مهاتیر محمد
مهاتیر بن محمد (جاوی: محضیر بن محمد ;pronounced [maˈhaðɪr bɪn moˈhamad]; (زاده ۱۰ ژوئیه ۱۹۲۵) سیاست‌مدار، پزشک و نویسنده مالزیایی است وی همچنین چهارمین و هفتمین نخست‌وزیر سابق مالزی بود.
مهاتیر محمد محضیر بن محمد SMN DK | |
|---|---|
.jpg.webp) | |
| هفتمین نخست‌وزیر مالزی | |
| مشغول به کار ۱۰ مه ۲۰۱۸ – ۱ مارس ۲۰۲۰ موقت: از ۲۴ فوریه ۲۰۲۰ تا ۱ مارس ۲۰۲۰[1] | |
| پادشاه | محمد پنجم کلانتان عبدالله پاهانگ |
| قائم‌مقام | وان عزیزه وان اسماعیل |
| پس از | نجیب تون رزاق |
| پیش از | محی الدین یاسین |
| مشغول به کار ۱۶ ژوئیه ۱۹۸۱ – ۳۱ اکتبر ۲۰۰۳ | |
| پادشاه | Ahmad Shah Iskandar Azlan Shah Ja'afar Salahuddin Sirajuddin |
| پس از | حسین اون |
| پیش از | عبدالله احمد بداوی |
| دبیرکل جنبش عدم تعهد | |
| مشغول به کار ۲۰ فوریه ۲۰۰۳ – ۳۱ اکتبر ۲۰۰۳ | |
| پس از | تابو امبکی |
| پیش از | عبدالله احمد بداوی |
| وزیر مالیه | |
| مشغول به کار ۵ ژوئن ۲۰۰۱ – ۳۱ اکتبر ۲۰۰۳ | |
| پس از | Daim Zainuddin |
| پیش از | عبدالله احمد بداوی |
| مشغول به کار ۷ سپتامبر ۱۹۹۸ – ۷ ژانویه ۱۹۹۹ | |
| پس از | انور ابراهیم |
| پیش از | Daim Zainuddin |
| وزیر کشور | |
| مشغول به کار ۸ مه ۱۹۸۶ – ۸ ژانویه ۱۹۹۹ | |
| پس از | Musa Hitam |
| پیش از | عبدالله احمد بداوی |
| وزیر دفاع | |
| مشغول به کار ۱۸ ژوئیه ۱۹۸۱ – ۶ مه ۱۹۸۶ | |
| پس از | Abdul Taib Mahmud |
| پیش از | عبدالله احمد بداوی |
| وزیر تجارت و صنعت | |
| مشغول به کار ۱ ژانویه ۱۹۷۸ – ۱۶ ژوئیه ۱۹۸۱ | |
| نخست‌وزیر | حسین اون |
| پس از | Hamzah Abu Samah |
| پیش از | Ahmad Rithaudden Tengku Ismail |
| چهارمین معاون نخست‌وزیر مالزی | |
| مشغول به کار ۵ مارس ۱۹۷۶ – ۱۶ ژوئیه ۱۹۸۱ | |
| نخست‌وزیر | حسین اون |
| پس از | حسین اون |
| پیش از | Musa Hitam |
| وزیر آموزش | |
| مشغول به کار ۵ سپتامبر ۱۹۷۴ – ۳۱ دسامبر ۱۹۷۷ | |
| نخست‌وزیر | عبدالرزاق حسین حسین اون |
| پس از | Mohamed Yaacob |
| پیش از | Musa Hitam |
| نماینده دوان راکیات از Kubang Pasu | |
| مشغول به کار ۲۴ اوت ۱۹۷۴ – ۲۱ مارس ۲۰۰۴ | |
| پس از | Constituency established |
| پیش از | Mohd Johari Baharum |
| عضو دوان نگارا از کداح | |
| مشغول به کار ۳۰ دسامبر ۱۹۷۲ – - | |
| عضو دوان راکیات از Kota Setar Selatan | |
| مشغول به کار ۲۵ آوریل ۱۹۶۴ – ۱۰ مه ۱۹۶۹ | |
| پس از | Wan Sulaiman Wan Tam |
| پیش از | Yusof Rawa |
| اولین رییس حزب مبارزان میهن | |
| آغاز به کار ۱۲ آگوست ۲۰۲۰ | |
| رئیس‌جمهور | مخرز ماهاتیر |
