مهرداد اسکویی
مهرداد اسکویی (زادهٔ ۱۳۴۸ در تهران)، فیلمساز، عکاس،[1] تهیهکننده،[2] پژوهشگر و[3] چهرهٔ فرهنگی ایرانی است.[4]وی فارغالتحصیل کارگردانی سینما از دانشکده سینما و تاتر دانشگاه هنر تهران است.[5] در آذر ماه ۱۳۹۹ نشان درجه یک هنری در رشته کارگردانی فیلم مستند با تصویب و تأیید شورای ارزشیابی هنرمندان کشور، به مهرداد اسکویی تعلق گرفت.[6] اغلب آثار فیلمسازی و عکاسی وی در جشنوارههای معتبر ملی و بینالمللی مورد توجه قرار گرفته و جوایز متعدد معتبری را کسب کردهاست.
اسکویی قبل از شروع دبستان خواندن و نوشتن را آموخت. با فیلم کوتاه داستانی «در تاریخ او» در بیست و دو سالگی، به عنوان نماینده انجمن سینمای جوانان ایران به عنوان اولین فیلمساز زیر بیست و پنج سال ایران
(بعد از انقلاب اسلامی) به جشنواره اتحادیه جهانی فیلم کوتاه «یونیکا» در شهر سنت گالن سوییس در سال ۱۹۹۱ حضور یافت. اسکویی تحصیلاتش را در رشته کارگردانی سینما در دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر کامل کرد.[7] در سال ۲۰۱۰ به دلیل فعالیتهای گستردهٔ فرهنگی اش، موفق به کسب عنوان چهره فرهنگی سال جهان از سوی نهاد فرهنگی «پرنس کلاوس» هلند شد.[8] اسکویی عنوان بهترین فیلمساز مستند سال ۲۰۱۶ جهان از جشنواره (تروفالس) آمریکا را از آن خود کرد.[9] در سال ۱۳۸۹ انجمن مستندسازان سینمای ایران جایزه بزرگداشت خود را در جشن خانه سینما، به پاس یک عمر فعالیت مستندسازی به وی اهدا کرد.[10] از اسفندماه ۱۳۸۵ تا اسفندماه ۱۳۸۹ برای مدت دو دوره دوساله عضویت کمیته تخصصی سینمای مستند فرهنگستان هنر ایران را به همراه منوچهر طیاب، خسرو سینایی و محمد رضا اصلانی عهدهدار بود.[11] در سال ۲۰۱۳ فیلم مستند «آخرین روزهای زمستان» و در سال ۲۰۱۶ مستند «رویاهای دم صبح» از ساختههای او بر پردهٔ سینماهای فرانسه اکران عمومی شد. وی جزو هیئت مؤسس و مشاور ارشد مؤسسه انسانشناسی و فرهنگ است.[12] او همچنین در سال ۸۹ با همکاری پژوهشگرانی از رشتههای گوناگون، مرکز میراث تصویری ایران را که متمرکز بر پژوهش روی عکس و کارت پستالهای تاریخ ایران میباشد را بنیان گذاشت.[13] همچنین از اسکویی گفتگوهای مختلفی با شخصیتهای سینمایی و هنری ایرانی و خارجی منتشر شدهاست.[14] از سال ۱۳۷۵ پروژه عکاسی از چهرههای فرهنگ، ادب، دانش و هنر معاصر ایران را جزو برنامههای ثابت خود قرار دادهاست.[15] اسکویی در بیش از صد و چهل جشنوارهٔ معتبر ملی و بینالمللی فیلمسازی و عکاسی عضو گروه داوری بودهاست.[16] همچنین به عنوان سفیر فرهنگی بخش انسان دوستانه سازمان ملل متحد (UCHA) فعالیت میکند.[17]
مهرداد اسکویی | |
---|---|
زادهٔ | ۲۱ شهریور ۱۳۴۸ تهران |
ملیت | ایرانی |
تحصیلات | فارغالتحصیل کارگردانی سینما |
محل تحصیل | دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر |
پیشه | فیلمساز، عکاس، پژوهشگر، گوینده |
آثار | فیلمهای مستند: خانه مادری ام مرداب، از پس برقع، دماغ به سبک ایرانی، روزهای بی تقویم، آخرین روزهای زمستان، رویاهای دم صبح، سایههای بی خورشید |
همسر(ها) | ماندانا کریمی |
فرزندان | آلما اسکویی |
والدین | حسن اسکویی، پروانه عباسی مریدانی |
جایزه(ها) | تندیس بهترین کارگردانی فیلم بلند در جشنواره ایدفا آمستردام ۲۰۱۹، تندیس بهترین فیلم مستند از شصتمین جشنواره فیلم لندن ۲۰۱۶، تندیس بهترین فیلم نیمه بلند در جشنواره هات داکس کانادا ۲۰۰۷، تندیس بهترین فیلم با موضوع حقوق بشر در جشنواره فیلم برلین ۲۰۱۶، تندیس ترو ویژن به عنوان بهترین فیلمساز سال جهان در جشنواره تروفالس آمریکا ۲۰۱۶، تندیس اژدهای طلایی بهترین فیلم در جشنواره کراکو لهستان ۲۰۰۴، تندیس دایره طلایی از جشنواره مونترال کانادا ۲۰۱۶، تندیس شاخ نقره ای برای بهترین کارگردانی فیلم بلند مستند از جشنواره کراکو ۲۰۲۰ |
صفحه در وبگاه IMDb |
زندگی و فعالیتها
مهرداد اسکویی فعالیتهایش را در نوجوانی با بازیگری تئاتر در بندر انزلی شروع کرد. در این شهر یک کانون فیلم تأسیس شد که از جمله فعالیتهای این کانون دعوت از فیلم سازانی چون کیانوش عیاری، امیر نادری و عباس کیارستمی بود تا با حضور و نمایش آثار کوتاه و بلند و مستند خود با علاقهمندان گفتگو کنند.[18]اسکویی در آن میان با کنجکاوی پای تماشای این آثار مینشست و به عنوان کوچکترین عضو کانون فعالیت میکرد. وی اولین فیلم کوتاهش به نام «تولدی دیگر» را در سن ۱۸سالگی با هزینهٔ خود و با فروش کتابهایش ساخت. این فیلم دربارهٔ زندگی یک خانوادهٔ ماهیگیر بود.[19]
اسکویی در کشورهای مختلف جهان زیر نظر اساتیدی چون: آلبرت مایزلز، فردریک وایزمن، ریچارد لیکاک، د. ا پنه بیکر، راس مک ال وی، عباس کیارستمی، ورنر هرتزوگ، مارتین پار، خسرو سینایی، هدی هانیگمان، ویم وندرس، آنتونی مینگلا، سباستیائو سالگادو، میشل شیون، احمد الستی و والتر مرچ به گذراندن دورههای آموزشی مختلف پرداختهاست.[20] وی تاکنون در شهرهای مختلف ایران و کشورهایی چون استرالیا، آمریکا، چک، فرانسه، کرواسی، فنلاند، استونی و انگلیس مسترکلاس فیلمسازی مستند برگزار کردهاست.[21][22] اسکویی تاکنون ۱۵ فیلم کارگردانی کرده که بیش از ۵۵۰ حضور ملی و بینالمللی داشتهاند. کسب بیش از ۱۴۰ جایزه معتبر در زمینه فیلمسازی و عکاسی او رابه یکی از شخصیتهای برجسته فرهنگ و هنر ایران تبدیل کردهاست. فیلمهای اسکویی در جشنوارهها و مراکز دانشگاهی بیش از ۷۰ کشور جهان به نمایش درآمده و مورد نقد و بررسی قرار گرفته شدهاست.[20]
عضویت در «انجمن مستندسازان اروپا(EDN)»، «انجمن مستندسازان جهان(IDA)»، گروه تخصصی فیلم مستند «فرهنگستان هنر»، هیئت مؤسس «انجمن فیلم کوتاه ایران»، «انجمن مستندسازان ایران»، «انجمن ملی عکاسان ایران»، «انجمن عکاسان مطبوعات» از دیگر فعالیتهای اوست.
اسکویی تا کنون جوایز معتبری چون؛ تندیس بهترین فیلم مستند شصتمین جشنواره فیلم لندن(BFI)، جایزه عفو بینالملل از شصت و پنجمین جشنواره فیلم برلین، تندیس بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند و بهترین فیلم کودک و نوجوان از جشنواره ایدفا هلند، جایزه بزرگ هیئت داوران از نوزدهمین جشنواره «فولفریم»، آمریکا، تندیس بهترین فیلم نیمه بلند جشنوارهٔ هات داکس کانادا، تندیس اژدهای طلایی بهترین فیلم جشنوارهٔ کراکو لهستان، جایزهٔ بهترین فیلم مستند جشنوارهٔ مونیخ آلمان، جایزه شاخ نقره ای بهترین کارگردانی فیلم مستند از جشنواره کراکو لهستان، جایزهٔ بزرگ دایره طلایی را از جشنوارهٔ مونترال کانادا را به دست آوردهاست.
مهرداد اسکویی جایزهٔ بهترین مستندساز سال جهان را در فوریه ۲۰۱۶ از سیزدهمین جشنوارهٔ ترو فالس آمریکا از آن خود کرد.[23] همچنین فیلم مستند سینمایی «رویاهای دم صبح» در فهرست نشریه معتبر ویلج ویس آمریکا از بین ۲۵ فیلم برتر سال ۲۰۱۷میلادی جهان، رتبه هفتم را از آن خود کرد.[24] در عین حال این فیلم از سوی وب سایت سینمایی متاکریتیک با امتیاز ۸۵ از ۱۰۰، در رتبه سیونهم برترین فیلم سال ۲۰۱۷ میلادی جهان قرار گرفت.[25] همچنین مرور مجموعهای از آثار «مهرداد اسکویی» در مرکز بینالمللی آرشیو فیلم آنتولوژی آمریکا به نمایش گذاشته شد.[26]
فیلمهای مستند
فیلمهای زیر برخی از فعالیتهای اسکویی در زمینهٔ ساخت فیلم مستند است.
