت زمان ناخوانا شده و در نوشته ها و نسخه هایی که از متن اصلی رونویسی شده و چاپ گردیده ، بلعید ذکر شده است.

2- هالو سعد – خالو سعد: شالوسعد برخی نیز بر این باور هستند که جد یا بزرگ گروهی که از رامهرمز به این منطقه کوچ کرده اند ، شخصی به نام « سعد» بود که به « هالو سعد» یا خالو سعد و یا ، شالوسعد که ، در تناسب طایفه اورک ایلات دیناران محسوب می گردد به این دلیل مهاجرین با ورود به منطقه ، محل سکونت جدید خود را به نام پدر یا بزرگ خود نامگذاری کردند. البته در اسنادی که شجره نامه اهالی در آن ذکر شده است ، شخصی به نام سعد دیده نمی شود. به نظر می رسد که قبل از ورود شیرالی های رامهرمز به این منطقه ، نام آن هلیساد بود و شاید هالو سعد یا خالو سعد یا شالوسعد ، سالها پیش از ورود مهاجران ، این منطقه را مجدداً آباد و به نام خود نامگذاری کرده باشد.

3-هلیزار– هلیسار - هلیساد: از نظر عده ای دیگر چون از زمان های بسیار قدیم ، باغ های زیادی در منطقه هلیساد وجود داشته است و مهمترین محصولی که از این باغ ها برداشت می شد ، هلو بود که در گویش محلی « هلی» گفته می شد ، این منطقه به هلیزار و بعدها هلیسار (مانند چشمه سار ،کوهسار ، درختزار) شهرت پیدا کرد یعنی جایی که هلو فراوان دارد و با گذشت زمان به هلیساد تغییر نمود. لازم به ذکر است که در برخی مناطق ایران از جمله گیلان و مازندران به آلوچه جنگلی « هلی » می گویند.

4- هلو سعد- هلیساد: عده دیگری نیز می گویند که چون باغ های هلو متعلق به شخصی به نام «سعد» بود ، این منطقه هلو سعد نام گرفت که در گویش محلی هلیساد گفته می شد.

5- عالی صاد : در برخی از اسناد محلی نیز نام منطقه به صورت « عالی صاد» نوشته شده است که مفهوم آن نامشخص است و شاید نویسنده اسناد در نگارش مرتکب اشتباه شده باشد. در بین بختیاری ها از واژه « عالی» در نامگذاری اشخاص استفاده می کردند.

6- آلی سیا – آلوسیاه: بعضی نیز معتقد هستند که باغ های « آلو»ی سیاه در منطقه فراوان بوده است و به همین دلیل منطقه نام آلی سیاه به خود گرفت و به تدریج به هلیساد تبدیل شد.چنانکه گفته شد در برخی مناطق به آلوچه جنگلی « هلی» می گویند و شاید به دلیل فراوانی آلوچه های جنگلی در این منطقه ، نام هلی سیاه یا آلی سیا بر آن اطلاق گردید. شاید هم این باغ ها متعلق به شخصی به نام «سیاه» بود.

اهالی هلیساد در ۲۳ روستا در قالب یک دهستان سکونت دارند که عبارتند از: وره زرد ، ده کهنه ، سر زرد، ملک شیر ، تولدان اولیاء ، تولدان سفلی، سرکنه ، دهنو ، دره قحطی ،کنه می ،چلدان( حاجی حسنی)،شهرک کاظمیه ، سرمازه ،کاهیدان، شیاسی، قائیدان ، رفن ، اسلام آباد ، تیل،سردشت ، آب تلخک ، سرقلعه ، بابا حمزه.

مرکز این دهستان، روستای ده کهنه هلو سعد است.

این سرزمین از طوایف (اورک ، بندانی) می باشند مهاجرین از دیگر اقوام با پیوند خویشاوندی از حمایت های اقوام وخویش سبیی برخوردار گشته که این مهاجرین با توجه به مهاجرت فردی عمومآ فاقد رابطه با سرزمین مادری می باشند.البته این طوایف احساس نیاز به هویت بختیاری پیدا می کنند.در تقسیم طوایف سکنه هلوسعد باید عمده طوایف را از.بندانی ها.دانست که ساکنین.رفن و.قاییدان و شیاسی هستن شیرالی های هلوسعد از رامهرمز بوده و گروهی از لنجانات مهاجرت نموده اند و گروهی هم اصالتا اورک و از طایفه لجم اورک هستن اصولا منطقه هلوسعد ریشه در بختیاری و تعلق به فرهنگ بختیاری دارد هویت سازی ثانوی و تلاش برای گره خورن به هویت دیگر از طوایف بختیاری نمی تواند مشکل هویتی گروهی از مهاجرین را مرتفع نماید هویت در ساختار فرهنگی و قومی و ریشه در سرزمین بختیاری دارد نمی توان با هویت سازی ثانوی خود را صاحب هویت اولیه دانست پشتوانه سببی و.نسبیت ، خارج از هویت اولیه است و یا به تعبیری نمی.توان سکنی شدن را دلیل بر هویت اولیه دانست لذا مهاجرت اصالت ثانوی را تثبیت نمی کند.

طایفه اورک یکی از طوایف دینارونی و بزرگترین طایفه در قوم بختیاری چه از نظر تاریخی و ایلیاتی و همینطور از نظر جمعیت و وسعت اراضی ایل است. که محل سکونتش در خطه رود بازفت ، دینارون ، میانکوه ، دهدز ، شلیل ، سرخون ، اردل ، ایذه ، اهواز ، باغملک ، شهرکرد ، مسجدسلیمان و... که بیشتر آنها در خوزستان و نیمی در چهارمحال و بختیاری و اصفهان...زندگی می کنند.این طایفه در طول تاریخ شامل خوانین و کلانتران زیادی بوده و مردمان مهمان نوازی دارد. طایفه اورک شامل طوایف زیر است:

چهاربنیچه

جلالی

هلیسادی

شیرانی

اولادحاجعلی

باتولی

ممسنی

ترابی

لجمیر اورک

موزرمی

زندی

لندی

شهپیری

غلامی

حسین غلامی

ناصری

ورناصری

قلعه سردی

گل بامکی

گوزلکی

کی شیخ عالی

آل داوودی

حضوری

بحوضی

پسکمن

قنبری

خواجه

خدابخشی

مشایخ چهل تنان

شیوندی

اورک شالو

عرب شیرانی

غریبی

سادات موسوی

سادات حسینی

تش های لجمیر اورک :

آراحمدی

کری

گپی

جیره

سخندری

بلیل

رشیدی

اسماعیل وندی

اسیوند(محمودی)

اوندی

نادری

درویش ممون

تیره های بندونی باب :

هلوسعدی

شیران

بوگری

شیاسی

سوتکی

سراواکی

بنی مسن

بنی سرتنگی

رفن

قائدان شیاسی

قنبری

کوه بزیمنی، امام زاده سید نور الدین، امام زاده قاسم، امام زاده جعفر، مادر دختر رفن، زینب خاتون، شاه جمشید، امتداد رودخانه کارون (دالگیر)

هرساله در ای منطقه در ایام عید نوروز مسابقات فوتبال تحت عنوان جام هلیساد در زمین خاکی دهکنه ویا شیاسی برگزار می‌شودو این مسابقات از طرفداران زیادی در منطقه برخوردار است.