| قائم‌مقام | اعلام خواهد شد |
| پس از | "سمت تازه تاسیس" |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | Mahathir bin Mohamad ۱۰ ژوئیهٔ ۱۹۲۵ (۹۵ سال) الور ستار، Unfederated Malay States (اکنون مالزی) |
| حزب سیاسی | اومنو (۱۹۴۶–۱۹۶۹, ۱۹۷۲–۲۰۰۸, ۲۰۰۹–۲۰۱۶) برساتو (۲۰۱۷–۲۰۲۰) پجوآنگ (از ۲۰۲۰) |
| همسر(ان) | سیتی حازمه |
| فرزندان | 7 (including Marina, Mokhzani and Mukhriz) |
| خویشاوندان | Iاسماعیل محمدعلی (برادر همسر) |
| محل تحصیل | دانشگاه ملی سنگاپور |
| امضا |  |
| وبگاه | Official website |
او نماینده پارلمان مالزی از حوزه لنکاوی در کداح است. او پیشتر از سال ۱۹۸۱ تا سال ۲۰۰۳ به عنوان چهارمین نخست‌وزیر مالزی فعالیت کرد که طولانی‌ترین دورهٔ تصدی این مقام است. فعالیت سیاسی مهاتیر از بیش از ۷۰ سال پیش که او در سال ۱۹۴۶ به سازمان ملی متحد مالایی‌ها (UMNO) پیوست شروع شد و او در سال ۲۰۱۶ حزب خود را با نام حزب بومی متحد مالزی (برساتو)تأسیس کرد.
وی از سال ۱۹۸۱ تا ۲۰۰۳[2] به عنوان چهارمین نخست‌وزیر مالزی فعالیت کرد که توانست با اندیشه‌ای منسجم و مبتنی بر آزادی‌های اقتصادی،[3] به شخصیتی ماندگار در تاریخ مالزی تبدیل شود. مهاتیر بن محمد بار دیگر در سال ۲۰۱۸ به عنوان هفتمین نخست‌وزیر مالزی انتخاب شد.[4][5] وی تا ۱ مارس ۲۰۲۰ این سمت را عهده دار بود و در اثر بحران سیاسی استعفا داد. وی در تاریخ۱۲ آگوست ۲۰۲۰ حزب مبارزان میهن را تاسیس کرد و خود به عنوان رییس آن منصوب شد.[6]
زندگی شخصی
مهاتیر بن محمد یکی از ۹ فرزند یک مهاجر دو رگه هندی - مالزیایی و یک مادر مالایایی است.
او متولد و بزرگ شدهٔ شهر الور ستار در ایالت کداح است و بعدها پزشک شد و به مدت ۵ سال در زادگاه خود به مداوای بیماران پرداخت.[2][7]
همسرش همکلاسی‌اش در دانشگاه پزشکی بود. او ۳ پسر دارد که در تجارت و سیاست در مالزی فعالیت دارند و یکی از دو دخترش، نویسنده و فعال در زمینه بیماری ایدز است.[2]
فعالیت سیاسی
زندگی سیاسی دکتر مهاتیر در سال ۱۹۴۶ و هنگامی که ۲۱ ساله داشت، آغاز شد. وی در این سال به سازمان ملی مالزیایی‌های متحد موسوم به UMNO (اومنو) پیوست.[7]
او در سال ۱۹۶۴ از سوی اومنو به عنوان نماینده پارلمان برگزیده شده بود[7] پنج سال بعد در سال ۱۹۶۹ کرسی نمایندگی خود را از دست داد و پس از انتقاد آشکار از دولت وقت (تونکو عبدالرحمان) به دلیل نادیده گرفتن قوم مالزیایی از حزب اخراج شد.[7]
وی عقاید خود را در کتابی با عنوان بی‌تکلیفی (قوم) مالزیایی ابراز کرد و نوشت که قوم مالی (مالزیایی) در کشور در خلال دوران استعمار به گوشه رانده شدند.
