لیپوپروتئین بس‌کم‌چگالی
لیپوپروتئین بس‌کم‌چگالی[1] به اختصار وی. ال.دی. ال (به انگلیسی: Very-low-density lipoprotein)، نوعی از لیپوپروتیئن‌ها می‌باشد که در کبد ساخته می‌شود. وی.ال.دی. ال یکی از ۵ دسته اصلی لیپوپروتئین‌ها می‌باشد که در نقل و انتقال چربی‌ها و کلسترول در جریان خون نقش دارد.[2] لیپوپروتئین بسیار کم‌چگال در کبد از تری‌گلیسیرید، کلسترول و آپولیپوپروتئین ساخته می‌شود. این لیپوپروتئین در جریان خون به لیپوپروتئین کم‌چگال تبدیل می‌شود. ذرات وی.ال.دی. ال به اندازه ۳۰ تا ۸۰ نانومتر می‌باشند.
وظایف
وی.ال.دی. ال در نقل و انتقال تری‌گلیسیرید، فسفولیپید، کلسترول و استرهای کلسترول نقش دارد. این نقش به عنوان سازوکار انتقال چربی‌ها در داخل بدن است.
تغییرات صورت گرفته در جریان خون
لیپوپروتئین بسیار کم‌چگال (وی.ال.دی. ال) تازه ترشح شده از کبد، دارای آپولیپوپروتئین ب۱۰۰، آپولیپوپروتئین سی۱، آپولیپوپروتئین ئی، کلسترول، استرهای کلسترول و تری‌گلیسیرید می‌باشد. در جریان خون این لیپوپروتئین، آپولیپوپروتئین سی۲ و آپولیپوپروتئین را از لیپوپروتئین پرچگال می‌گیرد. در این حالت، ول.ال.دی. ال بالغ به وجود می‌آید. در گردش خون، ول.ال.دی. ال ممکن است با لیپوپروتئین لیپاز در بستر مویرگی برخورد کرده و این آنزیم، تری‌گلیسیرید را برای تولید انرژی و ذخیره‌سازی آن، جدا می‌کند.
در این حالت وی.ال.دی. ال، آپولیپوپروتئین سی۲ را به اچ.دی. ال برمی‌گرداند. همچنین اچ.دی. ال، استرهای کلسترول را به لیپوپروتئین بسیار کم‌چگال در ازای فسفولیپید و تری‌گلیسیرید می‌دهد. سپس تری‌گلیسیرید بیش‌تری از لیپوپروتئین بسیار کم‌چگال جدا شده و تبدیل به لیپوپروتئینی با چگالی بیش‌تر از خود، می‌شود.
۵۰ درصد از این لیپوپروتئین، توسط گیرنده‌های کبد شناخته شده و وارد سلول می‌شود. ۵۰ درصد باقی‌مانده آپولیپوپروتئین ئی خود را از دست می‌دهند و تبدیل به لیپوپروتئین کم‌چگال شده و در نهایت جذب می‌شود.
پانویس
- «لیپوپروتئین بس‌کم‌چگالی» [تغذیه] هم‌ارزِ «very low-density lipoprotein, VLDL»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سیزدهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی (ذیل سرواژهٔ لیپوپروتئین بس‌کم‌چگالی)
- «حامل‌های چربی در خون». پزشک آن‌لاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۲.
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Very low-density lipoprotein». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.