- سایههای بی خورشید (۱۳۹۸)[27]
- رویاهای دم صبح (۱۳۹۴)[28]
- مستندآخرین روزهای زمستان (۱۳۹۰)[29]
- روزهای بی تقویم (۱۳۸۶)[30]
- دماغ به سبک ایرانی (۱۳۸۴)[31]
- مریم جزیره هنگام (۱۳۸۴)[32]
- از پس برقع (۱۳۸۳)[33]
- بیوه مرد (۱۳۸۱)[34]
- رو به جایی دور (۱۳۸۰)[35]
- روژگیران (کارگردانی مشترک با ابراهیم سعیدی، ۱۳۷۹)[36]
- خانه مادریام مرداب (۱۳۷۸)[37]
فیلمهای کوتاه داستانی
برخی از جوایز در جشنوارههای ملی و بینالمللی
- جایزه اصلی بخش «امپراتوری بخشایش» از هفتمین جشنواره فیلم مستند «بوداپست»، بوداپست، مجارستان، ۲۰۲۱ (سایههای بی خوشید)[42]
- جایزه بهترین فیلم معناگرا از نوزدهمین جشنواره بینالمللی فیلم «داکا»، داکا، بنگلادش، ۲۰۲۱ (سایههای بی خوشید)[43]
- جایزه بهترین فیلم بینالملل جشنواره «این دنیای انسانی / this human word»، وین، اتریش، ۲۰۲۰(سایههای بی خوشید)[44]
- تجلیل و تقدیر به عنوان پژوهشگر برتر در حوزه زیباسازی شهر تهران، سازمان زیباسازی شهر تهران، تهران، ایران، دی ماه ۱۳۹۹
- تقدیرنامه هیئت داوران بخش مستند از سی امین جشنواره بینالمللی «فیلمهایی از جنوب»، اسلو، نروژ، ۲۶ نوامبر الی ۶ دسامبر، ۲۰۲۰ (سایههای بی خورشید)[45]
- جایزه بزرگ نانوک، بهترین فیلم مستند از سی و نهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند انسانشناسی ژان روش، پاریس، فرانسه، ۲۰۲۰ (سایههای بی خوشید)[46]
- جایزه حقوق بشر از دوازدهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند «میلنیوم»، بروکسل، بلژیک، ۱۶الی ۲۵ اکتبر، ۲۰۲۰ (سایههای بی خورشید)[47]
- جایزه بهترین فیلم مستند بلند از هیئت داوارن هفتمین جشنواره بینالمللی فیلم «راه ابریشم»، شیان، چین، ۲۰۲۰،(سایههای بی خورشید)[48]
- جایزه فلیچتا فرارو برای بهترین فیلم «بخش ویژه سینمای ایران» در جشنواره بینالمللی فیلم «اکنون خاورمیانه»، فلورانس، ایتالیا، ۲۰۲۰،(سایههای بی خورشید)[49]
- جایزه ویژه هیئت داوران، جشنواره بین الملی فیلم مستند زاگرب داکس، بخش «فیلمهایی که اهمیت دارند»، زاگرب، کرواسی، ۲۰۲۰(سایههای بی خورشید)[50]
- جایزه بهترین فیلم مستند بلند از هشتمین جشنواره بینالمللی تفلیس «سینه داک»، تفلیس، گرجستان، ۲۰۲۰(سایههای بی خورشید)[51]
- جایزهٔ شاخ نقره ای برای بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند، از شصتمین جشنواره بین الملی فیلم کراکو، لهستان، ۲۰۲۰، (سایههای بی خورشید)[52]
- جایزهٔ بهترین فیلم از نطر هیئت داوران دانش آموزی در شصتمین جشنواره بین الملی فیلم کراکو، لهستان، ۲۰۲۰، (سایههای بی خورشید)[53]
- جایزه ویژه هیئت داوارن از هفدهمین جشنوراه بین الملی فیلم مستند بیگ اسکای، مونتانا، ایالات متحده، ۲۰۲۰، (سایههای بی خورشید)[54]
- جایزهٔ بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند از سی و دومین جشنواره بینالمللی فیلم مستند آمستردام «ایدفا»، آمستردام، هلند، ۲۰۱۹، (سایههای بی خورشید)[55]
- انتخاب به عنوان فیلم افتتاحیهٔ سی و دومین جشنواره بینالمللی فیلم مستند آمستردام «ایدفا»، آمستردام، هلند، ۲۰۱۹، (سایههای بی خورشید)[55]
- جایزه بهترین مستند از جشنواره فیلمهای شرقی ژنو، سویس، ۲۰۱۸،(رویاهای دم صبح)[56]
- برندهٔ تندیس دایرهٔ طلایی بهترین اثر مستند از جشنواره سینمای جهان، کبک، کانادا، ۲۰۱۸،(رویاهای دم صبح)[57]
- برندهٔ جایزهٔ بهترین فیلم از نگاه هیئت داوران جوان در «بخش رقابتی»، بوداپست، مجارستان، ۲۳ تا ۲۸ ژانویه ۲۰۱۸،(رویاهای دم صبح)[58]
- برندهٔ جایزهٔ بهترین فیلم به انتخاب هیئت داوران نوجوان در «بخش رقابتی»، بوداپست، مجارستان، ۲۳ تا ۲۸ ژانویه ۲۰۱۸،(رویاهای دم صبح)[59]
- جایزه بهترین فیلم از جشنواره مستند «TRACES DE VIES»، کلرمون فران، فرانسه، ۲۰۱۷،(رویاهای دم صبح)[60]
- جایزه بهترین مستند در چهارمین جشنواره بینالمللی «راه ابریشم»، چین، پکن، ۲۰۱۷،(رویاهای دم صبح)[61]
- لوح تقدیر ویژه هیئت داوران از دوازدهمین دوره جشنواره فیلم «پراوو لودسکی»، سارایوو، ۲۰۱۷،(رویاهای دم صبح)[62]
- جایزه منتقدین و مردمی بیستودومین دوره فستیوال «سینمای مؤلف»، رباط، مراکش، ۲۰۱۷،(رویاهای دم صبح)[63]
- جایزه بهترین فیلم از نگاه هیئت داوران جوان جشنواره فیلم مستند «زاگرب داکس»، کرواسی، ۲۰۱۷،(رویاهای دم صبح)[64]
- تجلیل و تقدیر از مهرداد اسکویی برای یک عمر فعالیت فیلمسازی مستند با سخنرانی خسرو سینایی و اکبر عالمی، فرهنگسرای شفق، شهریور۱۳۹۵[65]
- جایزه پار لورنس از جشنواره انجمن بینالمللی فیلم مستند (آی دی اِی)، لس آنجلس، آمریکا، ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[66]
- جایزه بهترین فیلم مستند بلند از دهمین دورهٔ جشنواره سینمایی آسیا-پاسیفیک (اپسا)، بریزبن، استرالیا، ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[67]
- جایزه بهترین فیلم از دوازدهمین جشنواره بینالمللی فیلم «Move It»، درسدن، آلمان، ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[68]
- جایزه بهترین فیلم با موضوع جوانان از جشنواره بینالمللی «اکس گرواند»، ویسبادن، آلمان، ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[68]
- جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران، جشنواره بینالمللی «اکس گرواند»، ویسبادن، آلمان، ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[68]
- جایزه «اسمارت بی» (SMart Be)از دهمین دوره جشنواره فیلم لیبرته بلژیک، بروکسل، بلژیک، ۲۰ تا ۲۹ اکتبر ۲۰۱۶، (رویاهای دم صبح)[69]
- جایزه بهترین فیلم از نگاه داوران جوان از سیویکمین جشنواره فیلمهای مستقل «اوزنابروک»، آلمان، ۱۹ تا ۲۳ اکتبر ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[70]
- جایزه بهترین مستند بلند از شصتمین جشنواره بینالمللی فیلم لندن (بی اف آی)، لندن، انگلستان، ۵ تا ۱۶ اکتبر ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[71]
- جایزه بهترین فیلم مستند بلند از بیست و ششمین جشنواره بینالمللی فیلم؛ پیامی به بشریت، سن پترزبورگ، روسیه، سپتامبر ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[72]
- کاندیدای بهترین فیلم مستند در جشنواره منتقدین و نویسندگان سینمایی ایران، شهریور ۱۳۹۵، تهران، ایران، (رویاهای دم صبح)
- جایزه ویژه هیئت داوران بخش حقوق بشر در جشنواره فیلم داکیوفست کوزوو، پریزرن، کوزوو، ۵ تا ۱۳ اوت ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[73]
- جایزه ویژه هیئت داوران در جشنواره بینالمللی فیلم کارگردانان جدید، فیلمهای جدید، اسپینیو، پرتغال، ۲۰ تا ۲۷ ژوئن ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[74]
- جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در جشنواره بینالمللی فیلم کارگردانان جدید، فیلمهای جدید، اسپینیو، پرتغال، ۲۰ تا ۲۷ ژوئن ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[74]
- جایزه ویژه هیئت داوران جوان در چهارمین جشنواره بینالمللی فیلم کودک و نوجوان ورشو، ورشو، لهستان، ۱ تا ۱۲ ژوئن ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[75]
- برنده تندیس و جایزه بزرگ از سیزدهمین دوره جشنواره فیلم مستند کرونوگراف، گیشناو، مولداوی، ۱۲ تا ۱۸ می ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[75]
- برنده جایزه ویژه جشنواره برای توجه دادن و شناساندن حقوق زنان از سیزدهمین دوره جشنواره فیلم مستند کرونوگراف، گیشناو، مولداوی، ۱۲ تا ۱۸ می ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[76]
- جایزه بهترین فیلمبرداری برای محمد حدادی از سیزدهمین دوره جشنواره فیلم مستند کرونوگراف، گیشناو، مولداوی، ۱۲ تا ۱۸ می ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[76]
- کاندیدای بهترین فیلم مستند در سی و یکمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند داک فست، مونیخ، المان، ۵ تا ۱۵ می ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[77]
- کاندیدای بهترین فیلم مستند به تهیهکنندگی مهرداد اسکویی، در سی و چهارمین جشنواره ملی فیلم فجر، تهران، ایران، ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)
- کاندیدای بهترین خلاقیت هنری و فنی برای فیلمبرداری فیلم رویاهای دم صبح (محمد حدادی) در سی و چهارمین جشنواره ملی فیلم فجر، تهران، ایران، ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)
- سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی فیلم مستند در سی و چهارمین جشنواره ملی فیلم فجر، تهران، ایران، ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)
- جایزه بزرگ هیئت داوران در نوزدهمین جشنواره «فولفریم»، دورهام، آمریکا، ۷ تا ۱۰ آوریل ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)[76]