این تفکرات زمینه را برای مهاتیر بن محمد برای حملات بعدی‌اش به غرب و حمله به آنهایی که به نظر مهاتیر محمد موفقیت مالزی را تهدید می‌کردند، آماده کرد. عقاید وی باعث شد که اومنو وی را دوباره دعوت به همکاری کند.[7]
در سال ۱۹۷۴ مهاتیر بن محمد وارد پارلمان شد و فعالیت‌اش را به عنوان وزیر آموزش و پرورش در کابینه آغاز کرد.[7] او سپس معاون رهبر اومنو شد.
در سال ۱۹۸۱ مهاتیر بن محمد به پست نخست‌وزیری مالزی رسید و توانست عقاید و باورهایش را به مرحله اجرا بگذارد. او با الگوگیری از ژاپن، مالزی را به کشوری تولیدکننده و صادرکننده فولاد، وسایل الکترونیکی و اتومبیل مبدل ساخت.[7]
با این حال انتقادهای زیادی به عملکرد او در زمینه آزادی‌های اجتماعی وارد می‌شد.
مهاتیر بن محمد سال ۱۳۹۵ در گردهم‌آیی مخالفان دولت مالزی گفته بود: می‌پذیرم که در دوران نخست‌وزیری‌ام یک دیکتاتور بوده‌ام، اما مردم علیه من قیام نکردند.[8]
وی دائماً ضمن دفاع از ارزش‌های آسیایی و مالزیایی از آنچه آن را سیاست دوگانه غرب می‌نامید، انتقاد می‌کرد. انتقادهای وی باعث شد در بین کشورهای در حال توسعه حامیانی به دست آورد.[7]
پس از آن دکتر مهاتیر محمد سیاست‌هایی را به مرحله اجرا درآورد که اقتصاد مالزی را عملاً از جهان خارج جدا کرده و در پی آن کشورش توانست بحران اقتصادی آسیا را از سر رفع کند.[7]
مهاتیر محمد قبل از کناره‌گیری از قدرت در اظهاراتی بیان داشت که یک دسته یهودی دنیا را می‌چرخاند. این گفته وی باعث خشم برخی از غربی‌ها و طرفداران غرب شد.[7]
فعالیت سیاسی و نخست‌وزیری مجدد
مهاتیر ابن محمد در سال ۲۰۱۶ حزب خود را با نام حزب بومی‌تباران متحد مالزی تأسیس کرد.[9]
او در سال ۲۰۱۸ با بازگشت به سیاست ائتلاف مخالفان را به پیروزی در انتخابات سراسری مالزی هدایت کرد و برای نخستین بار از سال ۱۹۵۷ باعث شد ائتلاف حاکم در انتخابات شکست بخورد.
