مردونیه
مردونیه (درگذشته ۴۷۹ پیش از میلاد) که یونانیان او را به نام مردونیوس نیز می‌شناسند، داماد داریوش بزرگ و از فرماندهان سپاه ایران در نبردهای ایران و یونان در اوایل سدهٔ پنجم پیش از میلاد بود.
سال‌های آغازین
پدر مردونیه، گئوبروه (گبریاس)، یکی از هفت نفری بود که داریوش بزرگ را در بازپس‌گیری تاج و تخت از گئومات مغ یاری داده بود. داریوش بزرگ با دختر گئوبروه ازدواج کرد و خواهر خود را به همسری گئوبروه درآورد. مردونیه نیز با دختر داریوش بزرگ (که دایی اش بود) به‌نام ارته‌زوستر[1] ازدواج کرد.
مردونیه در زمان داریوش بزرگ
داریوش بزرگ در ۴۹۳ پیش از میلاد، مردونیه را برای آرام ساختن شورش و جانشینی ساتراپ آرتافرن به ایونیا فرستاد و مردونیه شورش را فرونشاند.
پس از آن ناوگان مردونیه که مشتمل بر ۳۰۰ کشتی بود از داردانل (هلس پونت) گذشت و ارتشی ۲۰ هزار نفری در آنجا به او ملحق شد. او به جزیرهٔ یونانی تاسوس که دارای معادن مهمی بود، حمله کرد و آنجا را خراج‌گزار ایران ساخت.
هرودوت، تاریخ‌نویس یونانی این نبرد را یک لشکرکشی برنامه‌ریزی‌شده علیه ارتریا و آتن تفسیر نمود. اما ناوگان مردونیه در راه بازگشت به آسیا در دماغهٔ آتوس دچار گردبادی سخت شد که منجر به غرق بسیاری از کشتی‌ها گردید و همین امر سبب شد تا پس از بازگشت از فرماندهی عزل شود.
مردونیه در زمان خشایارشا
در زمان داریوش بزرگ نبرد ماراتون بین ایران و یونان رخ داد که در آن نبرد سپاه ایران شکست خورد. پس از مرگ داریوش بزرگ و برتخت نشستن خشایارشا، اطرافیان او از جمله مردونیه که این شکست را مایهٔ سرشکستگی ایران می‌دانستند و همچنین برای تلافی به آتش کشیده شدن سارد توسط یونانی‌ها، از خشایارشا خواستند تا برای گرفتن انتقام به یونان حمله کند. بدین ترتیب در بهار سال ۴۸۰ پیش از میلاد ایران به یونان لشکر کشید و اولین جنگ به نام نبرد ترموپیل در اوت ۴۸۰ پیش از میلاد آغاز شد و درنهایت در نتیجه دو نبرد ترموپیل و آرتمیزیوم آتن توسط خشایارشا فتح شد و ضمیمه ایران گردید.
با گذشت چند ماه حکمرانی و در نتیجه شکست هخامنشیان در نبرد سالامیس، مردونیه خشایارشا را ترغیب کرد تا به ایران بازگردد و خود تصمیم گرفت تا تصرف کامل یونان در آنجا باقی بماند. وی آتن را دوباره به تصرف درآورد. مردونیه به یونانیان پیشنهاد نمود که اگر قرارداد متارکهٔ جنگ را امضا نمایند و تبعیت ایران را بپذیرند، آتن را به آنان بازگرداند. اما یونانیان این پیشنهاد را نپذیرفتند و آمادهٔ نبردی دیگر شدند. مردونیه در ۴۷۹ پیش از میلاد در نبرد پلاته در اثر تیری که به وی اصابت کرد کشته شد و سپاه بی سردار ایرانی که نبردی بی‌حاصل را آغاز کرده بود، شکست خورد و سرانجام فقط سه هزار نفر از سپاه ایران جان سالم بدر بردند.
پانویس
- هرودوت، ص ۳۳۷
منابع
- هرودوت. تواریخ. تهران: انتشارات فرهنگستان ادب و هنر ایران، ۱۳۵۶
- پیرنیا، حسن. تاریخ ایران باستان جلد یکم
- Jona Lendering. «Mardonius». LIVIUS. دریافت‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۰۹.
- «Mardonius». Encyclopedia Britannica. دریافت‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۰۹.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Mardonius». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۰۹.