- جایزه بهترین فیلم الهام بخش در نوزدهمین جشنواره «فولفریم»، دورهام، آمریکا، ۷ تا ۱۰ آوریل ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)
- جایزه ترو ویژن اوارد (بهترین مستندساز سال جهان) در سیزدهمین جشنواره بینالمللی «True/False» آمریکا، ۲۰۱۶ آمریکا، ۳ تا ۶ مارس ۲۰۱۶،(رویاهای دم صبح)
- جایزه عفو بینالملل در شصت و ششمین جشنواره بینالمللی فیلم برلین، بخش مسابقه نسل نو، آلمان، ۱۱ تا ۲۱ فوریه ۲۰۱۶، (رویاهای دم صبح)[78]
- کاندیدای بهترین تدوین (امیر ادیب پرور) در نهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند سینما حقیقت، بخش مسابقه ملی، تهران، ایران، ۱۳۹۴،(رویاهای دم صبح)
- کاندیدای بهترین طراحی و میکس صدا (حسین مهدوی)، بهترین صدابرداری (پارسا کریمی) در نهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند سینما حقیقت، بخش مسابقه ملی، تهران، ایران، ۱۳۹۴،(رویاهای دم صبح)
- کاندیدای بهترین فیلم مستند به تهیهکنندگی در نهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند سینما حقیقت، بخش مسابقه ملی، تهران، ایران، ۱۳۹۴،(رویاهای دم صبح)
- کاندیدای بهترین فیلم مستند از نگاه داوران هنر و تجربه، در نهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند سینما حقیقت، بخش مسابقه ملی، تهران، ایران، ۱۳۹۴،(رویاهای دم صبح)
- جایزه بهترین کارگردانی (مهرداد اسکویی)، در نهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند سینما حقیقت، بخش مسابقه ملی، تهران، ایران، ۱۳۹۴،(رویاهای دم صبح)[79]
- جایزه بهترین تصویر برداری (محمد حدادی) در نهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند سینما حقیقت، بخش مسابقه ملی، تهران، ایران، ۱۳۹۴،(رویاهای دم صبح)[79]
- جایزه بهترین موسیقی (افشین عزیزی) در نهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند سینما حقیقت، بخش مسابقه ملی، تهران، ایران، ۱۳۹۴،(رویاهای دم صبح)[79]
- جایزه ویژه هیئت داوران از بیست و یکمین جشنواره بینالمللی فیلم Traces de vies، کلرمونت فران، فرانسه، ۲۰۱۲،(آخرین روزهای زمستان)[80]
- جایزه ویژه هیئت داوران از بیست و یکمین جشنواره بینالمللی فیلم Traces de vies، کلرمونت فران، فرانسه، ۲۰۱۲،(آخرین روزهای زمستان)[81]
- جایزه بهترین فیلم مستند در بخش داوری جوان از دوازدهمین جشنواره فیلم مستند Escales، لاروشل، فرانسه، ۲۰۱۲(آخرین روزهای زمستان)[82]
- جایزه بهترین فیلم مستند (GOLDEN FIFOG)از هفدهمین جشنواره بینالمللی فیلمهای شرقی، ژنو، سوئیس، ۲۰۱۲،(آخرین روزهای زمستان)[83]
- جایزه بهترین فیلم مستند در بخش Doc U Award از بیست و چهارمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند آمستردام(IDFA)، هلند، ۲۰۱۱،(آخرین روزهای زمستان)[84]
- جایزه چهره فرهنگی سال جهان برای توسعه فرهنگ بومی، نهاد فرهنگی پرنس کلاوس ،۲۰۱۰، آمستردام، هلند[85][86]
- جایزه ویژه هیئت داوران از ششمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند Planet Doc، ورشو، لهستان، ۲۰۰۹،(روزهای بی تقویم)[87]
- جایزه ویژه هیئت داوران از جشنواره بینالمللی Med Film ایتالیا، رم، ایتالیا، ۲۰۰۸،(روزهای بی تقویم)
- کاندیدای بهترین فیلم مستند در بخش Jhon Grierson Award از جشنواره بینالمللی فیلم مستند SHEFFIELD، انگلستان، ۲۰۰۸،(روزهای بی تقویم)
- جایزه بهترین فیلم مستند میان مدت از جشنواره بینالمللی فیلم مستند HOT Docs، تورنتو، کانادا، ۲۰۰۸،(روزهای بی تقویم)
- جایزه دوم بهترین فیلم مستند از جشنواره بینالمللی فیلم TRI-CONTINENTAL، دهلی نو، هند، ۲۰۰۸،(روزهای بی تقویم)
- کاندیدای بهترین فیلم مستند میان مدت از هفتمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند WATCH Docs، ورشو، لهستان، ۲۰۰۷،(روزهای بی تقویم)
- جایزه ویژه هیئت داوران از سومین جشنواره بینالمللی فیلم مستند کنتاکت اکراین، کیف، اکراین، ۲۰۰۷،(روزهای بی تقویم)
- جایزه بزرگ هیئت داوران از نخستین جشنواره بینالمللی حقوق بشر، مونترال، کانادا، ۲۰۰۶،(از پس برقع)
- جایزه ویژه هیئت داوران از جشنواره بینالمللی MEDIA WAVE، مجارستان، ۲۰۰۶،(از پس برقع)
- جایزه بزرگ اژدهای طلایی از جشنواره بینالمللی فیلم CRACWO، کراکو، لهستان، ۲۰۰۵،(از پس برقع)
- کاندیدای بهترین فیلم مستند بخش Doc u Award از هجدهمین جشنواره فیلم مستند آمستردام، ۲۰۰۵،(دماغ به سبک ایرانی)
- جایزه دوم بهترین فیلم مستند از جشنواره بینالمللی فیلم VOLADERO، مکزیک، ۲۰۰۴،(روژگیران)
- جایزه بهترین فیلم مستند از جشنواره بینالمللی فیلم ZIFF، ونکوور، کانادا، ۲۰۰۴،(خانه مادری ام مرداب)
- جایزه نخست فیلم مستند از جشنواره بینالمللی فیلم VOLADERO، مکزیک، ۲۰۰۳،(رو به جایی دور)
- جایزه خرس نقرهای از جشنواره فیلم EBENSEE، اتریش، ۲۰۰۳،(روژگیران)
- جایزه بزرگ هیئت داوران از جشنواره بینالمللی فیلم EVERY، فرانسه، ۲۰۰۳،(خانه مادری ام مرداب)
- جایزه خرس نقرهای از جشنواره فیلم EBENSEE، اتریش، ۲۰۰۲،(رو به جایی دور)
- جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران از جشنواره بینالمللی فیلم MAREMMA doc، ایتالیا، ۲۰۰۰،(خانه مادری ام مرداب)
- جایزه بزرگ هیئت داوران از جشنواره بینالمللی فیلم MAREMMA doc، ایتالیا، ۲۰۰۰،(خانه مادری ام مرداب)
- جایزه خرس نقرهای از جشنواره بینالمللی فیلم EBENSEE، اتریش، ۲۰۰۰،(خانه مادری ام مرداب)
- تندیس طلای بخش بینالملل از جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه سینمای جوانان ایران، تهران، ۲۰۰۰،(روژگیران)
- دیپلم افتخار از هفدهمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه WARSAW، ورشو، لهستان، ۱۹۹۹،(از بهشتی که می آئیم)
- جایزه بهترین عکس از جشنواره بینالمللی فرهنگی-تربیتی یونسکو، ژاپن، ۱۹۹۵،(با هم برای همیشه)
- لوح افتخار سنت گالن از جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه UNICA، سنت گال، سوئیس، ۱۹۹۲،(در تاریخ او)
- دیپلم افتخار از جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه CIAFF، کانادا، ۱۹۹۱،(در تاریخ او)
داوریهای ملی و بینالمللی
مهرداد اسکویی تا کنون بیش از ۱۵۰ داوری در جشنوارههای ملی و بینالمللی فیلم، عکس و ادبیات داشتهاست که برخی از آنها عبارتند از:
- داور هفدهمین جشنواره مستند زاگرب «زاگرب داکس» به همراه الیور سرتیچ و فرانکو پرکویچ، زاگراب، کرواسی، ۲۳ تا ۳۰ خرداد ۱۴۰۰[88]
- داور نهمین جشنواره دو سالانه نقاشی به همراه؛ بهزاد حاتم، علی ذاکری، رزیتا شرفجهان، کامران صفامنش، شهروز صدرفرزانه و علی نصیر، تهران، ایران، شهریور ۱۴۰۰[89]
- داور چهاردهمین جشنواره فیلم کوتاه رضوی به همراه؛ مهدی فخیم زاده، محمدعلی نجفی، محمدرضا عرب و وحید موساییان، گلستان، گرگان، ۴ الی ۷ اسفند ۱۳۹۹[90]
- داور چهاردهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند حقیقت، بخش ویژه کرونا، به همراه؛ احمد الستی و محمد کیاسالار، تهران، ایران، ۱۳۹۹[91]
- داور نخستین عکسواره شجریان به همراه: افشین شاهرودی، کیارنگ علایی، پژمان دادخواه و مهدی زابل عباسی، مشهد، ایران، ۱۳۹۹[92]
- داور شانزدهمین جشنواره بینالمللی فیلم مقاومت، به همراه؛ جان جیمز یوبل، محمد حمیدیمقدم، محمدرضا اسلاملو، حمید مجتهدی و مرضیه هاشمی، تهران، ایران، آبان ۱۳۹۹[93]
- داور چهاردهمین دوره جایزه کتاب سال شعر ایران به انتخاب «خبرنگاران» به همراه؛ هادی حسینینژاد، پوریا سوری، مسعود شهریاری و علیرضا بهرامی، تهران، ایران، آبان ۱۳۹۹[94]۰
- داور چهارمین دوره نشان عکس سال مطبوعاتی ایران، به همراه؛ نیوشا توکلیان، آرش خاموشی، کارن فیروز، محمد قوچانی، تهران، ایران، تیر ماه ۱۳۹۹[95]
- داور هفدهمین جشن تصویر سال، بخش فیلم، به همراه؛ مرتضی پورصمدی، پیروز کلانتری، تهران، ایران، تیر ماه ۱۳۹۹[96]
- داور نهمین جشنواره بینالمللی فیلم «وارش»، به همراه؛ سرگئی دوروتسوی، مارینا توروپیگینا، بابل، ایران، اردیبهشت ۱۳۹۸[97]
- داور نخستین جشنواره ملی عکس سیل وحدت، به همراه؛ یلدا معیری، مهدی مقیمینژاد، جاسم غضبانپور و محمد رضا فرطوسی، خوزستان، ایران، ۱۳۹۸[98]
- داور بخش بینالملل در سیزدهمین جشنواره بینالمللی «سینماحقیقت» به همراه؛ زلاتینکا روسوا «بلژیک» و کارول پیکارشیک «لهستان» تهران، ایران، ۱۳۹۸[99]
- داور بخش بینالملل فیلمهای مستند در چهارمین جشنواره بینالمللی «فیلم سلیمانیه کردستان» به همراه؛ آنوما راجاکارونا «سریلانکا» و اتامی بروجان «کراواسی»، سلیمانیه، کردستان عراق، ۱ تا ۷ اکتبر ۲۰۱۸[100]
- داور بخش بینالملل در شانزدهمین جشنواره بینالمللی «فیلم کوتاه دانشجویی نهال» به همراه؛ کیم مگنو سان «دانمارک»، لوک لورنتزن «آمریکا»، محمد اطبایی و آرین وزیر دفتری، تهران، ایران، ۱۳۹۸
