محسن جهانسوز
سروان محسن میرزا جهانسوز (۱۳۱۸ -۱۲۹۳) (فرزند اسعدالسلطنه)، نویسنده، مترجم و فعال سیاسی دوره پهلوی اول، مؤلف آثاری چون کتاب خاطرات هیتلر و نخستین مترجم کتاب نبرد من هیتلر بود که در اسفند سال ۱۳۱۸ به اتهام تشکیل گروه سیاسی ضد رژیم و تمایلات باستان گرایانه متمایل به آلمان نازی در دادگاه نظامی محاکمه و تیرباران شد.[1][2][3][4][5]
محسن جهانسوز | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | محسن میرزا جهانسوزی ۱۲۹۳ ایران |
| درگذشته | ۲۲ اسفند ۱۳۱۸ تهران، ایران |
| دین | اسلام شیعه |
اعضای گروه وی ۱۲ نفر و عبارت بودند از محسن جهانسوز، عبدالحسین عباسیان، غلامعلی جاوید، حکمی، غفاری، حسین میرمحمدصادقی، مصطفی عطایی، عبدالرحیم میهن‌یار، امان‌الله قریشی، سیروس، علی متقی، ابراهیم مظاهری.[6]
شکنجه و اعدام
محسن جهانسوزی علیرغم شکنجه های سنگین بر روی وی، به ارتباط با دولت های خارجی اقرار نکرد که این موضوع در گزارش شهربانی ذکر گردید. با این حال ۱۲ روز پس از آن که بازجویان شهربانی اتهامات او را بی دلیل دانسته و وی را بی گناه اعلام کردند، در روز ۲۲ اسفند ۱۳۱۸ در زندان قصر به جوخه اعدام سپرده شد. [7]
سهام الدین غفاری (ذکاء الدوله) در خاطرات خود، که در فروردین ۱۳۲۷ در نشریات آن عصر به چاپ رسیده، به اعدام محسن جهانسوزی توسط شهربانی رضاشاه چنین اشاره کرده است:
«ساعت یازده و نیم روز بیست و دوم اسفندماه سال ۱۳۱۸، اراضی کاظم آباد، خرابه واقع در شمال شرقی قصر قاجار شاهد یک صحنه تراژیک و جنایت آمیز دوره بیست ساله حکومت استبدادی رضاشاه بود. مردی که قرار بود اعدام شود به زحمت ۲۵ ساله به نظر می رسید. دادستان ارتش و طبیب قانونی در آن محل حاضر بودند. چون طبق معمول خواستند چشم او را ببندند با صدایی محکم گفت: چشم مرا نبندید؛ با چشم باز هم می توان جان داد، ... زنده باد ایران». [8] [9]
پانویس
- https://www.cgie.org.ir/fa/news/179827
- http://ensani.ir/file/download/article/20120614192808-7014-133.pdf
- http://library.sbu.ac.ir/islandora/object/book%3A407151
- http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=874071&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author
- http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/bibliographicSimpleSearchProcess.do?simpleSearch.value=واق‍ع‍ه+اعدام+جهانسوز+و+ری‍ش‍ه‌ه‍ای+سیاسی+و+اج‍ت‍م‍اع‍ی+آن&bibliographicLimitQueryBuilder.biblioDocType=&simpleSearch.indexFieldId=&nliHolding=&command=I&simpleSearch.tokenized=true&classType=0&pageStatus=0&bibliographicLimitQueryBuilder.useDateRange=false&bibliographicLimitQueryBuilder.year=&documentType=&attributes.locale=fa
- پسیان، ۱۳۷۰: ص ۲۰۴.
- http://newspaper.hamshahrionline.ir/id/108517/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF.html
- https://www.magiran.com/article/1604968
- https://www.iketab.com/79413/
منابع
- پسیان، ن‍ج‍ف‍ق‍ل‍ی، واق‍ع‍ۀ اعدام جهانسوز و ری‍ش‍ه‌ه‍ای سیاسی و اج‍ت‍م‍اع‍ی آن، تهران، نشر مدبر، ۱۳۷۰.