در سال ۲۰۱۸ (دی ۱۳۹۶) چهار حزب مخالف دولت، موسوم به اتحاد امید با پایان دادن به گمانه‌زنی‌ها، مهاتیر ابن محمد را به عنوان کاندیدای نخست‌وزیری انتخاب کرد.[10]
مهاتیر بن محمد با ۹۵ سال سن در حال حاضر (۲۰۲۱)، پیرترین رهبر انتخابی جهان است. او توانست ائتلاف حاکم «باریسان ناسیونال» را که برای بیش از ۶۰ سال در قدرت بود، شکست دهد.[11]
دیدگاه‌ها
ماهاتیر محمد درباره روند توسعه مالزی در یک سخنرانی گفته است که ما به جای استراتژی جایگزینی واردات، استراتژی توسعه صادرات را پی گرفتیم و اجازه دادیم خارجی‌ها با تکنولوژی خود، کشور ما را صنعتی کنند. در حالی که اگر خودمان می‌خواستیم هر یک از این تکنولوژی‌ها را بسازیم، ۳۰ تا ۴۰ سال طول می‌کشید. وی از ایران و قطر برای ایستادگی در برابر تحریم‌های اقتصادی تمجید کرده‌است و عقیده دارد که مهم است که جهان اسلام در مواجه با تهدیدهای آینده متکی به خود باشند.[12][13] در زمان تحریم های بانکی امریکا علیه ایران بانک‌های مالزی حساب ایرانیان مالزی را بستند وی در پاسخ به خبرنگاران گفت: کشورش مجبور شده تا به "ایجاد مشکل" در زندگی ایرانیان مقیم این کشور در بستن حساب‌های بانکی‌شان دست بزند.او اشاره کرده که در صورتیکه مالزی اقدام به بستن حساب ایرانیان نکند بانک‌های مالزی در خارج از این کشور بسته خواهد شد و یک کشور قدرتمند در حال زورگویی به ما در این زمینه است.[14]
وی همچنین بر ایده تجارت با دینار طلا و معامله تهاتری در میان کشورهای اسلامی تأکید دارد.[12][13]
کتاب‌شناسی
از مهاتیر بن محمد یک کتاب در ایران منتشر شده‌است.
اسلام، دانش و مسائل بین‌المللی، مجموعه سخنرانی مهاتیر بن محمد؛ مترجم محمدرضا رضایی‌پور، نشر رسا، ۱۳۸۸[15]
یکی از کتاب‌های مشهور وی با عنوان «زندگی‌نامه یک پزشک در خانه» سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰) منتشر شد و مهاتیر بن محمد برای نوشتن آن هشت سال از عمر خود را صرف کرده‌است.[16]
.jpg.webp)
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به مهاتیر محمد در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مهاتیر محمد موجود است. |
منابع
- Lim, Ida. "Agong accepts Dr M's resignation, reappoints him as interim PM | Malay Mail". www.malaymail.com. Retrieved February 24, 2020.
- «ماهاتیر محمد نخست‌وزیر مالزی شد». مشرق نیوز. ۲۰۱۸-۰۵-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۵-۱۲.
- «ماهاتیر محمد به عنوان نخست‌وزیر مالزی سوگند یاد کرد» (به انگلیسی). BBC Persian. ۲۰۱۸-۰۵-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۵-۱۲.
- Daud, Ridauddin; Ogos 12, Astro Awani |; minit, 2020 22:33 +08 | Durasi: 2; Saat, 8. "Tun M umum nama parti baharu, Parti Pejuang Tanah Air | Astro Awani". www.astroawani.com (به مالایی). Retrieved 2020-08-19.
- "دکترای افتخاری دانشگاه تهران به مهاتیر محمد". دیپلماسی ایرانی. Retrieved 2018-05-12.
- «گفتگوی تفصیلی ایسنا با ماهاتیر محمد، "دیکتاتور الهام‌بخش" مالزی». ایسنا. ۲۰۱۶-۰۷-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۵-۱۲.
- «گسترش فعالیت‌های انتخاباتی در مالزی/ تقویت ائتلاف مخالفان». خبرگزاری جمهوری اسلامی. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۵-۱۲.
- «حزب مخالف دولت «ماهاتیر محمد» ۹۲ساله را نامزد انتخابات مالزی کرد». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۵-۱۲.
- «بازگشت مهاتیر محمد؛ مالزی در انتظار پیرترین رهبر منتخب جهان». یورونیوز. ۱۰ مه ۲۰۱۸.
- «Muslim nations consider gold, barter trade to beat sanctions». رویترز.
- «ماهاتیر محمد: معامله با «دینار طلا» را برای شکستن تحریم‌ها در نظر بگیریم». خبرگزاری فارس.
- https://www.bbc.com/persian/iran-50236201
- «اسلام، دانش و مسائل بین‌المللی». opac.nlai.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۵-۱۲.
- «کتاب جدید ماهاتیر محمد رونمایی شد». خبرگزاری کتاب ایران (IBNA). ۲۰۱۱-۰۳-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۵-۱۲.