- داور جشنواره ملی عکس بوشهر «توریسم»، به همراه؛ جاسم غضبانپور و سید محمد فاطمی، بوشهر، ایران، ۱۳۹۸[101]
- داور جشنواره ملی فیلم کوتاه مهر سلامت، به همراه؛ دکتر احمد الستی، پوران درخشنده، حسین احمدی، اصغر هاشمی، اصفهان، ایران، ۱۳۹۷[102]
- داور نخستین جشنواره فیلم مستند آذربایجان، به همراه؛ یداله نوعصری، مصطفی رزاق کریمی، ناصر مطلب زاده و رهبرقنبری، تبریز، ایران، ۱۳۹۷[103]
- داور بخش بینالملل در سی و پنجمین جشنواره بینالمللی «فیلم کوتاه تهران» به همراه؛ کریستوف گیرات «لهستان»، ویرجیل ویدریش «اتریش»، تام پالمن «سوئد»، ساری ولانن «فنلاند»، میک هانیگن «ایرلند» و پر فیکسه «نروژ»، تهران، ایران، ۱۳۹۷[104]
- داور سومین دوره جشنواره بین الملی فیلم «سلامت»، به همراه؛ احمد ضابطی جهرمی، اُرد عطارپور، آیدا پناهنده، محمد اسلامی، محمدحسن دامن زن، آرش لاهوتی، تهران، ایران، شهریور ۱۳۹۷[105]
- رئیس هیئت داوران بخش رقابتی فیلم کوتاه در پنجاه و هشتمین جشنواره بینالمللی «فیلم کراکو»، به همراه؛ لیدیا بلبی «اسکاتلند»، مایکل بروک «انگلستان»، متیو گاریگلیو «سوییس»، ماریوش ویلژینسکی «لهستان»، کراکو، لهستان، ۲۰۱۸[106][107]
- داور جشنواره بینالمللی CPH:DOX «فیلم مستند کپنهاگ» به همراه؛ مارتن تیپس «هلند»، مارتین هورینا «چک»، شرلی آبراهام «هند» و نانا فرانک راسموسن «دانمارک»، کپنهاگ، دانمارک، ۲۰۱۷[108]
- داور سی و ششمین جشنواره بینالمللی «فیلم انسانشناسی ژان روش» به همراه؛ پل هنلی (انگلستان) و داوران فرانسوی: تیری اوگه، ایزابل شاو، امانوئل گریمو، ساندرین لونکه، آلکسیا پکول و آریان زواکو، فرانسه، پاریس، فرانسه، ۲۰۱۶[109]
- داور دوازدهمین دوره جایزه کتاب سال شعر ایران به انتخاب «خبرنگاران» به همراه؛ لادن نیکنام، حسن گوهرپور، محمود معتقدی و علیرضا بهرامی، تهران، ایران، ۱۳۹۶
- داور دومین جشنواره بینالمللی فیلم بیکلام گلوب به همراه؛ هومن بهمنش، بابک کریمی، هایده صفییاری، شهرام مکری، مجید برزگر و پیمان معادی، تهران، ایران، ۱۳۹۶[110]
- داور نخستین جشنواره ملی فیلم کوتاه امید، به همراه؛ احمد ضابطی جهرمی، اُرُد عطارپور، یزد، ایران، ۱۳۹۶[111]
- داور نخستین جشنواره بین الملی فیلم بی کلام گلوب به همراه؛ مجید اسلامی، نگار جواهریان، صفی یزدانیان، بهرام توکلی، تهران، ایران، ۱۳۹۵
- داور بخش بینالملل در پنجمین جشنواره بینالمللی «فیلم شهر» به همراه؛ کلاوس اشتانیک «آلمان» و استفانو ساوونا «ایتالیا»، تهران، ایران، ۱۳۹۴[112]
- داور بخش مستند در سی و سومین جشنواره ملی «فیلم فجر» به همراه؛ محمدرضا اصلانی، محمدعلی فارسی، حبیب احمدزاده و مانی میرصادقی، تهران، ایران، ۱۳۹۳[113]
- داور هفتمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند «سینما حقیقت»، به همراه؛ ابراهیم حقیقی، محمد آفریده، مجتبی راعی، جعفر صانعی مقدم، فرهاد مهرانفر و مصطفی آل احمد، تهران، ایران، ۱۳۹۲[114]
- داور دهمین جشن تصویر سال، به همراه؛ هوشنگ گلمکانی، نیکی کریمی، ساعد نیک ذات، تهران، ایران، ۱۳۹۱[115]
اسکویی و رسانه
دربارهٔ اسکویی و فعالیتهایش بسیاری از رسانههای داخل و خارج ایران مقالات و نقدهایی نوشتهاند.
- در بیانیه هیئت داوران جشنواره بینالمللی مستند ملنیوم بلژیک دربارهٔ مستند «سایههای بی خورشید» آمدهاست:
«این مستند در یک سطح به شرایط انسانی، عواطف و روابط انسانی میان دخترانی میپردازد که دوران محکومیت خود را درکانون اصلاح و تربیت سپری میکنند و بیش از هر زمان دیگری از آزادی لذت میبرند و در سطحی دیگر به معنای واقعی گناه و دفاع از خود میپردازد و این پرسش را مطرح میکند که گناهکاران واقعی چه کسانی هستند؟ این فیلم از دریچه مفهوم و فرم ماهرانه خود فضای خشونت مردانه و سوء استفاده را نشان میدهد و با قدرت خواستار رعایت حقوق زنان، برابری جنسیتی و عدم بروز خشونت علیه زنان است».[116]
- خبرگزاری ترکیهای «Bianet» در نقدی با عنوان "پدر: ای کاش تغییر نکرده بودی!" به قلم «مورات تورکر» به موضوع مستند «سایههای بیخوشید» پرداختهاست و این فیلم را تجربهای موفقتر از ساختههای پیشین اسکویی در این فضا شامل مستندهای «روزهای بیتقویم»، «آخرین روزهای زمستان» و «رویاهای دم صبح»، معرفی کردهاست.[117]
- هیئت داوران بخش رقابتی اصلی جشنواره مستد آمستردام (۲۰۱۹) دربارهٔ اعطای جایزه بهترین کارگرانی به مهرداد اسکویی برای ساخت مستند «سایههای بیخورشید» اعلام کردند: "هیئت داوران بسیار تحت تأثیر رویکرد کارگردان فیلم به سوژهای بسیار مهم قرار گرفته که به شکل ماهرانهای به استعارهای کلی بدل شدهاست. کارگردان با تعهدی راستین به رئالیسم مستند، پیچیدگی و تراژدی شرایط شخصیتها و داستانهای فراموش ناشدنی آنها را توصیف میکند، در حالی که مفاهیمی چون آزادی، امنیت و عشق را به چالش میکشد.[118]
- پورتال سینمای اروپا (Cineuropa) در مطلبی دربارهٔ مستند ایرانی «سایههای بی خورشید» آوردهاست:
مهرداد اسکویی را میتوان یکی از چهرههای محبوب جشنواره مستند ایدفا دانست. وی اولین بار در سال ۲۰۰۰ میلادی با مستند کوتاه «خانه مادری ام مرداب» در جشنوارهٔ ایدفا حضور یافت و امسال نیز با مستند بلند و جدیدش «سایههای بیخورشید» که در بخش رقابتی اصلی حاضر است، ایدفا ۲۰۱۹ را افتتاح کردهاست. این مستند دربارهٔ گروهی دختران است که به سبب قتل یکی از مردان خانواده خود در کانون اصلاح و تربیت نگهداری میشوند و صحبتهای بیپرده آنها دربارهٔ اعمالشان از ابتدا تا انتهای فیلم هیجانانگیز است. «سایههای بیخورشید» تصاویری ناخوداگاه و مشاهدهای از کانون اصلاح و تربیت را در کنار مصاحبههایی کنترل شده قرار میدهد و از دختران میخواهد با دوربین صحبت کنند، گویی در حال صحبت با مادرشان یا قربانیاشان (که معمولاً پدر یا شوهرشان است) هستند. با توجه به این کارگردان فیلم یک مرد است، سطح اعتمادی که میان این دختران و کارگردان وجود دارد، ستودنی است و شرایط ایجاد یک پرتره احساسی و تکاندهنده را ایجاد کردهاست.[119]
- «یک پُرتره احساسی و تکاندهنده»
«امبر ویلکینسون» منتقد نشریهٔ معتبر «اسکرین» در بخشی از نقد مستند جدید مهرداد اسکویی نوشتهاست:
فیلم افتتاحیه امسال جشنواره مستند آمستردام (ایدفا) ۲۰۱۹، اثری تکاندهنده و برانگیزنده دربارهٔ محل نگهداری نوجوانان بزهکار است و روی دخترانی تمرکز میکند که به سبب قتل یا معاونت در قتل یکی از مردان خانواده یا خویشاوندان سوءاستفادهگر خود، به کانون اصلاح و تربیت فرستاده شدهاند.
سوژه مستند «سایههای بیخورشید» دشوار است اما اسکویی در مقام فیلمساز با دقت به آن نزدیک شدهاست و در ابتدا صحنههایی از دختران را در سکوت به ثبت رسانده و سپس کنترل دوربین را در اختیار آنها قرار داده تا آنها بتوانند در تنهایی بیش از هر زمان دیگری بیپرده سخن بگویند.
نتیجه، بازتاب احساسی فراوانی را برانگیخته و مطمئناً این مستند در ماههای آینده جایگاه ویژهای هم در جشنوارهها و همچنین نزد سینمای هنری خواهد یافت.
در حالی که تاکنون بسیاری از مستندسازان به موضوع افراد در زندان پرداختهاند، اسکویی نیز پیش از این سه فیلم در این باره ساختهاست: «روزهای بیتقویم»، «آخرین روزهای زمستان» و «رویاهای دم صبح» و در این مستندها بُعد مضاغفی از صمیمت را با سوژههای نوجوان از طریق دادن کنترل دوربین به آنها در اتاق خودشان ایجاد کردهاست تا آنها مستقیم و بیپرده با لنز دوربین صحبت کنند.
در بخشی از فیلم آنها با قربانیان خود سخن میگویند و برخی مواقع دیگر با دیگر افرادی که در ماجرا درگیر بودند مثل خواهر یا مادرشان حرف میزنند. این صحبتها زمانی دردناکتر میشوند که کارگردان برخی از این افراد را در زندان افراد بزرگسال نشان میدهد، جایی که تعدای از مادران دخترها به قصاص محکوم شدهاند.
این مستند به جای آن که به صورت مستقیم به سیاستها و محیط فرهنگی که دختران را به این سرانجام رسانده، بپردازد، اجازه داده این موقعیتها از طریق صحبتهای دختران و زنان و مادرانشان به تدریج آشکار شود. کارگردان برخی مواقع پرسشهایی را مطرح میکند اما در دیگر اوقات عقب میایستد تا تعامل شخصبتها را مقابل دوربینش تماشا کند.
این یک فیلم مستند بلند دقیق و متعادل است و اسکویی با استفاده از گفت و گو، رابطه میان دختران جوان و مادرانشان را ایجاد میکند، گرچه بیشتر مواقع آنها به صورت مستقیم با یکدیگر صحبت نمیکنند. این تصویری از عشق است که در ابتدا ناامیدی حبس و سپس نوعی اندوه تعلیقی در مخاطب ایجاد میکند، مادران و دخترانی که با آیندهای نامعلوم، مطمئن نیستند که بتوانند بار دیگر به هم برسند، امیدی که تا انتها با ترس عجین شدهاست.[120]
روزنامه نیویورک تایمز یکی از جراید معتبر آمریکایی است که دربارهٔ اسکویی مقالهای در تاریخ ۷ مه ۲۰۱۱ منتشر کرد.
