نشانگان کاپگراس

این نشانگان کمیاب در زن‌ها کمی بیشتر از مردها دیده می‌شود. گاهی این نشانگان را زیر پریشانی‌های هذیانی دسته‌بندی می‌کنند و گاهی نیز آن را از نشانه‌های اسکیزوفرنی به‌شمار می‌آورند.

شرط بایسته برای گرفتاری بدین نشانگان پریشانی در واقعیت سنجی است که برآمده از فرایندی روان‌پریشی است. «کاپگراس» سرشت ویژهٔ این پندار خردپریش (هذیان) را برآمده از احساس بیگانگی و گرایش به بدگمانی و ناباوری دانست. جدا شدن اجزای دریافت و شناخت (که به خودی خود باید به یکدیگر پیوسته باشند) از هم، می‌تواند برآمده از عصب‌روان‌شناسی مربوط به درست کار نکردن لوب پاریتال(لوب آهیانه‌ای) باشد. نشانگان کاپگراس را از دیدگاه روان‌پویشی نیز می‌توان بررسید. بیمار شخص موردنظر را از خود رانده و ویژگی‌های بدی را به او بر می‌بندد، ولی چون خود را گناهکار می‌یابد و گرایشهای دوگانه [مهر و بیزاری همزمان از کسی یا پدیده‌ای] دارد، نمی‌تواند احساس خود را هشیارانه بپذیرد. از این رو آنچه را که خود به آن کس حس می‌کند، به جانشین او برمی‌خواند و پیوند می‌دهد که از دید بیمار فریبکاری بیش نیست و بدین‌گونه به آسانی و درستی می‌توان آن کس را از خود راند.

فرجام این پریشانی به کارایی درمان روان‌پریشی بستگی دارد. این پریشانی همچون دیگر نشانه‌های روانی، بیشتر به درمان دارویی، دست‌کم تا اندازه‌ای، پاسخ می‌دهد.

• پورافکاری، دکتر نصرت‌الله، ترجمه فارسی روانپزشکی کاپلان سادوک، انتشارات آزاده، جلد دوم، برگه:۳۹۸