فهرست مسافران ایرانی قطب جنوب

عیسی و عبداله امیدوار برادران جهانگرد ایرانی، اولین ایرانیانی هستند که به شکل تخصصی و حرفه‌ای، سفری تحقیقاتی را به مدت ده‌سال طی سال‌های ۱۳۳۳ تا ۱۳۴۳ به اقصی نقاط جهان ترتیب دادند.

به گفته عیسی امیدوار[1] «سفر قطب جنوب در سال ۱۳۴۵ شمسی، زمانی که هر دو برادر در شیلی بودند، از بندر وال پارائیزو که نیروی دریایی شیلی نیز در آنجا مستقر می‌باشد، برای عبداله امیدوار میسر شده‌است. این بندر در فاصله حدود ۱۲۰ کیلومتری پایتخت شیلی (شهر سانتیاگو) قرار دارد.

عبداله امیدوار مدت دو ماه را در قطب جنوب به سر برد و در آن زمان به عنوان اولین مسافر آسیایی قطب جنوب، نام برده شد. محدودیت‌های موجود برای دسترسی به قطب جنوب باعث شد که برادران امیدوار قادر به سفر هوایی نباشند. کشور شیلی از کشورهایی است که در قطب جنوب دارای پایگاه تحقیقاتی است. مسئولین دولتی کشور شیلی پذیرفتند که با برادران امیدوار برای انجام این سفر همکاری نمایند. البته به دلیل هزینه‌های زیاد، فقط با اعزام یکی از برادران امیدوار موافقت شد و به این ترتیب عبداله امیدوار به وسیله ناوگان دریایی شیلی همراه با یک گروه علمی به قطب جنوب راه یافت.

در زمان این سفر (دهه ۴۰ شمسی) کسی موفق نشده بود که از هر دو قطب شمال و جنوب بازدید نمایند. عبداله امیدوار، حدود شش ماه در قطب شمال اقامت نموده و در مورد زندگی اسکیموها تحقیق نموده‌اند؛ بنابراین عبداله امیدوار اولین فردی است که هر دو قطب شمال و جنوب را دیده‌است و علی‌رغم گذشت بیش از ۴۰ سال از سفر او به هر دو قطب، شاید تا کنون نیز در این زمینه رکورددار باشد.»

با توجه به سفر عبداله امیدوار در سال ۱۳۴۵ به قطب جنوب، می‌توان گفت که عبداله امیدوار اولین مسافر آسیایی قطب جنوب است.

برادران امیدوار با اهدای برخی از عکس‌ها و یادگاری‌های سفر، در سال ۱۳۸۲موزه ای در مجموعه سعدآباد ترتیب داده‌اند و کتاب سفرنامه آنان نیز به چاپ پنجم رسیده‌است.

نفر اول ۱۳۴۵ عبدالله امیدوار، اولین مسافر آسیایی قطب جنوب، اولین مسافری که هم قطب جنوب و هم قطب شمال را بازدید کرده‌است. پس از ۳۲ سال، در دی ماه ۱۳۷۷ خورشیدی، در پی سفر یک گروه تحقیقاتی هندی‌تبار و همراهی یک کارشناس ایرانی، پای محمد رضا شکری به قاره جنوبگان (قطب جنوب) رسید و پرچم ایران بر فراز قاره سفید به اهتزاز درآمد. این سفر ۹۹ روزه، برپایه تحقیقات و بررسی‌های علمی استوار بود و اعزام کارشناس ایرانی با هماهنگی مرکز ملی اقیانوس‌شناسی صورت گرفته بود.[2]

پس از او، طی سفرهای کوتاه‌تر، سید مانی میرصادقی، با تکیه بر تجربه فیلمسازی خود، مجموعه مستندی از قطب جنوب تهیه کرد. همچنین حمید جدیری خداشناس و بابک امین تفرشی برای رصد کسوف در سال ۱۳۸۲ به قطب جنوب سفر کردند. در دی‌ماه سال ۱۳۸۶ نیز این روند با سفر اولین زن ایرانی، شکل جدیدی به خود گرفته و نام آیرین شیوایی از فعالان عرصه نجوم نیز به فهرست مسافران ایرانی قطب جنوب اضافه شد.[3]

همچنین طاهره جوهرچی به قصد گردشگری در بهمن ماه ۱۳۸۷ موفق به حضور در قطب جنوب شده‌است.[4] در سال ۱۳۹۴ و در بهمن ماه دکتر حمید خسروجردی از فعالان جهانگردی نیز به صورت گردشگری به عنوان هشتمین ایرانی پا به قطب جنوب گذاشت و خانم دکتر مریم نوایی در اسفند همان سال در قالب گردشگری نفر نهم ایرانیان وارد شده به قطب بودند. سوگل خلخالیان در سال ۱۳۹۵ به قطب جنوب سفر کرد. او می گوید ایران دسترسی مستقیم به قطب جنوب دارد و پیشگام حضور آسیا در قطب جنوب بوده است. دکتر حامد پورخرسندی صوفیانی، دانشمند (زمین شناس و شهابسنگ شناس) ایرانی دانشگاه بروکسل که ژانویه و فوریه ۲۰۲۰ را در پلاتو (فلات) جنوبگان در منطقه یخی نانسن گذراند. دکتر سحر دهنوی دانشمند ایرانی دانشگاه هانوفر آلمان، در تحقیقات مشترک دانشگاه سانتیاگو شیلی و دانشگاه هانوفر آلمان، فوریه و مارچ ۲۰۲۰ را در جزایر پنینسولا جنوبگان گذراند.

1. عبدالله امیدوار سال ۱۳۴۵ [5] اولین مسافر آسیایی قطب جنوب، اولین مسافری که هم قطب جنوب و هم قطب شمال را بازدید کرده‌ است.
2. محمد رضا شکری سال ۱۳۷۷ [6] سفر تحقیقاتی
3. سید مانی میرصادقی سال ۱۳۷۷ [7] مستندساز
4. حمید جدیری خداشناس سال ۱۳۸۲ [8] سفر مشترک برای رصد کسوف
5. بابک امین تفرشی سال ۱۳۸۲ [9] سفر مشترک برای رصد کسوف
6. آیرین شیوایی سال ۱۳۸۶ [3] اولین مسافر زن ایرانی قطب جنوب به عنوان محقق
7. طاهره جوهرچی سال ۱۳۸۷ [10] دومین مسافر زن ایرانی قطب جنوب، اولین مسافر ایرانی گردشگر قطب جنوب، اولین مسافر زن ایرانی گردشگر قطب جنوب
8. حمید خسروجردی سال ۱۳۹۴ [11][12] دومین مسافر ایرانی گردشگر قطب جنوب، اولین مسافر مرد ایرانی گردشگر قطب جنوب
9. مریم نوایی سال ۱۳۹۴ [13]
10. سوگل خلخالیان سال ۱۳۹۵ [14][15][16] سفر تفریحی
11. میرعلیرضا مهنا سال ۱۳۹۶ [17] اولین کوهنورد ایرانی در قطب جنوب
12. حامد پورخرسندی صوفیانی سال ۱۳۹۸ [18] سفر تحقیقاتی
13. دکتر سحر دهنوی سال ۱۳۹۸، دومین محقق زن ایرانی در قطب جنوب، مدت اقامت دو ماه