- "فیلمسازی ایرانی در تلاش برای کشف موضوعات مخاطره آمیز
ویلیام یانگ/ ترجمه یوسف جلالی
این کاری نیست که من بایستی بدان مشغول میشدم". مهرداد اسکویی میگوید، پرسه زدن میان دستهٔ انبوهی از کارت پستالهای تاریخی و قدیمی کاهی رنگ، متعلق به اشراف قاجار، انقلابیون سبیل دار، زنان محجبه و درویشان کوچهگرد. اسکویی از مستند سازان برجستهٔ ایرانی است که بخش قابل توجهی از وقت و هزینهٔ خود را صرف جمعآوری و پژوهش مجموعهای از کارت پستالها و عکسهای تاریخی کرده که از نظر دوستان و خویشانش، سرمایهگذاری حرکتی آرمان گرایانه برای ایجاد یک نهضت فرهنگی است. وی مصمم است تا شاهد منتشر شدن صدها اثر تصویری مربوط به اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیست ایران باشد که به اعتقاد وی راهی است برای التیام و بازسازی بخشی از تاریخ بصری کشورش ایران. برای او کارت پستالهای تصویری چیزی بیش از مستندات و بخشی از فرایند درمان فرهنگی بهشمار میروند. فیلمهای وی مسائل مهم و حساسی چون خودکشی زنان در جوامع سنتی، نوجوانان بزهکار یا بحران هویت جوانان ایرانی را مطرح میکند.[121]
- «دبورا یانگ» منتقد مشهور هالیوود ریپورتر در بخشی از نقدش دربارهٔ مستند «رویاهای دم صبح» مینویسد:
«شهرت مهرداد اسکویی به عنوان یکی از بهترین مستندسازان ایران، فیلم به فیلم در حال افزایش است. فیلم مستند «رویاهای دم صبح» که در یک کانون اصلاح و تربیت ویژه دختران کمتر از ۱۸سال ساخته شدهاست، نمونهای کامل از قدرت و تأثیرگذاری سادگی است، زمانی که این سادگی با ایجاد حس همدردی تماشاگر نیز همراه باشد. این مستند بلند بدون طفره روی و تکرار، مستقیم به سوژه اصلی میپردازد و به داستانهای ناراحتکنندهای از پشت پرده اعتیاد، آزار و اذیت و فقری میپردازد که زندگی این دختران جوان را به چالش کشیدهاست.» اسکویی به همراه تیم سازنده ۲۰ روز را در کانون اصلاح و تربیت در حوالی تهران صرف فیلمبرداری این مستند کرده و توانسته با گفتگو با این دختران جوان به طرز شگفتانگیری به زندگی و احساسات شخصی این افراد دسترسی پیدا کند.[122]
- «از پس برقع» رامتین شهبازی در فیلم از پس برقع نگاه متفاوت اسکویی را این چنین مورد توجه قرار دادهاست.
«زنهایی که در فیلم از پس برقع داستانهای زندگی خود را باز میگویند عموماً جزئیاتی شبیه به هم در زندگی دارند. کمتر شخصیتی را میتوان سراغ گرفت که داستانش تفاوت زیادی با دیگری داشته باشد، اما آنچه موجب تغییراتی در فضای فیلم شده و به اسکویی این امکان را داده که به نگرههایی تازه دست یابد، تغییر لحن این زنها در برخورد با حوادث ریز و درشت زندگی شان است. برخی از آنها هنوز شکنندگی زنانه را در برخورد با حوادث زندگی حفظ کردهاند و برخی دیگر خود در سختی شبیه مردان شدهاند. شیوه گفتگوی اسکویی با سوژه خود در فیلم نیز جالب توجه به نظر میرسد. این که زنانی با این همه محدودیت حاضر میشوند مقابل دوربین او نشسته و رازهای مگوی خود را از زندگی شان بیان کنند، نیز خود نکتهای قابل بحث در کارگردانی این گونه فیلم هاست. فیلمساز توانسته توجه و اعتماد آنها را به خود جلب کند و آنها را در موقعیتی قرار دهد تا برقعها را از روی زندگی شان پس زده و به بیان حقایقی بپردازند که در پس این برقعها مدفون میشوند.»[123]
- این دماغ لعنتی! (نگاهی به فیلم مستند"دماغ به سبک ایرانی")
بخشی از تحلیل انسان شناسانه ناصر فکوهی بر فیلم دماغ به سبک ایرانی
"در فیلم میتوان این را به خوبی دید که چگونه دختران آمادگی دارند که کالبد خود را به دست جراح بسپارند، جراحی که در واقع همچون جادوگری اسطورهای نمایندهای از اراده مردانه جامعه است که کالبد را «اصلاح» میکند و با گفتمان مدرن خود: «به آن شانس بازگشت دوباره و استفاده از زندگی» را میدهد. در صحنهای از فیلم پزشکی را میبینیم که در برابر این پرسش که آیا حاضر است دختر خود را عمل کند میگوید: دختران و همسر و حتی پسران خود را عمل کردهاست. در این گفتمان پزشک، در واقع شاهد بازتولید گفتمان جامعه هستیم که پزشک جز ابزاری در دست آن نیست: جادوگر اسطورهای، رسالت «اصلاح» آفرینش را به گونهای استعلایی از جامعه، به مثابه نماینده همان اراده استعلایی که آرینش را انجام دادهاست، دریافت میکند. در ابتدای فیلم وقتی فیلمساز به گروهی از دختران یک مدرسه اعلام میکند که «ایران مقام اول در جراحی بینی» را دارد، همه آنها با شادی فریاد میکشند و احساس غرور خود را به این گونه به بیان درمیآورند. این فریاد شادی، بروز احساسی درونی نیز هست: نفرین بر دماغهایی که بر چهره آنها، به گمان خودشان و به گمان جامعه، سبب حذف اجتماعی شان شدهاست. دماغهایی که شبیه به دماغهای مجلات خارجی مطب که باید از روی آنها انتخاب کرد (باز هم در صحنهای از فیلم) نیستند، دماغهایی که در مرکز چهره (مرکز جهان، مرکز هستی اسطورهای در سطح فردی یا سوژه)، یعنی مرکز اندامی قرار گرفتهاند که بر خلاف مغز و قلب و ششها، نه ضامنی برای بقای زیستی انسان، بلکه ضامنی برای تداوم اجتماعی اوست.[124]
- «مستندهای مهرداد اسکویی کشف مجدد تاریخ بصری ایران»
نگاه مگان بنتل بر فیلم روزهای بی تقویم به نقل از از روزنامه مستقل دانشجویی ویلیامز ریکورد ایالات متحده، مترجم: محمد تهامی نژاد
"روزهای بی تقویم (همیشه برای آزادی دیراست) مستندی حدوداً یک ساعته ا ست که به زندگی نوجوانان ساکن در کانون اصلاح و تربیت تهران میپردازد. هنگامی که اسکویی، از زندگی خانوادگیشان میپرسد، معلوم میشود بچهها بخاطر این که ممکن است کتک بخورند از رفتن به نزد خانواده خود در هراساند. ویلیام یانگ، نویسنده نیویورک تایمز در ماه مه امسال در توصیف خصوصیات اسکویی نوشت: " مهارت و تخصص او به چنگ آوردن صحنههایی عمیقاً شخصی است. گویی نه او و نه دوربین اش هیچیک در اتاق حضور ندارند ". حتی بدون نگاه تخصصی هم آشکار است که فیلمهای اسکویی، از نگاهی همدلانه به افراد مورد مطالعه خود برخوردار است. من شانس تماشای سایر آثار اسکویی را نداشتم ولی تجربه دیدار من از همین فیلم روزهای بی تقویم نشان میدهد آنها نیز با حساسیتی آموزنده به مباحث جامعه ایرانی میپردازند که اسکویی در این مورد مهارت کامل دارد. کسانی که شاهد سخن رانی و فیلمهای او بودهاند از مواجهه با یک هنر پرقدرت اجتماعی که از نظر زمان و موضوع مورد مطالعهاش انقلابی است خشنودند"[125]
- نگاه "گیومت اودیسیو" از مجلهٔ فرانسوی "مجلهTélérama " به فیلم مستند آخرین روزهای زمستان با ترجمهٔ منا درانی
"آنها ده تا چهارده سالهاند، از تلویزیون فوتبال تماشا میکنند. هرکدام یک عروسک پارچهای دارند، با این حال در این سنین یا اعتیاد داشتهاند یا دزدی میکردهاند… صحنهٔ آغازین فیلم؛ یک گروه فیلمساز را نشان میدهد که مجوز دارند از یک کانون اصلاح و تربیت در تهران فیلم تهیه کنند. مهرداد اسکویی؛ کارگردان و عکاس، در قالب پلان، سکانسهایی از زندگی روزمرهٔ بچهها تصویربرداری کند. آنها به طرزی باورنکردنی، در خوابگاهشان نمایش بازی میکنند و با استفاده از لغات حقوقی دقیق جریان قضایی و محکومیت خود را با جدیت بازی میکنند. او از تک تک آنها به آرامی سؤال میپرسد و آنها با پختگی و آگاهی از وضعیت، خودشان را فاش میکنند، که بسیار تکان دهنده است. کلام بزرگسالان "پشیمان، خالی بند" در دهان کودکانی است که احساس میکنند از طرف خدا تنبیه شدهاند. فیلمساز میپرسد: " چرا گریه میکنی؟"، یکی از آنها پاسخ میدهد «چکار کنم دیگر؟». حقیقتاً این پسر چکار کند! وقتی فقط به یک عروسک پارچهای تکیه دارد؛ چراکه بعد از مرگ مادرش، از جانب پدر رها شده. کسانی که هنوز خانوادهای دارند، این زندان ابدی را پذیرفتهاند، تا دوباره خانواده را ملاقات کنند. فرصتی معجزه آسا؛ هنگام سفر به سواحل دریای خزر به دست میآید. بچهها درست در برابر موجها و قلعههای شنی، مانند دختربچههای معصوم حیرتزده میشوند. در ابتدای این مستند، ترجیع بند یک ترانه نویدبخش است: «... از دست من و تو غصهها خسته می شن…»[126]
- مستند فوقالعاده همدلانه مهرداد اسکویی از نظر دقت مفهومی و صراحت حسی از بهترینهای سینمای ایران است
نگاه اسکات توبیاس از نشریه ورایتی بر فیلم رویاهای دم صبح، ترجمه از سیدجواد صفوی
زندانی شدن بزرگترین ترس برخی از نوجوانان ایرانی نیست. برای دختران زیر ۱۸ سالهای، که به اتهام جرایمی اعم از جیب بری و قاچاق مواد مخدر و قتل در زندان هستند، زندگی در داخل ندامتگاه دشوار است. با این حال، با توجه به زمینههای مشکلاتشان، جهانی که پس از آزادی در انتظار آنهاست، میتواند حتی سختتر باشد. پس از تعمق در بزهکاری نوجوانان پسر در فیلمهای «همیشه برای آزادی دیر است» و «آخرین روزهای زمستان»، مهرداد اسکویی در مقام نویسنده و کارگردان توجه خود را به تجربه زنان از نظم و قانون در ایران جلب کرد. پس از صرف هفت سال وقت به دنبال مجوز فیلمبرداری در یک مرکز اصلاح و تربیت به شدت محافظت شده در حومه تهران، مستندساز با سادگی و درک، کار خود را با تحسین انجام میدهد. فیلم عمدتاً از مصاحبه دختران انتخاب شده رو به دوربین تشکیل شدهاست، مصاحبهای که چشمان باز، قلب شکسته و در مصائب زنان به حاشیه رانده شده و به دام افتاده در فقر، پدرسالاری و زندان را در زندگی آنان به رخ میکشد. این فیلم جایزه عفو بینالملل فیلم در جشنواره فیلم برلین ۲۰۱۶ و جایزه چشمانداز واقعی در ۲۰۱۶ جشنواره فیلم True/False را کسب کردهاست. شهرت مهرداد اسکویی به عنوان یکی از بهترین فیلمسازان مستند ایران فیلم به فیلم بیشتر میشود «هالیوود ریپورتر»[127]
