نام خارجی و داخلی
در زبانشناسی، نام خارجی یا نام بیگانه به نامی گفته میشود که دیگران به یک قوم یا یک کشور یا یک منطقه و پدیده جغرافیایی یا یک زبان یا مفاهیم نظیر آن میدهند و نام داخلی یا نام خودی به نامی گفته میشود که اهالی آن قوم یا زبان برای توصیف همان مفهوم به کار میبرند.[1] به عنوان نمونه، واژهٔ «چین» نام خارجی آن کشور است که توسط فارسیزبانان به کار میرود. افرادی که اهل چین هستند و به چینی صحبت میکنند، به آن کشور «چین» نمیگویند بلکه آن را «جونگو» (به چینی: 中國) مینامند. آخری نام داخلی چین محسوب میشود.
اهمیت موضوع
در بعضی کشورها یک پدیده جغرافیایی ممکن است در هر زبانی نام ویژهای داشته باشد در هند حدود ۶۰۰ زبان وجود دارد که بیست زبان آن رسمی است در جنوب آفریقا دوازده زبان رسمی وجود دارد بعضی نامها یا پدیدهها و عوارض جغرافیایی در هر زبان نام خاصی دارد. این نامهای متعدد شناسایی مکانها را مشکل میکند لذا از میان این نامها یک نام بیگانه و یک نام خودی باید رسمیت پیدا کند و استاندارد سازی شود. نام داخلی و خارجی در علم جغرافیا و بیشتر امروزه به دلیل دریانوردی و هوانوردی اهمیت پیدا میکند به همین دلیل گروه نامهای جغرافیایی در سازمان ملل از همه کشورها خواسته است تا با تأسیس انجمنهای تخصصی (در ایران کمیته تخصصی نامنگاری و یکسانسازی نامهای جغرافیایی ایران) نامهای جغرافیایی خود را استاندارد سازی نمایند.[2][3]
سازمان ملل متحد ترجیح میدهد استفاده از نامهای خارجی در عرصهٔ بینالملل به حداقل میزان ممکن تقلیل یابد.[4]
اختلافنظرها و پیچیدگیها
در برخی موراد، نامهای خارجی بار منفی دارند و استفاده از آنان در میان مردم آن قوم ناشایست تلقی میشود. به عنوان مثال، قوم رومانی ترجیح میدهند که با این نام مورد خطاب قرار بگیرند، نه با نام خارجی «کولی» (یا عبارت انگلیسی gypsy که در اصل به معنی «اهل مصر» است، یا عبارت فرانسوی bohémien که در اصل به معنی «اهل بوهم» است).
همچنین در برخی موارد دولت یک کشور استفاده از یک نام خاص را به عنوان نام خارجی یک کشور الزامی میکند. به عنوان نمونه در سال ۱۹۳۵ رضا شاه از کشورهای خارجی خواست تا کشور ایران را با نام ایران خطاب قرار بدهند، و نه با نام پرشیا. در این زمان نام داخلی این کشور «ایران» بود.
پانویس
- Peter Jordan, Hubert Bergmann, Caroline Burgess and Catherine Cheetham, editors, ed. (2010). Trends in Exonym Use. Proceedings of the 10th UNGEGN Working Group on Exonyms Meeting, Tainach, 28-30 April 2010. Hamburg: Verlag Dr. Kovac. ISBN 978-3-8300-5656-0.
- Working group on Exonyms بایگانیشده در ۱ مه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine, United Nations Group of Experts on Geographical Names (UNGEGN).
- «UN document discussing exonyms (PDF)» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در ۱ اکتبر ۲۰۰۹. دریافتشده در ۲۶ مه ۲۰۱۵.
- ضمیمه نسخه فارسی فرهنگ اصطلاحات استانداردسازی نامهای جغرافیایی سازمان ملل ۲۰۰۷
- UN document describing EuroGeoNames (PDF)
- World map of country endonyms
- National Library of Scotland event: "The Place-Name Debate", in conjunction with the 'Trends in Toponymy' conference, Edinburgh University بایگانیشده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine
- UNGEGN Newsletter 31
- دومین همایش همایش ژئوماتیک اردیبهشت ۱۳۸۲ سازمان نقشهبرداری و کمیته یکسانسازی نامهای جغرافیایی. ص ۳۶-۳۷