ناپیریشا

ناپیریشا (انگلیسی: Napirisha‎)[1] ایزد شناخته‌شده در تمدن ایلامی از منطقه انشان بود و حداقل از اواخر هزاره سوم قبل از میلاد، خدای اصلی و مورد ستایش پادشاهان بوده‌است. نام وی در زبان ایلامی ناپیر به معنی خدای بزرگ است. در متن‌ها و کتیبه‌های میخی، این کلمه با استفاده از اندیشه‌نگاشت گال (به معنی بزرگ در سومری) نوشته شده‌است که تا مدت‌ها دارای تفسیر صحیحی نبود. ناپیریشا به عنوان ایزدی انسان‌نگار و غالباً با شکل یک مار، به عنوان نمادی از منشأ و خاستگاه آب‌ها به همراه دریاها و دریاچه‌ها مجسم می‌گردید[2] بنابراین، چنین محتمل است که شباهت‌هایی با خدای میان‌رودان انکی (خدای سومری) که ایزد و حاکم آب‌های نخستین بوده داشته‌است. در ایلام، ناپیریشا نزدیک به شخصیت هومبان، خدای بزرگ شهر باستانی آوان بود که جایگزین او به عنوان ایزد پادشاهان ایلامی در حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد گردید.

کلون در که ناپیریشا را نشان می‌دهد متعلق به قرن ۱۴ پیش از عصر حاضر (گاه‌شماری دوران مشترک) آکروپلیس شوش که امروزه در موزه لوور به نمایش گذاشته‌شده است

در انشان، ناپیریشا معبد اصلی نداشت. به احتمال زیاد، چنین بر می‌آید که ناپیریشا در پناهگاه‌ها و سازه‌های بزرگ مانند کورانگون مورد ستایش قرار می‌گرفته‌است. او (احتمالاً) ایزدی است که به همراه همسرش (احتمالاً کری‌ریشا) و سایر ایزدان دیگر، در نقش‌برجسته‌ها به منظور تأمین آب حیاتی و زندگی‌بخش نقش بسته‌است. معبد بزرگی در دوراونتاش و در نزدیکی چغازنبیل پیرامون شهر باستانی شوش به ناپیریشا و اینشوشی‌ناک اختصاص داده‌شده بود که در کنار زیگورات قرار داشته‌است

منابع
  1. Desset, François. "Nine Linear Elamite Texts Inscribed on Silver "Gunagi" Vessels (X, Y, Z, F', H', I', J', K' and L'): New Data on Linear Elamite Writing and the History of the Sukkalmaḫ Dynasty". Iran. 56 (2). ISSN 0578-6967.
  2. The Royal City of Susa: Ancient Near Eastern Treasures in the Louvre. Metropolitan Museum of Art. p. 118. ISBN 978-0-87099-651-1.

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ناپیریشا موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.