- نگاه Leigh Kolb از سایت Bitch Media بر «رویاهای دم صبح» ترجمهٔ سید جواد صفوی
مستندساز ایرانی مهرداد اسکویی میگوید که هدف وی در فیلمسازی "نفوذ به روح مردم کشورش و زندگی روزمره آنها و درک آنچه آنها را هویت میبخشد و بیان این مساله در هنر " میباشد. سبک اسکویی به عنوان یک مستندساز همدلانه است. او با صدای قدرتمند خود از دختران سوالهای کنکاش گرانه میپرسد: در مورد جرایم، زندگی و امیدهایشان. مهرداد اسکویی از خاطره میپرسد" رویای تو چیست؟ " و خاطره پاسخ میدهد "رویایم این است که بمیرم!" پاسخ او تحت تأثیر افسردگی و مورد سوءاستفاده قرار گرفتن اوست. دختران توسط یک دیگر و با گفتن داستانهای خود به اسکویی قدرت میگیرند. در حالی که یک دختر میگوید "از دیوارهای اینجا درد چکه میکند"، زندگی آنها در کنار یکدیگر آنها را به نوعی از شرایط بیرحمانه خارج محافظت میکند. در ادامه هنگامی که خاطره در حال آزاد شدن است، اسکویی دوباره از او دربارهٔ رویایش میپرسد و این بار او میگوید که میخواهد زندگی کند! قدرت ترمیمی همسالان اش و تجربه مشترک با آنها در خندیدن، موسیقی و اندوه او را نجات میدهد. حالا، حداقل اسکویی در مصاحبههایش از شرایط بسیار مشکلتر دختران نوجوان نسبت به پسرها بعد از بازگشت به جامعه و پذیرفته شدن شان اشاره میکند. هنگامی که مهرداد اسکویی به تازگی جایزهٔ "چشم انداز واقعی"(به عنوان بهترین مستندساز سال ۲۰۱۶ جهان) را از جشنواره فیلم مستند ترو فالس آمریکا دریافت میکند، جایزه و فیلم خود را به دخترانی اهدا میکند که کسی تاکنون به آنها هدیهای ندادهاست.[128]
- نگاه مارلی الیسون؛ از مجلهٔ وکس بر فیلم رویاهای دم صبح
در فیلم رؤیاها به جای یک روایت خطی سنتی، این کودکان بزهکارند که مسئول جلو بردن فیلم هستند. اسکوئی به عمد با اعضای خانواده دختران یا کارکنان زندان مصاحبه نمیکند که پیام فیلم دست نخورده بماند. این دختران هستند که روح خود را عیان ساخته و در مورد خطرات زندگی در خیابان حرف میزنند. آنها به اسکوئی «عمو مهرداد» گفته و نزدیکی آنها با کارگردان یک فیلم مستند نادر است. رویاهای دم صبح نگاهی کاملاً باز و بدون هرنوع فیلتری به زندگی کودکان دختر بزهکار در ایران دارد. نگاهی که فمینیسم، مسائل اصلی مرتبط با آن و سوء استفاده و آزار نوجوانان را در مسیری که تند و تلخ و باورپذیر است به تصویر میکشد. از طریق صداقت و سادگی فیلم، اسکوئی امیدوار است که رویاهای دم صبح بازخوردی قدرتمند ارائه کند.[129]
تاریخچه مرکز میراث تصویری
مرکز میراث تصویری یکی از مراکز خصوصی جمعآوری و پژوهش پیرامون عکسها و کارت پستالهای تاریخی ایران است که در سال ۱۳۸۹ تأسیس گردیده و بهطور مستمر بر پژوهش در زمینههای مربوط به عکس، شیشههای عکاسی، کارت پستالهای تصویری تاریخی و نامههای تاریخی تجار و تجارتخانههای ایران فعالیت دارد.[130] این مرکز دارای سه بخش پژوهش، آرشیو و اداری است و از بدو تأسیس به مدیریت مهرداد اسکویی با کارگروههای تخصصی خود شامل کارشناسانی از رشتههای تاریخ، عکاسی، باستانشناسی، انسانشناسیشناسی، موزه داری، ادبیات، سینما، حفاظت و مرمت آثار و اشیاء تاریخی، هنرهای سنتی، معماری و صنایع دستی اقدام به تولید و نشر آثاری ارزشمند در حوزه پژوهش اسناد تصویری ایران و جهان اسلام نمودهاست.[131]
نمایشگاههای مرکز میراث تصویری
- ایران به روایت کارت پستالهای تاریخی، به همت سفارت هلند
- ایران به روایت کارت پستالهای تاریخی، موزه عکسخانه شهر، اسفند ۸۹[132]
- زنان ایران به روایت کارت پستالهای تاریخی، موزه عکسخانه شهر، مهرماه ۹۰[133]
- زندگی روزمره مردم ایران به روایت کارت پستالهای تاریخی، موزه عکسخانه شهر، اردیبهشت ۹۰[132]
- عکسهای آنتوان خان سوریوگین، موزه عکسخانه شهر، آذر ۹۲[134]
- پیشهها و حِرف دوره قاجار به روایت کارت پستالهای تاریخی، موزه عکسخانه شهر، اردیبهشت ماه ۹۳
کتابهای پژوهشی
در مرکز میراث تصویری تاکنون کتابهای زیر با ناشران مختلف به انتشار رسیده و این مرکز چند کتاب جدید در زمینه میراث تصویری و عکس و کارت پستالهای تاریخی آماده انتشار دارد.
- کتاب کودکی / جلد اول: «عکسهای کودکان دورهٔ قاجار» مهرداد اسکویی، با همکاری سمیه امیری، مقدمه دکتر ناصر فکوهی، نشر کارگاه اتفاق، بهار ۱۴۰۰[135][136]
- گیلان به روایت کارت پستالهای تاریخی، به کوشش مهرداد اسکویی، دبیر پژوهش: معصومه الماسی ماشک، نشر فرهنگ ایلیا، چاپ دوم، ۱۳۹۶[137]
- فلسطین به روایت کارت پستالهای تاریخی، به کوشش مهرداد اسکویی، دبیر پژوهش: زینب علیزاده، ایران، تهران، تولید مشترک نشر گمان و مرکز چاپ انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۹۶[138]
- حج به روایت کارت پستالهای تاریخی، به کوشش مهرداد اسکویی، دبیر پژوهش: اکرم کریم زاده، ایران، تهران، تولید مشترک نشر گمان و مرکز انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۹۵[139]
- گیلان به روایت کارت پستالهای تاریخی، به کوشش مهرداد اسکویی، دبیر پژوهش: معصومه الماسی ماشک، نشر ایلیا، ۱۳۹۳[140]
- حتماً عکس دیگری هم هست: قطعهنویسی نویسندگان ایرانی برای کارت پستال ۶۶ نویسندهٔ مشهور جهان، به کوشش مهرداد اسکویی، دبیر پژوهش: سهیلا شمس، نشر حرفهٔ هنرمند، ۱۳۹۲
کتابهای عکاسی
- یاد و نگاه:عکسهای مهرداد اسکویی از چهرههای هنر و فرهنگ معاصر ایران، تهران، انتشارات یساولی، ۱۳۷۹
- هفت اقلیم ایران، تهران، انتشارات یساولی، ۱۳۷۷
- ایران سرزمین مهر، تهران، انتشارات یساولی، ۱۳۷۵
گویندگی
مهرداد اسکویی از اوایل دهه ۹۰ تجربه تازهای را در زمینه گویندگی آغاز کرد:
- گویندگی مجموعه کوتاه «چهرههای زمان»، نوشتهٔ: دکتر ناصر فکوهی، آهنگساز: بردیا صدر نوری، تهیهکننده: حامد کلجه ای، مجموعهٔ اول ۱۳۹۹، تهیه شده در مؤسسهٔ انسانشناسی و فرهنگ، مؤسسهٔ راد نو اندیش، مرکز میراث تصویری
- گویندگی گفتار متن فیلم مستند «بر کرانههای کاسپین» به کارگردانی پژمان مظاهری پور، تهران، ۱۳۹۹[141]
- گویندگی کتاب صوتی «ذهن بیانتها، جسم پردوام»، نوشته ی: دکتر دی پاک چوپرا، ترجمه: مهدی قراچهداغی ، انتشارات نوین کتاب گویا، تهران، ۱۳۹۹
- گویندگی کتاب صوتی «هفت قانون معنوی موفقیت»: نوشته ی: دکتر دی پاک چوپرا، ترجمه :گیتی خوشدل، نشر قطره، انتشارات نوین کتاب گویا، تهران، ۱۳۹۸
- گویندگی کتاب صوتی «تلواسههای یک عاشق پریش»: مجموعه اشعار عاشقانهٔ محمد علی سجادی،انتشارات نوین کتاب گویا، تهران، ۱۳۹۸
- گویندگی کتاب صوتی «یادگاری» : منتخبی از اشعارخسروسینایی، با آهنگسازی «خسرو سینایی» انتشارات نوین کتاب گویا، تهران، ۱۳۹۶[142]
- گویندگی کتاب صوتی «یاد تو»: مجموعه اشعار عاشقانه علیرضا بهرامی، تولید شده توسط واو خوان (مؤسسه رهافیلم)، تهران، ۱۳۹۶[143]
- گویندگی کتاب صوتی "در آغوش باد": مجموعه اشعار عاشقانه محمد اسماعیل حبیبی، با آهنگسازی " رضا ناژفر " انتشارات حوزه هنری گیلان، رشت، ۱۳۹۴
- گویندگی کتاب صوتی "جاناتان مرغ دریایی": با آهنگسازی " مهدی زارع " ، انتشارات نوین کتاب گویا، تهران، ۱۳۹۳[144]
- گویندگی کتاب صوتی «از اهالی امروز» : منتخبی از اشعار سهراب سپهری، با آهنگسازی «رضا ناژفر» ، انتشارات نوین کتاب گویا، تهران، ۱۳۹۳[145]
- گویندگی گفتار متن فیلم مستند «دریاچه ای که بود» به کارگردانی پژمان مظاهری پور، تهران، ۱۳۹۱[146]
- گویندگی کتاب صوتی «شناخت دستگاههای موسیقی ایرانی»: تألیف محمدرضا فیاض، به همراه «ماندانا کریمی» و «فرشاد توکلی»، نشر ماهور، تهران، ۱۳۹۱[147]
پرفورمنس آرت
مهرداد اسکویی بهدنبال کارگردانی روزهای بیتقویم، سال ۱۳۹۴ پرفرمنسی را هم بر پایه همان فیلم و به همان نام در گالری شیرین اجرا کرد. چهار پرفورمنس «روزهای بیتقویم» اثر مهرداد اسکویی، «اتاق دوم» اثر سروناز علم بیگی، خودنگاری کاری از عطیه عطارزاده و «کمی بالاتر» تجربه ای از لقمان خالدی پرفورمنسهای حاضر در این رویداد بودند.[148] پرفورمنس آرت پروسه خلق اثر هنری است در تعامل بین پرفورمر و مخاطب در زمان و مکانی واقعی[149]
این هنرمند مستندساز دربارهٔ پرفورمنس خود توضیح داد: در این پرفورمنس فضایی را ایجاد کردیم که افراد بزرگسال تخیل کنند که چه جرم یا بزهی را در نوجوانی انجام دادهاند که میتوانست آنها را به کانون اصلاح و تربیت بکشاند. به این ترتیب در یک فضای مینیمال اما با استناد به واقعیت فضایی را طراحی کردیم که به شکل فضای کانون باشد، مخاطبان داوطلب وارد شده فرم پر کرده و لباس دریافت میکردند، قد و وزن آنها اندازه گرفته شده و در قرنطینه نگهداری میشدند، در نهایت به آنها اطلاع داده میشد که مستندسازی آمدهاست و آیا آنها تمایل دارند مصاحبه کنند یا خیر که معمولاً شرکتکنندگان تمایل به مصاحبه داشتند. اما آنچه مرا غافلگیر کرد و موجب شد تا پرفورمنس برایم تجربهای منحصر به فرد باشد، بازخوردهای شرکتکنندگان بود. در همه این افراد رنجشها و عصبیتهایی وجود داشت که میتوانست آنها را به مجرم تبدیل کند.
