مگالوپلیس
مگالوپلیس (به انگلیسی: Megalopolis) که گاهی مگاپلیس (به انگلیسی: megapolice) نیز نامیده می‌شود، ابرمنطقه یا ابرشهر[1] به زنجیره‌ای از چند منطقه کلان‌شهری (متروپلیتن) گفته می‌شود که تقریباً در کنار یکدیگر هستند. اگر چه این مجتمع‌ها به‌طور سنتی، مانند مناطق شهری جدا از هم بنیان نهاده شدند به ویژه در سده ۲۱ (میلادی) ابرمناطق در جهان پیشرفته درحال شکل دهی به مجتمع‌های متراکم هستند که از طریق آن تمایز میان یک منطقهٔ مرکزی واحد با یک ابرمنطقه در حال محوشدن است یا حتی یک ابرمنطقه فی‌النفسه در حال تبدیل شدن به منطقهٔ مرکزی یک کلان‌شهر است. چنین مناطقی که در آن‌ها یک منطقهٔ مرکزی به سرعت در حال شکل‌گیری است هرچند صرفاً به این نواحی محدود نمی‌شود مانند دلتای رودخانه مروارید که از زمان شکل‌گیری قسمت مرکزی ابرمنطقه ساحلی جنوب چین را به‌وجود آورد، یا منطقهٔ مرکزی اتحادیه جاکارتا-باندونگ که ابرمنطقه شمال جاوا را شکل می‌دهد، همانند مرکزیت دلتای رود زرد که بخشی از ابرمنطقه ساحلی مرکزی چین است. اصطلاح مطلوب در این باره برحسب کشورها متفاوت است.
تاریخچه اصطلاح
اصطلاح مگالوپلیس توسط پاتریک گدس در کتابش «شهرها در تکامل» در سال ۱۹۱۵ توسط اسوالد اشپنگلر در کتاب «افول غرب» در ۱۹۱۸ و توسط لوئیس مامفورد در کتاب «فرهنگ شهرها» در ۱۹۳۸ که آن را به عنوان نخستین مرحله از بیش شهری‌شدگی و تنزل اجتماعی توصیف کرد. بعدها توسط ژان گوتمن در مطالعه درخشان وی در سال ۱۹۶۱ تحت عنوان «مگالوپلیس: منطقه ساحلی شهری شده در شمال ایالات متحده» برای توصیف زنجیره‌ای از مناطق کلان‌شهری «ساحل خاوری آمریکا» استفاده شد که از بوستون و ماساچوست آغاز شده، در ادامه تا نیویورک، فیلادلفیا و بالتیمور امتداد پیدا کرده و در نهایت به واشینگتن و ویرجینیای شمالی ختم می‌شود. این مفهوم گاهی تحت‌عنوان «بوس واش» شناخته می‌شود.
تعاریف
واژه «مگالوپلیس» صورت تغییرشکل‌یافته غربی از واژه‌ای یونانی است که از دو بخش مگالو: μέγας به معنی بزرگ و پلیس: πόλις به معنی شهر در زبان یونانی پدید آمده‌است که از دید دستوری به معنی شهر بزرگ است. این اصطلاح در معنی به مفهوم ابرشهر نزدیک‌تر است. به دلیل مؤنث بودن واژه پلیس در زبان یونانی، صورت درست این اصطلاح مگالوپلیس است. مگالوپلیس که ابرمنطقه هم نامیده می‌شود، شبکهٔ خوشه‌ای از شهرها است. گوتمن، جمعیت آن‌ها را ۲۵ میلیون نفر مشخص کرد. دوکسایدیس یک مگالوپلیس کوچک را خوشه‌ای مشابه با جمعیت ۱۰ میلیون نفر تعیین می‌کند. آمریکا ۲۰۵۰، برنامه انجمن برنامه منطقه‌ای، ۱۱ ابرمنطقه در ایالات متحده آمریکا و کانادا را فهرست‌بندی می‌کند. از نظر لفظی، مگالوپلیس در زبان یونانی به معنای شهری با اندازهٔ اغراق شده‌است از آنجا که پیشوند - مگالو بیانگر کمیتی اغراق‌شده در اندازه است. مناطق مگاپلیتن در گزارش رابرت ای. لانگ و دآن دهاول از مؤسسه مگاپلیتن در دانشگاه ایالتی و مؤسسه پلی‌تکنیک ویرجینیا در ژوئیه ۲۰۰۵ مورد بررسی قرار گرفتند. مقالهٔ لانگ و نلسون در سال ۲۰۰۷ از ۲۰ منطقهٔ مگاپلیتن که در ۱۰ ابرمنطقه ادغام شده‌اند استفاده می‌کنند. این مفهوم برپایه مدل اصلی مگالوپلیس است. مسیرهای ترابری به‌هم‌پیوستهٔ مدرن، مانند خطوط راه‌آهن و بزرگراه‌ها، بیشتر به توسعه مگالوپلیس‌ها کمک می‌کند. این استفادهٔ هرروزه از مسیرهای عبوری به سراسر مگالوپلیس را به صورت غیررسمی مگالوپینگ (نوعی مصدرسازی؛ به معنی ورود و خروج دائمی و هر روزه از حاشیه به درون مگالوپلیس) می‌نامند. این اصطلاح توسط دیوید گاردن و استفان برتو ساخته شده‌است.
عوامل مؤثر در تشکیل بافت زنجیری از حوزه‌های مادرشهری و ایجاد مگالوپلیس، شامل شرایط طبیعی، زمینه‌های مساعد طبیعی، عوامل اقتصادی، جغرافیای فرهنگی و گذشته تاریخی ناحیه است. هنگام تشکیل یک مگالوپلیس، چشم‌اندازهای طبیعی بین حوزه‌های مادرشهری، به سرعت توسط واحدهای مسکونی، تأسیسات و سازمان‌های شهری اشغال می‌شوند و بافت زنجیری حوزه‌های مادرشهری تقویت می‌شوند. همچنین ممکن است میان حوزه‌های مادرشهری در محدوده مگالوپلیس، زمین‌های نیمه بایر، ملک‌های وسیع، پارک‌های طبیعی و پایگاه‌های نظامی، گسیختگی ایجاد کند. مگالو پلیس‌ها معمولاً به شکل خطی یا کریدوری هستند و اغلب در طول ساحل طبیعی و حوزه‌های منابع معدنی شکل می‌گیرد. مگالوپلیس‌ها تراکم عظیمی از مردم، بانکها، امور تجاری، شرکت‌های بیمه، عمده فروشی، خرده فروشی، مراکز پذیرایی و تفریحی و فعالیت‌های شدید ترابری را در خود جای داده‌اند. همچنین در مگالوپلیس‌ها فعالیت‌های دیگری نظیر مدیریت، نمایندگی‌های مسافربری، سازمان‌های تبلیغاتی، دفاتر وکلای حقوقی، دانشکده‌ها، دانشگاه‌ها و نهادهای پژوهشی نیز صورت می‌گیرد.
منابع
- Fielder, W.; Feeney, Georgiana (1976). Inquiring about Cities: Student text. Holt, Rinehart and Winston. pp. 193, 299. ISBN 978-0-03-089784-9. Archived from the original on 2018-06-25. Retrieved 2018-06-25.