اسکویی افزود: من تاکنون با مخاطب در فاصلهای به این اندازه نزدیک مواجه نشده بودم و در اینجا هنگام مصاحبه مخاطبان در نیم متری مکان مصاحبه ایستاده بودند که تجربه جالب توجهی بود.
بازیگری
مهرداد اسکویی از اوایل دهه ۶۰ شمسی در بندرانزلی به صورت جدی کار بازیگری تئاتر را به عنوان اولین تجربه هنری اش آغاز کرد.
- تئاتر «عروس دریا» به کارگردانی «سعید بهروزی»، تهران، ۱۳۷۰
- تئاتر «سه بچه آهو» به کارگردانی «علیرضا عیسی پور»، بندرانزلی، ۱۳۶۶
- تئاتر «سایهها» به کارگردانی «علیرضا غاروریانی»، بندرانزلی، ۱۳۶۶
- تئاتر «زمین» به کارگردانی «علیرضا عیسی پور»، بندرانزلی، ۱۳۶۶
- تئاتر «دو راهی انتخاب» به کارگردانی «علیرضا غاروریانی»، بندرانزلی، ۱۳۶۵
- تئاتر «خراب آباد» به کارگردانی «علیرضا غاروریانی»، بندرانزلی، ۱۳۶۵
- تئاتر «آقا معلم»، به کارگردانی «علیرضا غاروریانی»، بندرانزلی، ۱۳۶۵
منابع
- https://www.mehrnews.com/news/4951660/فراخوان-چهارمین-دوره-نشان-عکس-سال-مطبوعاتی-ایران-منتشر-شد
- «رونمایی از رویایِ دم صبحِ اسکویی در سینماحقیقت». www.mizanonline.ir. دریافتشده در ۲۰۱۶-۱۰-۰۴.
- http://modernculture.ir/fa/cat/iranian-figures/cinema/item/1076-گفتگو-با-مهرداد-اسکویی-فیلمسازی-ایرانی-در-تلاش-برای-کشف-موضوعات-مخاطره-آمیز%5Bپیوند+مرده%5D
- http://modernculture.ir/fa/cat/iranian-figures/cinema/item/1073-چهره-فرهنگی-سال-2010-شب-مهرداد-اسکویی-و-نقبی-از-سادگی-به-پیچیدگی%5Bپیوند+مرده%5D
- https://www.irna.ir/news/83589095/هیات-داوران-بخش-مسابقه-بین-الملل-سینماحقیقت-معرفی-شدند
- https://www.isna.ir/news/99090604967/اعطای-نشان-درجه-یک-هنری-به-مهرداد-اسکویی
- https://www.irna.ir/news/83589095/هیات-داوران-بخش-مسابقه-بین-الملل-سینماحقیقت-معرفی-شدند
- «Prince Claus Fund». www.princeclausfund.org. بایگانیشده از اصلی در ۱۰ اوت ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۰۱۶-۱۰-۰۴.
- https://truefalse.org/tva/mehrdad-oskouei/
- https://www.magiran.com/article/3805355
- http://honar.ac.ir/index.aspx?pageid=182&newsview=1230
- پرونده مهرداد اسکویی در انسانشناسی و فرهنگ
- http://newspaper.hamshahrionline.ir/id/8935/عکاسی-نوید-بهار-میدهد.html
- «انسانشناسی، علمیترین رشته علوم انسانی و انسانیترین رشته در علوم است». انسانشناسی و فرهنگ. www.anthropology.ir. بایگانیشده از اصلی در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافتشده در ۲۰۱۶-۱۰-۰۴.
- https://www.linkedin.com/pulse/کتاب-یاد-و-نگاه-yassavoli-publications
- https://www.irna.ir/news/83589095/هیات-داوران-بخش-مسابقه-بین-الملل-سینماحقیقت-معرفی-شدند
- http://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/40818
- https://www.isna.ir/news/8007-06667/مروري-بر-آثار-مهرداد-اسكويي-در-هجدهمين-جشنواره-فيلم-كوتاه
- روزنامه آفتاب یزد، گفتگوی مرجان اردکانی با مهرداد اسکویی، ۲۱ مهر ۱۳۸۷
- «مسترکلاس مهرداد اسکویی جایگزین فرخنژاد در «تصویر سال»». www.cinemakhabar.ir. بایگانیشده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۰۱۶-۱۰-۰۴.
- https://docpointfestival.fi/en/tapahtumat/events/masterclass-i-mehrdad-oskouei/%5Bپیوند+مرده%5D
- http://zagrebdox.net/en/2017/zagrebdox_pro/events/masterclass_mehrdad_oskouei
- «اعطای یک جایزهٔ جهانی مستند به "اسکویی"». ۲۰۱۶-۰۲-۰۸. دریافتشده در ۲۰۱۶-۱۰-۰۴.
- https://isna.ir/news/96101005086/رویای-دم-صبح-در-رتبه-ی-هفتم-جهانی-یک-نشریه-معتبر
- https://isna.ir/news/96100603147/فروشنده-در-جمع-برترین-های-سال-۲۰۱۷
- https://www.isna.ir/news/96112011701/مرور-آثار-مهرداد-اسکویی-در-مرکز-آرشیو-آنتولوژی-آمریکا
- https://www.isna.ir/news/98090604353/سینمای-مستند-ایران-در-آستانه-تاریخ-سازی
- https://www.isna.ir/news/96101005086/رویای-دم-صبح-در-رتبه-ی-هفتم-جهانی-یک-نشریه-معتبر
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۵ اکتبر ۲۰۱۶. دریافتشده در ۴ اکتبر ۲۰۱۶.
- http://www.dreamlabfilms.com/mehrdad-oskouei/#more-3111
- http://www.aparat.com/v/tujiv/مستند_دماغ_به_سبک_ایرانی
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۵ اکتبر ۲۰۱۶. دریافتشده در ۴ اکتبر ۲۰۱۶.
- https://www.youtube.com/watch?v=GxkOli8qo4Y
- http://aftabnews.ir/fa/news/295186/بیوه-مرد-به-شبکه-مستند-آمد
- http://anthropology.ir/node/6980
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۵ اکتبر ۲۰۱۶. دریافتشده در ۴ اکتبر ۲۰۱۶.
- http://banifilm.ir/خانه-مادری-ام-مرداب-اسکویی-روی-آنتن-م/
- https://www.isna.ir/news/97081205447/مهرداد-اسکوئی-داور-جشنواره-ی-فیلم-کوتاه-شد
- https://www.isna.ir/news/97081205447/مهرداد-اسکوئی-داور-جشنواره-ی-فیلم-کوتاه-شد
- https://www.isna.ir/news/97081205447/مهرداد-اسکوئی-داور-جشنواره-ی-فیلم-کوتاه-شد
- https://www.isna.ir/news/97081205447/مهرداد-اسکوئی-داور-جشنواره-ی-فیلم-کوتاه-شد
- https://www.khabargozarisaba.com/170356/
- https://www.khabargozarisaba.com/155711/
- https://www.khabargozarisaba.com/145955/
- https://www.khabargozarisaba.com/142959/سه-فیلم-ایرانی-از-جشنواره-نروژ-دست-پر-آمدند-افتخار-دیگر-برای-سایههای-بیخورشید/
- https://www.khabargozarisaba.com/140578/جایزه-بزرگ-ژان-روش-بار-دیگر-به-مهرداد-اسکویی-رسید-افتخار-برای-مستند-ایران/
- https://www.isna.ir/news/99080602924/جایزه-جشنواره-مستند-میلنیوم-برای-سایه-های-بی-خورشید
- https://www.isna.ir/news/99072619040/سایه-های-بی-خورشید-بهترین-مستند-جشنواره-راه-ابریشم
- https://www.isna.ir/news/99072216061/سایه-های-بی-خورشید-برنده-رقابت-فیلم-های-ایرانی-در-ایتالیا
- https://www.isna.ir/news/99072015133/تقدیر-ویژه-جشنواره-مستند-زاگرب-از-سایه-های-بی-خورشید
- https://www.isna.ir/news/99071107964/جایزه-اول-سینه-داک-برای-سایه-های-بی-خورشید
- https://www.isna.ir/news/99031811014/دو-جایزه-جشنواره-فیلم-کراکو-برای-سایه-های-بی-خورشید
- https://www.isna.ir/news/99031811014/دو-جایزه-جشنواره-فیلم-کراکو-برای-سایه-های-بی-خورشید
- https://www.isna.ir/news/98121108595/تقدیر-ویژه-جشنواره-آمریکایی-از-مستند-مهرداد-اسکویی
- https://www.isna.ir/news/98090704556/دست-پر-سینمای-ایران-از-ایدفا
- https://www.isna.ir/news/97020905513/۴-جایزه-جشنواره-فیلم-های-شرقی-ژنو-برای-سینمای-ایران
- https://www.isna.ir/news/97012911439/رویاهای-دم-صبح-بهترین-فیلم-جشنواره-کانادایی-شد
- https://www.isna.ir/news/96111307528/دو-جایزه-جشنواره-بوداپست-برای-رویاهای-دم-صبح
- https://www.isna.ir/news/96111307528/دو-جایزه-جشنواره-بوداپست-برای-رویاهای-دم-صبح
- https://www.isna.ir/news/96091206318/جایزه-جشنواره-فرانسوی-برای-رویای-دم-صبح
- https://www.isna.ir/news/96091105506/رویاهای-دم-صبح-بهترین-مستند-جشنواره-راه-ابریشم-چین
- https://www.mehrnews.com/news/4142638/لوح-تقدیر-جشنواره-سارایوو-برای-رویاهای-دم-صبح
- https://www.isna.ir/news/96081710337/دو-فیلم-ایرانی-از-جشنواره-مراکش-جایزه-گرفتند
- http://zagrebdox.net/en/2017/news/13th_zagrebdox_winners_announced
- https://www.mojnews.com/بخش-سینما-تئاتر-59/100987-تجلیل-از-مهرداد-اسکویی-با-حضور-هنرمندان-مطرح-کشور#gsc.tab=0
- http://haftnews.ir/?p=10784
- http://www.irna.ir/fa/News/82321465/
- http://isna.ir/news/95090100425/دو-جایزه-بین-المللی-دیگر-برای-رویاهای-دم-صبح
- http://www.mehrnews.com/news/3810168/اهدای-جایزه-جشنواره-بلژیکی-به-رویاهای-دم-صبح
- http://www.isna.ir/news/95080302025/یک-جایزه-بین-المللی-دیگر-برای-رویاهای-دم-صبح
- «"Starless Dreams" crowned best at London filmfest» (به انگلیسی). Tehran Times. ۲۰۱۶-۱۰-۱۶. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «'Starless Dreams' receives Russian award». www.iran-daily.com. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «DokuFest XV Winners Announced!». بایگانیشده از اصلی در ۲۸ اوت ۲۰۱۶. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- Mohajerani، Farzan (۱۳۹۵-۴-۷ ۱۶:۴۵:۱۰ +۰۴:۳۰). «جایزه ویژه هیئت داوران فیلم فست پرتغال برای «رویاهای دم صبح» - سینمای هنر و تجربه». سینمای هنر و تجربه. دریافتشده در 2018-10-23. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - «مستند ایرانی برگزیدهٔ لهستانیها شد». ایسنا. ۲۰۱۶-۰۶-۱۳. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «سه جایزه بینالمللی دیگر برای «رویاهای دم صبح»». ایسنا. ۲۰۱۶-۰۵-۲۰. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- ««رویاهای دم صبح» نامزد جایزه از جشنواره مونیخ شد». ایسنا. ۲۰۱۶-۰۵-۱۴. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «جایزه عفو بینالملل جشنواره برلین به «رویاهای دم صبح» رسید». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۶-۰۲-۲۰. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- Behnegarsoft.com (۲۰۱۵-۱۲-۲۱). «سینما حقیقت - برگزیدگان نهمین جشنواره بینالمللی «سینماحقیقت» معرفی شدند». سینما حقیقت. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- https://www.dreamlabfilms.com/the-last-days-of-winter/
- https://www.dreamlabfilms.com/the-last-days-of-winter/
- https://www.dreamlabfilms.com/the-last-days-of-winter/
- https://www.dreamlabfilms.com/the-last-days-of-winter/
- https://www.idfa.nl/en/info/winners
- http://anthropology.ir/article/10046.html
- https://www.nytimes.com/2011/05/07/world/middleeast/07tehran.html
- https://peoplepill.com/people/mehrdad-oskouei/
- https://www.isna.ir/news/1400030302291/مهرداد-اسکویی-داور-جشنواره-مستند-زاگرب-شد
- https://www.isna.ir/news/1400011808851/معرفی-هیات-انتخاب-و-داوری-نهمین-دوسالانه-ملی-نقاشی
- https://www.isna.ir/news/99120301882/اختتامیه-چهاردهمین-جشنواره-فیلم-کوتاه-رضوی-در-گلستان-برگزار-می-شود
- https://www.isna.ir/news/99092922596/داوران-سینما-حقیقت-چه-کسانی-هستند
- http://www.pana.ir/news/1132621
- https://www.isna.ir/news/99082617991/اعلام-اسامی-داوران-و-فیلم-های-مستند-جشنواره-مقاومت
- https://www.isna.ir/news/99080502822/تحسین-وطن-دوستی-جایزه-های-خصوصی
- https://www.isna.ir/news/99032818215/انتشار-فراخوان-چهارمین-دوره-نشان-عکس-سال-مطبوعاتی-ایران
- https://www.irna.ir/news/83834968/هفدهمین-جشن-تصویر-سال-برندگان-خود-را-شناخت
- https://iqna.ir/fa/news/3806532/معرفی-اعضای-هیئت-داوری-و-انتخاب-جشنواره-فیلم-وارش
- https://www.imna.ir/news/388606/جشنواره-ملی-عکس-سیل-وحدت-برگزار-می-شود
- http://www.irandocfest.ir/fa/news/7094/هیات-داوران-بخش-مسابقه-بین-الملل-سینماحقیقت-معرفی-شدند
- http://gitionline.ir/fa/news/28738/مهرداد-اسکویی-داور-بخش-رقابتی-مستند-چهارمين-جشنواره-بینالمللی-فيلم-سليمانيه-شد
- https://boushehr.farhang.gov.ir/fa/news/503417/هیئت-داوران-جشنواره-ملی-عکس-بوشهر-توریسم-معرفی-شدند
- http://msff.ir/content/21
- https://honar.tabriz.ir/News/4995/جشنواره-فیلم-مستند-آذربایجان-به-کار-خود-پایان-داد.html
- https://www.isna.ir/news/97081205447/مهرداد-اسکوئی-داور-جشنواره-ی-فیلم-کوتاه-شد
- https://www.mehrnews.com/news/4377764/معرفی-داوران-بخش-مستند-جشنواره-سلامت
- «اسکویی رئیس داوران فیلم کوتاه جشنواره کراکوف شد». ایسنا. ۲۰۱۸-۰۵-۲۵. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- https://www.krakowfilmfestival.pl/en/full-list-of-winners-of-the-58th-kff/
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۸. دریافتشده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۸.
- «مهرداد اسکویی به عنوان داور جشنواره «ژان روش» انتخاب شد». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۷-۱۰-۲۸. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/01/15/1369874/حلقه-داوری-دومین-جشنواره-بین-المللی-فیلم-بی-کلام-گلوب-معرفی-شدند
- https://www.iribnews.ir/fa/amp/news/1956860
- https://www.mehrnews.com/news/2761197/داوران-بخش-بین-الملل-معرفی-شدند-برگزاری-۹-مسترکلاس
- http://www.shabestan.ir/detail/News/431877
- https://www.irna.ir/news/80913316/داوران-بخش-مسابقه-ملی-جشنواره-171-سینماحقیقت-187-معرفی-شدند
- https://www.hamshahrionline.ir/news/202243/داوران-بخش-فیلم-و-عکس-جشن-تصویر-سال-معرفی-شدند
- https://www.isna.ir/news/99080602924/جایزه-جشنواره-مستند-میلنیوم-برای-سایه-های-بی-خورشید
- https://www.isna.ir/news/98090402065/یک-پرتره-احساسی-و-تکان-دهنده
- https://www.isna.ir/news/98090805150/واکنش-داوران-ایدفا-به-برگزیدگان-ایرانی-چه-بود
- https://www.isna.ir/news/98090402065/یک-پرتره-احساسی-و-تکان-دهنده
- https://www.isna.ir/news/98090402065/یک-پرتره-احساسی-و-تکان-دهنده
- http://www.hollywoodreporter.com/review/starless-dreams-royahaye-dame-sobh-866966
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۱۵. دریافتشده در ۳ ژانویه ۲۰۱۶.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۶. دریافتشده در ۳ ژانویه ۲۰۱۶.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۲۵ آوریل ۲۰۱۶. دریافتشده در ۳ ژانویه ۲۰۱۶.
- http://www.telerama.fr/cinema/films/les-derniers-jours-de-l-hiver,435937.php
- http://variety.com/2016/film/festivals/starless-dreams-review-1201725775/
- https://bitchmedia.org/article/starless-dreams
- http://www.voxmagazine.com/arts/movies/starless-dreams-portrays-the-female-experience-in-iran-s-juvenile/article_1b336eac-e335-11e5-ab46-f786a85ab27d.html
- «خبرگزاری فارس - شهرهای ایران را با کارت پستال به جهان معرفی میکنیم/ ایرج افشار گفت نباید مجموعهداری کنی». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۳-۰۶-۲۲. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «انسانشناسی و فرهنگ | انسانشناسی، علمیترین رشته علوم انسانی و انسانیترین رشته در علوم است». anthropology.ir. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- Behnegarsoft.com. «هنر نیوز - نمایشگاه کارت پستالهای مهرداد اسکویی در عکسخانه شهر». honarnews.com. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «خبرگزاری فارس - نمایشگاه «زنان ایران به روایت کارت پستالهای تاریخی» برپا میشود». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۱-۰۹-۲۷. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- http://theateronline.ir/?p=5903
- https://www.khabargozarisaba.com/167174/کتاب-کودکی-از-فردا-به-دست-مخاطبان-میرسد-تصاویر-دیده-نشده-از-کودکان-دوره-قاجار/کتاب-کودکی-2/
- https://www.khabargozarisaba.com/168629/
- «گیلان به روایت کارت پستالهای تاریخی رونمایی شد». خبرگزاری جمهوری اسلامی. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- http://book.atu.ac.ir/book_601.html
- ««حج به روایت کارت پستالهای تاریخی» منتشر شد | تی نیوز». دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «گیلان به روایت کارت پستالهای تاریخی رونمایی شد». خبرگزاری جمهوری اسلامی. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- https://www.isna.ir/news/99100201275/اینجا-خزر-نیست-فیلم
- ««یادگاری» خسرو سینائی رونمایی شد». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۷-۱۰-۲۳. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «رونمایی آلبوم صوتی عاشقانههای «یادِ تو»». ایسنا. ۲۰۱۷-۰۸-۲۸. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «رونمایی از کتاب صوتی «جاناتان، مرغ دریایی»». ایسنا. ۲۰۱۴-۰۵-۱۴. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «خبرگزاری فارس - انتشار کتاب شنیداری «از اهالی امروز»: با صدای مهرداد اسکویی». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۳-۰۸-۲۷. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- https://vista.ir/w/a/21/5shr3/معرفی-مستند-دریاچه-ای-که-بود-
- «فیاض و انتشار مجموعه کتاب و سی دی شناخت دستگاههای موسیقی ایرانی». hamshahrionline.ir. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «مهرداد اسکویی: تجربه پرفورمنس مرا غافلگیر کرد / سروناز علم بیگی: مخاطب جزء مهمی از پرفورمنس است». خبرگزاری هنر ایران. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «پرفورمنس آرت چیست و چگونه بومی میشود؟ / امیر راد از پرفورمنسهای موزه هنرهای معاصر میگوید». خبرگزاری هنر ایران. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۳.
- «روزهای بی تقویم (مهرداد اسکویی)». پایگاه خبری فیلم کوتاه. بایگانیشده از اصلی در 31 دسامبر 2010. دریافتشده در ۲۸ بهمن ۱۳۸۶. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=
را بررسی کنید (کمک); پیوند خارجی در|ناشر=
وجود دارد (کمک) - «پرونده «مهرداد اسکویی»». وبگاه انسانشناسی و فرهنگ. ۱۴ تیر ۱۳۸۹. دریافتشده در ۲۲ فروردین ۱۳۹۱.
- «مهرداد اسکویی». انجمن مستندسازان سینمای ایران. بایگانیشده از اصلی در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۲۲ فروردین ۱۳۹۱.
- آقاشیخ محمد، مریم و سعید نوری نشاط، برگزیدگان علمی، فرهنگی، هنری در جمهوری اسلامی ایران(۱۳۷۳–۱۳۵۸)، تهران، انتشارات کویر، ۱۳۷۷
- فرهنگ ناموران معاصر ایران، جلد دوم، الف-الف س، تهران، انتشارات سوره مهر، ۱۳۸۴